Antigone από την Comedie Francaise στο Μέγαρο Μουσικής στις 26 και 27 Απριλίου

Σε σκηνοθεσία  του Μαρκ Πακέν, η σύγχρονη εκδοχή ενός κλασσικού δράματος, μεταμορφώνει την Αντιγόνη σε μια εύθραυστη, αλλά απείθαρχη και πεισματάρα γυναίκα, μια «απομυθοποιημένη» φιγούρα, ανθρώπινη, που μιλάει στο κοινό με μια γλώσσα «μεγάλης απλότητας και ομορφιάς, με φωνή σπαρακτική σαν βιολοντσέλο», όπως έγραψε η εφημερίδα Le Figaro.

Το σκηνικό του Ζεράρ Ντιντιέ, λιτό, με καθαρές γραμμές, ορίζεται από έναν τοίχο με τρεις μνημειακές πόρτες, έναν τοίχο που προς το τέλος της παράστασης θα μετακινηθεί για να αποκαλύψει στο κοινό τους πρωταγωνιστές στην καθημερινότητά τους, οικείους, για να μας θυμίσει ότι αυτά που παρακολουθούμε εξακολουθούν να συμβαίνουν κάθε μέρα, όπου υπάρχει καταπίεση, ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα για τις πεποιθήσεις τους, ότι διακινδυνεύουν τη ζωή τους, για να μην συμβιβαστούν.

Γραμμένο στην καρδιά της γερμανικής κατοχής, η Αντιγόνη του Ανούιγ είναι ένα έργο που έχει παρουσιαστεί στις σκηνές όλου του κόσμου άπειρες  φορές, έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις και έχει μελετηθεί και αναλυθεί όσο λίγα έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου.

Ο Ζαν Ανούιγ (1910-1987), γοητευμένος από πολύ νέος από την ηρωίδα του Σοφοκλή, την παίρνει από τον αρχαιοελληνικό μύθο και της αναθέτει μια επίθεση στην κυβέρνηση του Βισύ του Στρατάρχη Πετέν και των συνεργατών των Ναζί και την κάνει σύμβολο της γαλλικής αντίστασης. Οι θεατές της πρώτης παράστασης, το χειμώνα του 1944, στο Théâtre de l’Atelier, τυλιγμένοι σε κουβέρτες, έβλεπαν στη σκηνή μια νέα γυναίκα, την κόρη του Οιδίποδα, να αντιστέκεται στην εξουσία, να αγνοεί τις εντολές του θείου, του Κρέοντα, και να θάβει μόνη της τον αδελφό της, τον Πολυνίκη. Αυτή η εκδοχή της Αντιγόνης έγινε από εκείνη τη στιγμή μια κραυγή εξέγερσης και πατριωτισμού.

Ο Ανούιγ βγάζει την Αντιγόνη από τον τελετουργικό αρχαιοελληνικό κόσμο και την οδηγεί στον σύγχρονο, όπου οι θεοί έχουν εξαφανιστεί και οι αρχηγοί των κρατών έχουν τη δύναμη να ορίζουν και να χειραγωγούν τις μοίρες των ανθρώπων. Ο κόσμος αυτός της απάτης, της διαφθοράς, της λεηλασίας είναι έργο των ανθρώπων και όσοι τολμούν να του αντισταθούν βρίσκονται στο έλεος μιας απόλυτης και ανελέητης εξουσίας. Αυτή η Αντιγόνη δεν έχει χώρο για την κάθαρση, είναι τραγική όχι γιατί θα πεθάνει, αλλά γιατί δεν έχει τη δύναμη να αλλάξει την πορεία των γεγονότων, η λύτρωση είναι ανέφικτη, αλλά το μήνυμα είναι σαφές και διαρκές.

Η Comedie Francaise ξανά στην Αθήνα

Το θέατρο που ίδρυσε ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ το 1680, η Κομεντί-Φρανσέζ, ένα από τα ελάχιστα κρατικά της σημερινής Γαλλίας και το μόνο με δική του ομάδα ηθοποιών, ανέθεσε στον Ζαν Πακέν την πρώτη παρουσίαση της Αντιγόνης στην ιστορία του.

Ο Πακέν (γ.1968) είναι ένας σκηνοθέτης εξοικειωμένος με το σύγχρονο θέατρο, που πιστεύει στα δυναμικά έργα  και τα φροντίζει με κλασική αφοσίωση. Πολυβραβευμένος και με συνεχή παρουσία στις γαλλικές σκηνές, δημιούργησε, για την παράσταση αυτή μια ατμόσφαιρα που παραπέμπει στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ταυτόχρονα σε κάθε εποχή και έφτιαξε ένα απέριττο δράμα που αφορά τον καθένα. Οι κριτικοί αποφάνθηκαν ότι είναι μια παράσταση θαυμάσια, η οποία θα ταξιδέψει σε όλη την Ευρώπη επί δύο μήνες.