Απαγορεύεται η χαλάρωση, στο μάξιμουμ η συσπείρωση

Η μία μετά την άλλη οι δημοσκοπήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας συμφωνούν ότι πλέον το προβάδισμα της Νέας Δημοκρατίας έχει παγιωθεί πέριξ του 5% και οι αναλυτές συμφωνούν ότι ήδη γνωρίζουμε το πρώτο κόμμα στις εκλογές, καθώς τα ευρήματα είναι μεγαλύτερα του στατιστικού λάθους.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Βέβαια η πρωτιά με το σύστημα της απλής αναλογικής δεν δίνει αυτοδυναμία στο πρώτο κόμμα, καθώς χρειάζεται ένα ποσοστό λίγο πιο κάτω από το 50%. Και βέβαια για να είμαστε ρεαλιστές αυτά τα ποσοστά έχουν παρέλθει, καθώς η τελευταία φορά που ένα κόμμα ξεπέρασε με άνεση το 40% ήταν το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Οκτωβρίου του 2009 (43,92% για την ακρίβεια). Οπότε το πιθανότερο σενάριο είναι να έχουμε δεύτερες εκλογές στις 2 Ιουλίου με σύστημα ενισχυμένης αναλογικής, όπου το πρώτο κόμμα με βάση και τα ποσοστά που θα λάβει, μπορεί να φτάσει έως και 50 έδρες μπόνους.

Πάνω σε αυτό το σενάριο(της καθαρής πρωτιάς της Νέας Δημοκρατίας στις δημοσκοπήσεις)  κινούνται πλέον και τα κόμματα μπαίνοντας στην τελική ευθεία των εκλογών, καθώς απομένουν 15 ημέρες μέχρι να ανοίξουν οι κάλπες στις 21 Μαΐου. Και το καθένα επιζητά ένα ντεμαράζ για να υλοποιήσει τους στόχους του. Το εάν θα τα καταφέρει ή όχι θα φανεί την ώρα της κάλπης.

Οι ευοίωνες προοπτικές για τη Νέα Δημοκρατία, όπως καταγράφονται από τις δημοσκοπήσεις από την μία έχουν φέρει χαμόγελα, καθώς δικαιώνεται η προσπάθεια που έχει καταβληθεί εδώ και αρκετό καιρό κι επί της ουσίας επιβραβεύεται και το κυβερνητικό έργο που παράχθηκε σε αυτά τα τέσσερα χρόνια. Όμως αυτά τα χαμόγελα προκαλούν κι έντονη ανησυχία, καθώς το γεγονός ότι οι ψηφοφόροι προεξοφλούν τη νίκη της Νέας Δημοκρατίας (κάτι που μπορείς να το διαπιστώσεις και από τις συζητήσεις που γίνονται σε όλες τις παρέες) ελλοχεύει ο κίνδυνος να αυξηθεί η λεγόμενη χαλαρή ψήφος.  Δηλαδή κεντρογενείς ψηφοφόροι λόγω της βεβαιότητας της νίκης της Νέας Δημοκρατίας να προτιμήσουν σε αυτές τις εκλογές την επιλογή ενός ψηφοδελτίου από τα μικρότερα κόμματα, ή να προτιμήσουν μία εκδρομή με δεδομένο ότι λόγω των εκλογών τα σχολεία θα είναι κλειστά από την Πέμπτη 18 Μαΐου και θα ανοίξουν Τρίτη 23 Μαΐου.

Αυτή η χαλαρότητα έχει επισημανθεί σε όλες τις συσκέψεις του Μαξίμου και έχει ζητηθεί από τον γραμματέα της Ν.Δ., Παύλο Μαρινάκη να ενημερωθούν όλα τα κομματικά στελέχη, ότι το τελευταία 15μερο πρέπει να είναι σε εγρήγορση και να ζητούν από τους πολίτες και να μετάσχουν στις εκλογές και να ψηφίσουν τη Νέα Δημοκρατία, ξεχνώντας τη χαλαρότητα.

Το μάξιμουμ της συσπείρωσης

Μάλιστα έχει επισημανθεί ότι θα πρέπει να ξεχάσουν τις δημοσκοπήσεις και την βεβαιότητα των αναλυτών για τη νίκη της Νέας Δημοκρατίας. «Στόχος του κόμματος το ανώτατο επίπεδο συσπείρωσης της βάσης», είναι αυτό που ακούγεται στις συσκέψεις. «Το σαφέστατο προβάδισμα που καταγράφεται και για το κόμμα στην πρόθεση ψήφου, αλλά και η υπεροχή του Κυριάκου Μητσοτάκη στη δημοτικότητα και στα ηγετικά χαρακτηριστικά πρέπει να διευρυνθούν» τονίζεται από όλους σε Μαξίμου και Πειραιώς.

Αν συνδυάσει μάλιστα κανείς τα συγκεκριμένα αδιαμφισβήτητα δημοσκοπικά στοιχεία με τη σημαντική απόσταση που καταγράφεται στη λεγόμενη «παράσταση νίκης» ανάμεσα στη Ν.Δ. και στον ΣΥΡΙΖΑ (63,5% έναντι 22%), όπως επίσης και τη σημαντική διαφορά που δίνουν οι αποδόσεις των στοιχηματικών εταιρειών στη νίκη της Ν.Δ. έναντι του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, γίνεται σαφές ότι, όπως αναγνωρίζουν όλοι οι σοβαροί αναλυτές, «το μεγάλο διακύβευμα της 21ης Μαΐου δεν είναι η πρωτιά, αλλά το εύρος της διαφοράς που θα χωρίζει τα δύο μεγαλύτερα κόμματα».

Στο πιο πρόσφατο δημοσκοπικό κύμα, η δύναμη της Ν.Δ. υπολογίζεται γύρω στο 34% με 35%, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ κυμαίνεται μεταξύ του 28% και του 29% και το ΠΑΣΟΚ περί το 10%. Καταγράφεται, επίσης, ενίσχυση των ποσοστών του ΚΚΕ, του ΜέΡΑ 25 και της Ελληνικής Λύσης, που, εκτός απροόπτου, θα συμπληρώσουν την εξάδα των κομμάτων που αναμένεται να λάβουν εκ νέου το εισιτήριο για να εκπροσωπηθούν στην επόμενη Βουλή.

Η πεποίθηση που επικρατεί στο κυβερνητικό επιτελείο είναι ότι ο στόχος του Κυριάκου Μητσοτάκη για αυτοδυναμία της Ν.Δ. στη δεύτερη κάλπη διευκολύνεται από την Βαβέλ που επικρατεί τόσο στην Κεντροαριστερά, στην οποία, όπως λέγεται χαρακτηριστικά, «το αφήγημα της λεγόμενης προοδευτικής διακυβέρνησης μπάζει από παντού», όσο και στην Άκρα Δεξιά, στην οποία επικρατεί αλληλοσπαραγμός που πιθανότατα θα αφήσει εκτός Βουλής και τους πάνω από δέκα σχηματισμούς αυτού του χώρου που διεκδικούν μερίδιο από τη λαϊκή ψήφο.

«Χρειάστηκαν μόλις πέντε ημέρες από την προκήρυξη των εκλογών για να καταρρεύσουν τα φληναφήματα περί προοδευτικής διακυβέρνησης και να φανεί τελικά ότι οι θιασώτες της απλής αναλογικής και των -έτσι χωρίς πρόγραμμα- κυβερνήσεων συνεργασίας είναι απλώς θιασώτες της ακυβερνησίας και της παραλυσίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Άκης Σκέρτσος.
Είχαν προηγηθεί οι έντονες αψιμαχίες που προκάλεσε η καινούρια ιδέα την οποία λάνσαρε στην προεκλογική πολιτική αγορά ο κ. Τσίπρας για σχηματισμό συμμαχικής κυβέρνησης μειοψηφίας από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, η οποία θα καταφέρει να σταθεί στη Βουλή λαμβάνοντας ψήφο ανοχής από το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25. Όπως και η προγενέστερη πρόταση στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ περί «κυβέρνησης ηττημένων», έτσι και η πρόταση Τσίπρα για «κυβέρνηση ανοχής» δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος όχι μόνο διότι κάτι τέτοιο προϋποθέτει πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ, που κανείς δεν προβλέπει στην παρούσα φάση, αλλά κυρίως διότι μια τέτοια προοπτική αποκρούεται με κατηγορηματικό τρόπο από όλους τους εν δυνάμει εταίρους της Κουμουνδούρου.

Απόλυτα αρνητικοί σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο εμφανίστηκαν ο Νίκος Ανδρουλάκης, ο οποίος επιμένει ότι το κόμμα του δεν θα συμμετάσχει σε κυβερνητικό σχήμα με πρωθυπουργό είτε τον Κυριάκο Μητσοτάκη είτε τον Αλέξη Τσίπρα, ο Δημήτρης Κουτσούμπας, ο οποίος εξαπέλυσε σφοδρά πυρά κατά του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο οποίος βρέθηκε τις τελευταίες ημέρες στο προσκήνιο με τις προτάσεις του για ρήξεις μέσω της πτώχευσης των τραπεζών και της έκδοσης νέου νομίσματος, όπως προνοεί το σχέδιο του ΜέΡΑ 25 με την επωνυμία «Δήμητρα».
Με καθυστέρηση ημερών, μάλιστα, ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ χαρακτήρισε τις ιδέες του κ. Βαρουφάκη «ως παλιές εμμονές» και του επιτέθηκε λέγοντας ότι «έχει αποφασίσει να είναι ο παρτενέρ του κ. Μητσοτάκη σε αυτή την προεκλογική περίοδο». Η φράση του, ωστόσο, σύμφωνα με την οποία «ο κ. Βαρουφάκης και ο κάθε Βαρουφάκης μέχρι τις εκλογές μπορεί να λέει ό,τι θέλει, αλλά την επομένη των εκλογών θα κληθούν όλοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους», δεν έμεινε αναπάντητη από το ΜέΡΑ 25, που αντέτεινε ότι «δεν θα ακολουθήσει τον κ. Τσίπρα, που είναι εκείνος που λέει άλλα πριν και άλλα μετά τις εκλογές».

Η διαφορά στην τηλεμαχία

«Το αφήγημα περί προοδευτικής κυβέρνησης συνεργασίας κατέρρευσε πριν καλά-καλά αρχίσει η προεκλογική περίοδος», σχολιάζουν στο κυβερνητικό επιτελείο. «Φανταστείτε τα κόμματα αυτά να έπρεπε να συνεννοηθούν σε συνθήκες πραγματικής διακυβέρνησης όταν δεν μπορούν τώρα να τα βρουν ή μάλλον δεν ξέρουν καν τι θέλουν», επισημαίνουν.

Με αυτό άλλωστε το επιχείρημα οι κυβερνητικοί επιτελείς ποντάρουν στην τηλεμαχία, όπου με παρόντες όλους τους πολιτικούς αρχηγούς των κομμάτων που εκπροσωπούνταν στην απελθούσα Βουλή θα φανεί το χάος που υπάρχει στις δύο προτάσεις διακυβέρνησης του τόπου. Από την μία η ξεκάθαρη πρόταση της Νέας Δημοκρατίας και από την άλλη το «περιμένετε και θα δούμε» των υπολοίπων. Κι όπως αναφέρουν συνεργάτες του πρωθυπουργού, «αφενός θα φανούν ξεκάθαρα τα αδιέξοδα των προτάσεων των άλλων κομμάτων και, αφετέρου, να πειστεί και ο τελευταίος πολίτης ότι η πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι η μοναδική που οδηγεί στην πολιτική σταθερότητα, την οποία έχει ανάγκη ο τόπος».

Οι παράμετροι των περιφερειών

Στο μικροσκόπιο του Μαξίμου μπαίνουν σε καθημερινή πλέον βάση τα ευρήματα και ιδίως τα ποιοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων, που πυκνώνουν όσο πλησιάζει η 21η Μαΐου. Είναι μία από τις παραμέτρους η οποία καθορίζει τη στρατηγική της Ν.Δ., που διαμορφώνεται από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και το επιτελείο του, τόσο σε επίπεδο ρητορικής και επιχειρημάτων όσο και περιοδειών και στοχευμένων επισκέψεων του πρωθυπουργού το τελευταίο δεκαπενθήμερο.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον εξετάζονται οι τάσεις των ψηφοφόρων στις εκλογικές περιφέρειες της χώρας, οι οποίες συγκρίνονται με τις επιδόσεις του 2019 και προκύπτουν χρήσιμα συμπεράσματα, ενόψει της τελικής ευθείας στο δρόμο προς τις κάλπες. Και μιλάμε για περιφέρειες που έχουν χαρακτηριστεί κρίσιμες. Όχι επειδή θεωρούν ότι η Νέα Δημοκρατία θα βγει χαμένη, όσο για να κρατηθεί το κυβερνών κόμμα σε υψηλά ποσοστά, ανάλογα αυτών του Ιουλίου του 2019, ώστε να ελπίζει στην αυτοδυναμία στις δεύτερες εκλογές, όπου αναμένεται να πιεστούν περισσότερο τα μικρότερα κόμματα.

Κατ’ αρχάς, οι τρεις περιφέρειες που επέλεξε -όχι τυχαία- να είναι υποψήφιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, η Α’ Θεσσαλονίκης, ο Έβρος και ο Δυτικός Τομέας της Β’Αθήνας. Είναι περιοχές αρκετά προβληματικές για την κυβερνώσα παράταξη, η οποία προσδοκά αύξηση των ποσοστών της κατά τις τελευταίες μέρες. Καθεμία εξ αυτών έχει να παρουσιάσει διαφορετική ιδιαιτερότητα. Για παράδειγμα, στην Α’ Θεσσαλονίκης για πρώτη φορά θα δοκιμαστεί η Ν.Δ. χωρίς να είναι υποψήφιος ο πρώην πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής. Τη θέση του στο γαλάζιο ψηφοδέλτιο πήρε ο κ. Μητσοτάκης, ωστόσο εκ του αποτελέσματος θα φανεί η αποτελεσματικότητα της συγκεκριμένης κίνησης σε μια περιοχή, που το 2019 η διαφορά των δύο πρώτων κομμάτων ήταν σχεδόν 4 μονάδες.

Από εκεί και πέρα, τόσο στον Έβρο, όσο και στον Δυτικό Τομέα, η Ν.Δ. φέρεται (τουλάχιστον το προηγούμενο διάστημα) να έχει απώλειες, αλλά προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Στην Αττική προς τα αριστερά και στο νομό του βορειοανατολικού άκρου της χώρας προς τα δεξιά. Και αυτό παρατηρείται γενικότερα και στις τρεις εκλογικές περιφέρειες της βόρειας Ελλάδας, όπου ο φόβος για τη Ν.Δ. δεν είναι τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κυρίως τα δεξιά κόμματα.

Μονοεδρικές και Κρήτη

Ξεχωριστής σημασίας είναι οι εκλογικές επιδόσεις που θα έχει η κυβερνώσα παράταξη στις 9 μονοεδρικές περιφέρειες: Στα Γρεβενά, την Ευρυτανία, τη Ζάκυνθο, την Κεφαλονιά, τη Λευκάδα, τη Σάμο, τη Φωκίδα και στις δύο που προστέθηκαν μετά την τελευταία απογραφή πληθυσμού, την Καστοριά και τη Θεσπρωτία. Υπενθυμίζεται ότι στις εκλογές πριν από τέσσερα χρόνια η Ν.Δ. κατάφερε να κερδίσει και σε όλες τις προαναφερόμενες περιφέρειες.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται και η «μάχη της Κρήτης», όπου το ΠΑΣΟΚ -ίσως και λόγω της καταγωγής του Νίκου Ανδρουλάκη– φέρεται να κινείται σε υψηλότερα ποσοστά οπότε δημιουργεί νέα δεδομένα. Από την άλλη, ο επίσης Κρητικός, Κυριάκος Μητσοτάκης έχει θέσει ως προσωπικό του στοίχημα να κάνει το νησί γαλάζιο, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας επιθυμεί να διατηρήσει τα σκήπτρα, όπως και το 2019. Τα ποσοστά των δύο πρώτων κομμάτων ήταν αντίστροφα σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ είχε 39,9% και η Ν.Δ. 32,5%, ενώ το ΠΑΣΟΚ 10,5%.

Η Ν.Δ. θέλει να κρατήσει την πρώτη θέση και να θέσει τις βάσεις για ένα καλό εκλογικό αποτέλεσμα σε τρεις ακόμα περιφέρειες, όπου το 2019 επικράτησε με μικρή διαφορά, τουλάχιστον μικρότερη σε σχέση με το συνολικό αποτέλεσμα στην επικράτεια: Στην Ήπειρο (40,49% έναντι 35,54% του ΣΥΡΙΖΑ), στο Ιόνιο (36% έναντι 28% του ΣΥΡΙΖΑ) και στη Δυτική Ελλάδα (36,47% έναντι 36,32% του κόμματος του Αλέξη Τσίπρα το 2019).

Βεβαίως, το ζητούμενο δεν είναι μόνο η διαφορά της Ν.Δ. από τον ΣΥΡΙΖΑ και τα άλλα κόμματα, αλλά και οι εσωκομματικές κόντρες των γαλάζιων υποψηφίων στις ίδιες εκλογικές περιφέρειες. Το πρόβλημα επιτείνεται δεδομένου του συστήματος της απλής αναλογικής και της αναπόφευκτης μείωσης των εδρών του κόμματος ανεξαρτήτως του ποσοστού που θα λάβει, με κάποιους δημοσκόπους να μιλούν ακόμα και για 40 έδρες λιγότερες σε σχέση με το 2019.