Από το συνέδριο του «Εθνάρχη» στη Νέα Δημοκρατία του μέλλοντος

Τριάντα επτά χρόνια μετά το ιστορικό συνέδριο στη Χαλκιδική (5-7 Απριλίου 1979), η Νέα Δημοκρατία επιχειρεί να «ξαναγνωριστεί» με τους ψηφοφόρους του κεντρώου και δεξιού πολιτικού χώρου, σε μία περίοδο έντονων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών κραδασμών. Η «Α» κάνει βουτιά στον χρόνο, με ένα αφιέρωμα στα τακτικά συνέδρια της «γαλάζιας» παράταξης.

Επιμέλεια: Κώστας Παπαδόπουλος

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στο βήμα του 1ου συνεδρίου της Νέας Δημοκρατίας
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στο βήμα του 1ου συνεδρίου της Νέας Δημοκρατίας

1ο συνέδριο, Χαλκιδική (Απρίλιος 1979): Έχοντας τεράστια κοινωνική αποδοχή ως πρωθυπουργός της πρώτης εκλεγμένης μεταδικτατορικής κυβέρνησης, η βαριά σκιά του ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας, Κωνσταντίνου Καραμανλή, απλώνεται πάνω από την αίθουσα. Στο πρώτο αυτό συνέδριο εγκρίνονται ομόφωνα οι ιδεολογικές αρχές του κόμματος, τις οποίες εισηγείται ο ίδιος ο «Εθνάρχης», ενώ ως ιδεολογία ορίζεται ο ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός, που αναγνωρίζει την ελευθερία της αγοράς με τη ρυθμιστική παρέμβαση του κράτους, χάριν της κοινωνικής δικαιοσύνης. Πρέπει να σημειώσουμε πως είναι το πρώτο συνέδριο κόμματος στην Ελλάδα, στο οποίο οι σύνεδροι είναι αιρετοί από τα μέλη, ενώ στη Χαλκιδική εγκρίνεται το καταστατικό και οι κανονισμοί λειτουργίας των κομματικών οργανώσεων. Τέλος, ο πυρσός με τη δεξιόστροφη φλόγα ορίστηκε ως έμβλημα της παράταξης. Πολλά χρόνια αργότερα, ο Ιωάννης Βαρβιτσιώτης αποκάλυψε ένα πολύ ενδιαφέρον παρασκήνιο της εποχής, ενδεικτικό του τρόπου που προσέγγιζε την πολιτική ο ιδρυτής της ΝΔ. «Μετά το συνέδριο μάς φώναξε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής να πάμε για φαγητό κάπου έξω από τη Χαλκιδική. Πήγαμε. Ήταν ο Παναγιωτόπουλος, υπουργός Εμπορίου, εγώ, ήμουν τότε υπουργός Παιδείας, και ίσως κάποιοι ακόμη. Την ώρα που τρώγαμε μας λέει ο Καραμανλής: “Ξέρετε τι κάναμε σήμερα; Αρχίσαμε τη διάλυση του κόμματος διότι κάναμε την οργάνωση”. Ο Καραμανλής φοβόταν ότι αυτές οι κομματικές οργανώσεις (τοπικές επιτροπές και νομαρχιακές) οδηγούν σε έναν παραγοντισμό άνευ προηγουμένου. Δημιουργούν “παράγοντες” που θέλουν να επεμβαίνουν στη ζωή του κόμματος», ανέφερε το ιστορικό στέλεχος της κεντροδεξιάς παράταξης.

 

Στιγμιότυπο από την ομιλία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στο 2ο συνέδριο του κόμματος
Στιγμιότυπο από την ομιλία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στο 2ο συνέδριο του κόμματος

2ο συνέδριο, Θεσσαλονίκη (Φεβρουάριος 1986): Έχοντας γνωρίσει δύο συνεχόμενος εκλογικές ήττες από το ΠΑΣΟΚ και με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, πλέον, στην ηγεσία της, η Νέα Δημοκρατία πραγματοποιεί το δεύτερο συνέδριό της. Στη Θεσσαλονίκη αποφασίζεται να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις φιλελεύθερες ιδέες, εμπλουτίζοντας έτσι τις ιδεολογικές αρχές του κόμματος, ενώ κρίνεται απαραίτητο να πραγματοποιηθούν καταστατικές αλλαγές καθώς και αλλαγές των κανονισμών λειτουργίας των κομματικών οργανώσεων. Από το βήμα του συνεδρίου ο «ψηλός» περιγράφει το κόμμα ως συνέχεια της ΕΡΕ και της Ένωσης Κέντρου, ενώ ο Γεώργιος Ράλλης φωνάζει «ξυπνήστε» στους περίπου 1.000 συνέδρους προσθέτοντας: «Πλανώνται όσοι νομίζουν ότι η αποτυχία της κυβέρνησης σημαίνει και πτώση της και άνοδο της Ν.Δ. στην εξουσία».

Ο Μιλτιάδης Έβερτ χαιρετίζει τους σύνεδρους, ως πρόεδρος της ΝΔ το 1994
Ο Μιλτιάδης Έβερτ χαιρετίζει τους σύνεδρους, ως πρόεδρος της ΝΔ το 1994

3ο συνέδριο, Χαλκιδική (Απρίλιος 1994): Έχοντας επανέλθει (μετά τη διακυβέρνηση της περιόδου 1990-93) σε ρόλο αξιωματικής αντιπολίτευσης και με τον Μιλτιάδη Έβερτ να διαδέχεται τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη στην ηγεσία, το 3ο συνέδριο γίνεται στη σκιά του Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος έχει ιδρύσει την «Πολιτική Άνοιξη» και στελέχη της Ν.Δ. προσχωρούν συνεχώς σε αυτή. Το σύνθημα του  Έβερτ για «ειρηνική επανάσταση» δεν συγκίνησε ιδιαίτερα ούτε τη βάση της παράταξης ούτε την κοινωνία, με τον ίδιο να οριοθετεί την ιδεολογία του κόμματος ως εξής: «δεν είμαστε ούτε σοσιαλιστές ούτε νεοφιλελεύθεροι» και τον Στέφανο Μάνο να σχολιάζει ότι «ουδέποτε είχα την εντύπωση ότι είμαστε σοσιαλιστές». Άξιο αναφοράς ότι συμμετέχουν 1.300 σύνεδροι, ενώ εγκρίνεται το νέο καταστατικό του κόμματος το οποίο εναρμονίζει τη λειτουργία του σύμφωνα με τις απαιτήσεις τού αύριο.

4ο Συνέδριο, Αθήνα (Μάρτιος – Απρίλιος 1997): Με το κόμμα να έχει «επιστρέψει» ξανά στους Καραμανλήδες, στο συνέδριο διατυπώνονται οι αρχές και οι θέσεις της «γαλάζιας» παράταξης στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα, ο σχεδιασμός και το όραμα της Ν.Δ. για την ελληνική κοινωνία στη μετά ΟΝΕ εποχή, καθώς και η προγραμματική αντιμετώπιση των οξύτατων προβλημάτων που βιώνει καθημερινά ο Έλληνας πολίτης. Ο νεαρός τότε Κώστας Καραμανλής, έχοντας επικρατήσει στις εσωκομματικές εκλογές των Γιώργου Σουφλιά, Μιλτιάδη Έβερτ και Βύρωνα Πολύδωρα, αναλαμβάνει την ανασυγκρότηση του κόμματος με στόχο την επάνοδο στην εξουσία.

«Καλώς όρισες σπίτι σου», λέει ο Κώστας Καραμανλής στον Γιώργο Σουφλιά το 2001
«Καλώς όρισες σπίτι σου», λέει ο Κώστας Καραμανλής στον Γιώργο Σουφλιά το 2001

5ο συνέδριο, Αθήνα (Μάρτιος 2001): Η Νέα Δημοκρατία έχει χάσει στο νήμα τις εθνικές εκλογές της προηγούμενης χρονιάς, αλλά κανείς δεν τολμά να αμφισβητήσει τον Κώστα Καραμανλή. Στο συνέδριο συζητούνται θέματα αρχών και θέσεων και αποφασίζονται οργανωτικές αλλαγές, ενώ μετά από πρόσκληση του τότε προέδρου επιστρέφει στη «γαλάζια» παράταξη ο Γιώργος Σουφλιάς. Χαρακτηριστική είναι η φράση του Καραμανλή: «Γιώργο, καλώς όρισες σπίτι σου».

6ο συνέδριο, Αθήνα (Ιούλιος 2004): Η Νέα Δημοκρατία γιορτάζει τα 30ά γενέθλια της, με τη συμμετοχή 4.500 συνέδρων στο κορυφαίο συλλογικό όργανο του κόμματός. Ο Κώστας Καραμανλής είναι, πλέον, πρωθυπουργός και το κλίμα πανηγυρικό, ενώ στο συνέδριο γίνεται ανταλλαγή απόψεων και προτάσεων, αναδεικνύεται το μήνυμα της πολιτικής αλλαγής, τροποποιείται το καταστατικό της «γαλάζιας» παράταξης και εκλέγεται νέα Κεντρική Επιτροπή που προχωρά στην οργανωτική μετεξέλιξη της Ν.Δ. Στον απόηχο της όλης διαδικασίας επιβεβαιώνει η μετατόπιση του κόμματος στο «κοινωνικό κέντρο», με τον Κ. Καραμανλή να τονίζει: «H νέα διακυβέρνηση αποκλείει τις διακρίσεις και τους διαχωρισμούς. Αποκλείει τους δογματισμούς και τους φανατισμούς. Απορρίπτει τις εξαρτήσεις και τις διαπλοκές. Απορρίπτει την έπαρση και την αλαζονεία».

7ο συνέδριο, Πειραιάς (Ιούλιος 2007): Ενώπιον 4.500 σύνεδρων, επαναβεβαιώνεται η στήριξη στο πολιτικό πρόγραμμα της κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή ενόψει των εθνικών εκλογών του Σεπτεμβρίου. Το συνέδριο διεξάγεται σε μία εποχή έντονης σκανδαλολογίας, καταστροφικών πυρκαγιών στην Πάρνηθα και γκρίνιας από στελέχη της «γαλάζιας» παράταξης. Ο τότε πρωθυπουργός και πρόεδρος της Ν.Δ. απέφυγε την αυτοκριτική, δηλώνοντας ότι «υπάρχουν ακόμη παθογένειες. Υπάρχουν ακόμη προβλήματα. Με αυτά παλεύουμε. Ένα – ένα τα ξεπερνούμε…».

=Στο 8ο συνέδριο ο Αντώνης Σαμαράς, έδωσε το σύνθημα της επιστροφής στην εξουσία
Στο 8ο συνέδριο ο Αντώνης Σαμαράς, έδωσε το σύνθημα της επιστροφής στην εξουσία

8ο συνέδριο, Παλαιό Φάληρο (Ιούνιος 2010): Η Νέα Δημοκρατία, έχοντας συντριβεί στις εθνικές εκλογές του 2009 και με τον Αντώνη Σαμαρά να έχει αναλάβει μόλις τον περασμένο Νοέμβριο την ηγεσία του κόμματος, ελπίζει σε μια νέα, ελπιδοφόρα αφετηρία για την επικράτηση των ιδεών του κοινωνικού φιλελευθερισμού. Ο κ. Σαμαράς –μετά τη μεγάλη επιστροφή στο «κόμμα των νοικοκυραίων»– δίνει το σύνθημα για τη συγκρότηση μιας πλατιάς, κοινωνικής συμμαχίας για την επάνοδο της Ν.Δ. στην εξουσία και την αναγέννηση της Ελλάδας, που έχει μπει στην εποχή των μνημονίων. Ο νέος πρόεδρος αναφέρθηκε στα επτά θανάσιμα ελαττώματα του συστήματος που καταρρέει: «Κρατισμός, λαϊκισμός, ηγεμονία αριστερόστροφων ιδεών, υποβάθμιση δημοσίου συμφέροντος, κάλπικη ευημερία με δανεικά, έκπτωση αξιών και προτύπων», ενώ ανακοίνωσε τη… μετακόμιση από τη Ρηγίλλης στο κτίριο της Συγγρού. Μετά από λίγο ακολουθεί και η αλλαγή του παραδοσιακού εμβλήματος της Νέας Δημοκρατίας, με ένα άλλο πιο μοντέρνο.

9ο Τακτικό Συνέδριο, Αθήνα (Ιούνιος 2013): Ο Αντώνης Σαμαράς είναι πλέον πρωθυπουργός και σηκώνει το βάρος του 2ου μνημονίου. Μέσω του συνεδρίου και με το σύνθημα «Νέα Δημοκρατία Νέα Ελλάδα», επιχειρεί να δείξει ότι το μέλλον της χώρας ταυτίζεται με τη «γαλάζια» παράταξη. Αξίζει να σημειώσουμε πως η ομιλία τού τότε πρωθυπουργού και προέδρου της Ν.Δ. διακόπτεται για λίγο λόγω ενός λιποθυμικού επεισοδίου που είχε λόγω της έντασης των ημερών, μίας ίωσης που των ταλαιπωρούσε και της κούρασης από τις ατελείωτες ώρες δουλειάς. «Δεν αναζητούμε υιοθεσία από κανέναν, μπορούμε να κερδίσουμε τον σεβασμό όλων», είχε προλάβει να πει από το βήμα του συνεδρίου ο Α. Σαμαράς. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν με την ψήφιση βελτιώσεων στο Καταστατικό του κόμματος, ενώ εξελέγη και η νέα σύνθεση της Πολιτικής Επιτροπής.

Η «κίνηση της Βόλβης» και η «προκήρυξη» Μεϊμαράκη
Μία από τις πιο… πικάντικες στιγμές στην ιστορία της Νέας Δημοκρατίας εκτυλίχθηκε το βράδυ της 4ης Απριλίου 1979 (το πρωί της 5ης Απριλίου ξεκινούσε το 1ο συνέδριο), όταν ένας νεαρός, ψηλός άνδρας με μουστάκι πλησίασε μια καθαρίστρια στο ξενοδοχείο «Athos Palace», της έδωσε κάποια φυλλάδια και της είπε: «Ο Καραμανλής έδωσε εντολή να τα μοιράσετε μέχρι το πρωί κάτω από τις πόρτες των συνέδρων».

Στο άκουσμα και μόνο του ονόματος του πρωθυπουργού, η ανυποψίαστη γυναίκα έσπευσε να εκτελέσει την εντολή του… «Εθνάρχη», ρίχνοντας κάτω από τις πόρτες των συνέδρων της Ν.Δ. τη σελίδα με το κείμενο, για να τη βρουν το πρωί. Ο νεαρός άνδρας με το μουστάκι, που έδωσε τις «προκηρύξεις» με το αίτημα για μετατροπή του κόμματος «από αρχηγικό σε κόμμα αρχών» στην καθαρίστρια, δεν ήταν άλλος από τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Ήταν η πρώτη σοβαρή αμφισβήτηση στο πρόσωπο του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο οποίος εξοργισμένος –είχε βρει και αυτός κάτω από την πόρτα του το φυλλάδιο– διέγραψε τα ιδρυτικά μέλη της ΟΝΝΕΔ (Μεϊμαράκης, Σούρλας, Μοσχονάς, Κατσώχης, Φούτζιλας κ.ά.) που βρίσκονταν πίσω από το παράτολμο αυτό εγχείρημα.

f6 volviΓια την ιστορία να αναφέρουμε πως η «κίνηση της Βόλβης» πήρε το όνομά της επειδή για πρώτη φορά εκδηλώθηκε το 1976, όταν –πριν από το προσυνέδριο της Ν.Δ.– σε μια ταβέρνα πάνω στη λίμνη Βόλβη οι «γαλάζιοι» νεολαίοι ζυμώθηκαν και άκουσαν τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη, γιο παλιού βουλευτή της ΕΡΕ στο Ηράκλειο, να τους αναγιγνώσκει μια «προκήρυξη».

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα