Απροσδιόριστες οι συνέπειες των capital controls

Η τραπεζική αργία αρχικά και εν συνεχεία τα capital controls μπήκαν στη ζωή των Ελλήνων το πρωινό της 29η Ιουνίου. Χρειάστηκε να περάσουν περίπου 20 ημέρες για να επανέλθουμε στην έστω και κουτσουρεμένη προτεραία τραπεζική κατάσταση, ωστόσο οι περιορισμοί αναλήψεων μετρητών και μεταφοράς κεφαλαίων παραμένουν. Όπως  παραμένει  απροσδιόριστο (τουλάχιστον για την ώρα) το εύρος των συνεπειών που έχει για την οικονομία αυτό το καθεστώς

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Η ανάγκη εξακρίβωσης των επιπτώσεων των capital controls στην εγχώρια οικονομία δεν απασχολεί μόνο το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αλλά και στις διοικήσεις των τραπεζών, ειδικά αν σκεφτεί κάποιος την επικείμενη συνολική αξιολόγησης του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος εκ μέρους της εποπτεύουσας Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Σε αυτό το πλαίσιο και σε απάντηση σχετικών ερωτημάτων που τέθηκαν από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς η Τράπεζα Πειραιώς προέβη στην αρχή της περασμένης εβδομάδας σε δήλωση-ενημέρωση της επενδυτικής κοινότητας. Ποιο είναι το κεντρικό «μήνυμα» αυτής της ενημέρωσης; Ότι οι επιπτώσεις των capital controls για την οικονομία δεν μπορούν ακόμη να προσδιορισθούν επακριβώς!

Χαρτογραφώντας επιγραμματικά τις συνέπειες που έχουν προκληθεί σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος από τους περιορισμούς αναλήψεων μετρητών και μεταφοράς κεφαλαίων, στην Τράπεζα Πειραιώς εκτιμούν τα εξής:

-Εκτιμώμενες επιπτώσεις στην κεφαλαιακή επάρκεια. Οι επιπτώσεις των capital controls για την οικονομία δεν μπορούν ακόμη να προσδιορισθούν επακριβώς. Ένας δε από τους στόχους –μεταξύ άλλων– της επικείμενης Συνολικής Αξιολόγησης (Comprehensive Assessment) εκ μέρους της ΕΚΤ είναι και ο προσδιορισμός των επιπτώσεων στην κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζών από την εφαρμογή των capital controls. Παράλληλα, οι οικονομικές καταστάσεις του Ομίλου για το πρώτο εξάμηνο του 2015 βρίσκονται επί του παρόντος σε διαδικασία κατάρτισης και επισκόπησης από τους ορκωτούς ελεγκτές. Συνεπώς, στην παρούσα φάση η τράπεζα δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει τις σχετικές επιπτώσεις στην κεφαλαιακή της επάρκεια. Τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία αφορούν τον Μάρτιο 2015, οπότε και ο Όμιλος Πειραιώς είχε δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας CET-1 11,6% και συνολικό κεφαλαιακό δείκτη 11,7%.

-Ύψος χρηματοδότησης από το Ευρωσύστημα: Το σύνολο της αντληθείσας μέσω Ευρωσυστήματος ρευστότητας της Τράπεζας Πειραιώς ανερχόταν στις 30 Ιουνίου 2015 στα €37 δισ. (€15 δισ. μέσω ΕΚΤ και €22 δισ. μέσω ELA), ποσό αμετάβλητο μέχρι σήμερα.

–Εκτιμώμενες επιπτώσεις στο ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων: σύμφωνα με τα αρμόδια στελέχη της η Τράπεζα Πειραιώς δεν διαθέτει στοιχεία ώστε να προσδιορισθούν με αξιοπιστία οι επιπτώσεις της τραπεζικής αργίας και των capital controls στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα επηρεασθεί κυρίως από το εύρος της διαφαινόμενης υποχώρησης του ΑΕΠ και την εξέλιξη του δείκτη ανεργίας στην Ελλάδα, με αντιστάθμιση από την επίπτωση του αναπτυξιακού πακέτου χρηματοδότησης της Ε.Ε., όπως αυτό συμφωνήθηκε κατά τη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της Ευρωζώνης στις 12 Ιουλίου 2015.

–Εκτιμώμενες επιπτώσεις στην ανακτησιμότητα των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων: Η ανακτησιμότητα των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων συνιστά κατά πάγια τακτική μέρος των εργασιών κατάρτισης των οικονομικών καταστάσεων, οι οποίες βρίσκονται σήμερα σε στάδιο προετοιμασίας και επισκόπησης από τους ορκωτούς ελεγκτές. Το ύψος των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων του Ομίλου στο τέλος Μαρτίου 2015 ανερχόταν σε €4 δισ., εκ των οποίων τα €1,3 δισ. σχετίζονταν με την απομείωση ομολόγων ελληνικού δημοσίου από το PSI του 2012 (30 έτη χρονικός ορίζοντας χρήσης από το έτος που προέκυψαν), τα €2,2 δισ. με απομείωση αξίας δανείων και απαιτήσεων συνέπεια της ύφεσης στην Ελλάδα κατά τα προηγούμενα χρόνια (αόριστος χρονικός ορίζοντας χρήσης) και τα €0,5 δισ. με μεταφερόμενες φορολογικές ζημιές (5 έτη χρονικός ορίζοντας χρήσης από το έτος που προέκυψαν).

–Εκτιμώμενο χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης της ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού (AQR), των stress tests και της ανακεφαλαιοποίησης: Εκτιμάται ότι η όλη διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους. Έχει ήδη ξεκινήσει η προετοιμασία για τη Συνολική Αξιολόγηση, που θα πραγματοποιηθεί από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (Single Supervisory Mechanism) της ΕΚΤ και θα καλύπτει τον έλεγχο ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού (AQR) και επιπρόσθετα θα συμπεριλαμβάνει διαδικασίες Stress Test και Join-Up, παρόμοιες με αυτές που πραγματοποιήθηκαν πριν από ένα χρόνο, χωρίς να έχουν αποσαφηνισθεί ακόμη το πλαίσιο, ο τρόπος και τα ενδεχόμενα εργαλεία ανακεφαλαιοποίησης.

Εξυπηρετήθηκαν πλήρως οι ανάγκες 5.000.000 πελατών σε όλη την Ελλάδα
Στο πλαίσιο της ίδιας ενημέρωσης του επενδυτικού κοινού, η Τράπεζα Πειραιώς γνωστοποίησε ότι στο πλαίσιο και υπό τους περιορισμούς που έθετε στο σύνολο του ελληνικού τραπεζικού συστήματος η εφαρμογή της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (28/6/2015) για την τραπεζική αργία, η τράπεζα εξυπηρέτησε πλήρως τις ανάγκες των 5 εκατομμυρίων πελατών της στην Ελλάδα, οι οποίες επιτρέπονταν από την ΠΝΠ, και τους παρείχε αδιάλειπτα τις υπηρεσίες της.

Από τις 20 Ιουλίου 2015, με τη λήξη της τραπεζικής αργίας, το σύνολο των 778 καταστημάτων της τράπεζας στην Ελλάδα τέθηκε εκ νέου στη διάθεση του κοινού, υπό τους περιορισμούς της νέας Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου της 18ης Ιουλίου 2015 και της τροποποίησης της Υπουργικής Απόφασης της 24ης Ιουλίου 2015. Κατά τη διάρκεια των εβδομάδων από τα τέλη Ιουνίου 2015 ως σήμερα, η Τράπεζα προχώρησε σε έκδοση σχεδόν 340.000 νέων χρεωστικών καρτών, ενέγραψε στην πλατφόρμα ηλεκτρονικής τραπεζικής winbank περίπου 75.000 νέους χρήστες, διεκπεραίωσε κατά μέσο όρο πάνω από 100.000 ηλεκτρονικές συναλλαγές ημερησίως (+50% έναντι της προηγούμενης περιόδου) και εργάσθηκε εστιασμένα και αποτελεσματικά για την εξυπηρέτηση των πελατών της υπό τις νέες συνθήκες, που διαμορφώθηκαν στην τραπεζική αγορά στην Ελλάδα.

Τέλος, σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του τρέχοντος έτους οι καταθέσεις της τράπεζας στην Ελλάδα εμφάνισαν μείωση 28%, ενώ, ειδικά από τη λήξη της τραπεζικής αργίας και ως σήμερα, οι καταθέσεις δεν εμφανίζουν πρόσθετες εκροές.