BEYH, ΑΚΤΩΡ, ΜΑΚΗΣ: 3 σε συσκευασία του ενός…

Τον Φεβρουάριο του 2010, η τότε ηγεσία του ΥΠΕΚΑ επέλεξε να εκμισθώσει με απευθείας σύμβαση το δημόσιο λιγνιτωρυχείο της Βεύης, σύμφωνα με πρόβλεψη του σχετικού νόμου που επιτρέπει κατ’ εξαίρεση (δηλαδή σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις) την απευθείας ανάθεση, αντί της διενέργειας δημοσίου πλειοδοτικού διαγωνισμού.

Οι λόγοι δημοσίου συμφέροντος που επικαλέστηκε το ΥΠΕΚΑ κατά τον χρόνο δημοσίευσης της σχετικής Πρόσκλησης Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος με ημερομηνία 5/2/2010 ήταν «προκειμένου να επισπευσθεί η διενέργεια έρευνας και εκμετάλλευσης του χώρου του λιγνιτωρυχείου», όπως επί λέξει διατυπώθηκε στην πρόσκληση αυτή.
Τριάμισι χρόνια αργότερα, η σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου αποφάσισε να αναβιώσει την όλως εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης του δημόσιου λιγνιτωρυχείου της Βεύης (που υπενθυμίζουμε επελέγη τότε για να… επισπευτεί η λειτουργία του ορυχείου), με σκοπό την παραχώρηση της εκμετάλλευσης δημόσιας περιουσίας αξίας 3 δισ. ευρώ, απευθείας και χωρίς δημόσιες και διαφανείς διαγωνιστικές διαδικασίες, σε προεπιλεγμένη ιδιωτική επιχείρηση (ΑΚΤΩΡ). Αξιοσημείωτο στην υπόθεση είναι το γεγονός ότι πριν από την επιλογή της διαδικασίας τής απ’ ευθείας ανάθεσης είχε προηγηθεί η ματαίωση δημόσιου διαγωνισμού με το ίδιο αντικείμενο, με την αιτιολογία της παρέλευσης μεγάλου χρονικού διαστήματος –συγκεκριμένα τριετίας– από την προκήρυξή του. Δηλαδή, το διάστημα των 3 χρόνων ήταν μεγάλο για να συνεχιστεί περαιτέρω η διαδικασία ενός κανονικού διαγωνισμού, δεν ισχύει όμως το ίδιο για το διάστημα των 3,5 χρόνων όταν μιλάμε για διαδικασία απ’ ευθείας ανάθεσης λόγω… επείγοντος (και για το ίδιο πάντα αντικείμενο).

Διά… μηδενισμού!
Για την όλη διαδικασία που ακολουθήθηκε μέχρι να φτάσει να αναδειχθεί «πλειοδότης» η εταιρεία ΑΚΤΩΡ, απλά αναφέρουμε τα εξής:
Προσφορά υπέβαλαν 10 υποψήφιοι, εκ των οποίων οι 4 προσέφεραν υψηλότερο ετήσιο μίσθωμα σε σχέση με την ΑΚΤΩΡ. Από τους 10 λοιπόν υποψήφιους «μηδενίστηκαν» οι πέντε και έμειναν οι υπόλοιποι πέντε, οι οποίοι βαθμολογήθηκαν, με την ΑΚΤΩΡ να έρχεται 4η στη σειρά βαθμολόγησης. Εν συνεχεία «μηδενίστηκαν» και οι επόμενοι 3 υποψήφιοι που βρίσκονταν σε υψηλότερη θέση στη βαθμολογία από την ΑΚΤΩΡ, για να φτάσει να αναδειχτεί πλειοδότης. Με άλλα λόγια, έγιναν τα πάντα προκειμένου να παραχωρηθεί τελικά το ορυχείο στον εκλεκτό υποψήφιο, προκαλώντας όμως ταυτόχρονα τεράστια ζημία εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, αφού το μίσθωμα που προσφέρει η ΑΚΤΩΡ για την πρώτη 15ετία της μίσθωσης είναι κατά 272.000.000 ευρώ λιγότερα απ’ ό,τι είχε προσφέρει ο πλειοδότης (ΤΕΡΝΑ Α.Ε.) και συνολικά 979.000.000 ευρώ λιγότερα καθ’ όλη τη χρονική διάρκεια εκμετάλλευσης του κοιτάσματος. Επισημαίνεται ότι ο υποψήφιος με τη μεγαλύτερη προσφορά (ΤΕΡΝΑ) είχε κριθεί ως αποδεκτός στο προηγούμενο στάδιο της διαδικασίας για τους ίδιους λόγους που στη συνέχεια απορρίφθηκε. Επίσης επισημαίνεται ότι, όπως έχει αναφέρει το ΥΠΕΚΑ, η απορριφθείσα εταιρεία ΤΕΡΝΑ θα συνεργαστεί με την εταιρεία ΑΚΤΩΡ για την εκμετάλλευση του λιγνιτωρυχείου, με μίσθωμα όμως σημαντικά χαμηλότερο απ’ αυτό που είχε προτείνει η ίδια. Τέλος, επισημαίνεται ότι ο έτερος υποψήφιος που έμεινε στην τελική φάση μετά τον μηδενισμό των 3 πρώτων προσέφερε υψηλότερο μίσθωμα σε σχέση με την επιλεχθείσα εταιρεία ΑΚΤΩΡ (8% έναντι 7%), κάτι που και αυτό μεταφράζεται σε απώλεια δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ από πλευράς του Ελληνικού Δημοσίου.
Με άλλα λόγια, μιλάμε για μια άνευ προηγουμένου μεθόδευση: διεξάγεται μια διαδικασία για την παραχώρηση ενός περιουσιακού στοιχείου αξίας 3 δισ. ευρώ χωρίς εγγυητικές επιστολές συμμετοχής και με κανόνες-λάστιχο, με τους οποίους τη μια ημέρα ένας υποψήφιος είναι αποδεκτός και την άλλη απορριπτέος, και μάλιστα για τον ίδιο λόγο. Επίσης ο οιοσδήποτε συμμετέχει στη διαδικασία μπορεί να προσφέρει ό,τι θέλει και εν συνεχεία να αποσυρθεί, να αλλάξει την προσφορά του ή να ακυρωθεί χωρίς οποιαδήποτε συνέπεια. Έτσι, για λόγους σύγκρισης, αναφέρουμε ότι στους διαγωνισμούς αξιοποίησης περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου που διεξάγει το ΤΑΙΠΕΔ, απαιτούνται εγγυητικές επιστολές συμμετοχής, που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνουν σε ύψος το 20% του ποσού της προσφοράς. Στην περίπτωση της Βεύης ίσχυσε η παροιμία «μπάτε, σκύλοι, αλέστε».

Ρυθμιστικός ρόλος στην ΑΚΤΩΡ, αν…

Πέρα όμως από το σκέλος τού σημαντικά χαμηλότερου μισθώματος που θα παίρνει το Ελληνικό Δημόσιο, υπάρχει και άλλη μία εξίσου σημαντική (αν όχι σημαντικότερη) παράμετρος στο θέμα. Η πλέον σύγχρονη και η φθηνότερη από πλευράς κόστους παραγόμενης κιλοβατώρας μονάδα της ΔΕΗ είναι αυτή της Μελίτης στη Φλώρινα, η οποία αυτή τη στιγμή τροφοδοτείται –έστω και με προβλήματα– από το άλλο ιδιωτικό λιγνιτωρυχείο που βρίσκεται στον νομό (λιγνιτωρυχείο Αχλάδας). Η λειτουργία του συγκεκριμένου ορυχείου της Αχλάδας πέρασε πρόσφατα στον έλεγχο της σύμπραξης ΑΚΤΩΡ – ΤΕΡΝΑ και, αν τους ανατεθεί και το λιγνιτωρυχείο Βεύης, ουσιαστικά τους δίνεται και ο έλεγχος της μονάδας της Μελίτης. Τι σημαίνει αυτό, δεδομένου του ότι η Μελίτη περιλαμβάνεται στο πακέτο των υπό ιδιωτικοποίηση μονάδων της ΔΕΗ; Παραχώρηση ρυθμιστικού ρόλου στην ΑΚΤΩΡ σε σχέση με το αν και σε ποιον θα πουληθεί η μονάδα.
Όλα αυτά λοιπόν ήλθε και επικύρωσε ο υφυπουργός ΠΕΚΑ κ. Μάκης Παπαγεωργίου με την υπογραφή της υπουργικής απόφασης – έγκρισης της τελικής βαθμολογίας και ανάδειξης της ΑΚΤΩΡ ως πλειοδότη εν μέσω των διακοπών του Αυγούστου, ελπίζοντας ότι λόγω θερινής ραστώνης η κοινή γνώμη δεν θα ασχοληθεί ιδιαίτερα με το θέμα. Σε κάθε περίπτωση όμως ένα είναι βέβαιο. Σύντομα με την υπόθεση θα ασχοληθεί η Δικαιοσύνη και ακόμη και αν κάποιοι προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν το ελληνικό Κοινοβούλιο ως «κολυμπήθρα του Σιλωάμ», αφού η σύμβαση μίσθωσης του λιγνιτωρυχείου θα έλθει για έγκριση στη Βουλή, η κύρωσή της με νόμο δεν θα απαλλάξει τους υπεύθυνους από τους ποινικές τους ευθύνες. Μια απλή ματιά στην υπόθεση Τσοχατζόπουλου αρκεί…