Βοήθεια μας «ληστεύουν»

Όποιος ήθελε να ταξιδέψει πέρυσι τέτοια εποχή στο Ηράκλειο με την Aegean Airlines της οικογένειας Βασιλάκη, έβρισκε εισιτήριο «αλέ-ρετούρ» έως –το πολύ– 120 ευρώ. Όποιος, όμως, θελήσει να κάνει φέτος την ίδια διαδρομή δεν τη «γλιτώνει» με λιγότερα από 160 ευρώ. Αν, μάλιστα, επιθυμεί να πάρει μαζί του και βαλίτσα, τότε θα επιβαρυνθεί με επιπλέον 25 ευρώ, ενώ την κατάσταση δεν διευκολύνει και η αισθητή μείωση των προσφερόμενων δρομολογίων.  Η μόνη κερδισμένη είναι η Aegean, η οποία κι έχει ρίξει το δικό της κόστος λειτουργίας μειώνοντας τη συχνότητα των πτήσεων για τους περισσότερους προορισμούς, κι έχει πετύχει μεγέθυνση των εσόδων της από την αύξηση των τιμών των εισιτηρίων.

Του Γιάννη Συμεωνίδη

Τι συνέβη, άραγε, στο μεσοδιάστημα; Βελτιώθηκε η οικονομική κατάσταση των Ελλήνων και έχουν λεφτά για πέταμα; Ή, μήπως, φταίει η εξαγορά τής Olympic Air από την Aegean, η οποία εγκρίθηκε τον περασμένο Οκτώβριο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού και η οποία την κατέστησε στην ουσία τον μοναδικό παίκτη (σ.σ. τουλάχιστον μέχρι την άφιξη της Ryanair, η οποία αλλάζει τα δεδομένα) στην ελληνική αγορά;

Με λίγα λόγια, τείνει να επιβεβαιωθεί ο φόβος αρκετών, όπως είχε εκφραστεί πριν από την εξαγορά, ότι η Aegean θα εκμεταλλευόταν τη δεσπόζουσα θέση της προκειμένου να επιβάλει μια κερδοσκοπική τιμολογιακή πολιτική σε βάρος τού επιβατικού κοινού υπό την ανοχή τού αρμόδιου υπουργού Μεταφορών, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Όπως, μάλιστα, ενημερώνει την «Α» ο Κλεάνθης Τρατράς, πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Μηχανικών Αεροσκαφών, από την εποχή τής ιδιωτικοποίησης της κρατικής Ολυμπιακής, το 2009, μέχρι σήμερα οι τιμές των εισιτηρίων έχουν αυξηθεί μεσοσταθμικώς κατά 80%. Κι αυτό συνέβη μολονότι η κρατική επιδότηση το ίδιο χρονικό διάστημα αυξήθηκε κατά 100.000.000 ευρώ.

Σε αυτό το πλαίσιο, η «Α» αναρωτιέται ευλόγως για το ρόλο που κρατά για τον εαυτό του ο κ. Χρυσοχοΐδης στη συγκεκριμένη υπόθεση. Ποιός είναι ο λόγος που ο πολύπειρος υπουργός ενώ δείχνει ιδιαίτερη σπουδή για την έγκριση της κατασκευής νέων αυτοκινητόδρομων από την οικογένεια Μπόμπολα παρουσιάζεται, φαινομενικώς τουλάχιστον, αδιάφορος για τη σωρεία καταχρηστικών ασκήσεων δικαιωμάτων στο χώρο των αερομεταφορών; Γιατί δεν έχει προσφύγει, για παράδειγμα, στην Επιτροπή Ανταγωνισμού ώστε να γίνει εξονυχιστικός έλεγχος των πρακτικών τής Aegean; Και γιατί η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν έχει ασχοληθεί στα σοβαρά με το θέμα ώστε να γνωρίζει το επιβατικό κοινό αν ο «βασιλιάς των αιθέρων» είναι γυμνός ή όχι;…

Είναι προφανές ότι σε καθεστώς ελεύθερης αγοράς το κράτος δεν μπορεί να επιβάλλει την τιμολογιακή πολιτική μιας ιδιωτικής εταιρείας. Όπως προκύπτει άλλωστε από απάντηση του υφυπουργού Ανάπτυξης, Θανάση Σκορδά σε ερώτηση του Ιουλίου του 2012 που είχε καταθέσει ο βουλευτής Χίου του ΠΑΣΟΚ Κώστας Τριαντάφυλλος, δυνατότητα άμεσης κρατικής παρέμβασης υπάρχει μόνο στις γραμμές όπου έχουν επιβληθεί υποχρεώσεις παροχής δημόσιας υπηρεσίας, δηλαδή στις άγονες γραμμές. Ωστόσο, η αρμόδια Γενική Διεύθυνση Αερομεταφορών τού υπουργείου Μεταφορών, υπό την ευθύνη τού κ. Χρυσοχοΐδη, επιβάλλεται να παρεμβαίνει ουσιαστικότερα ώστε να μην ασκείται καταχρηστικώς αυτό το δικαίωμα. Το ίδιο, βεβαίως, ισχύει και για την Ανεξάρτητη Αρχή τής Επιτροπής Ανταγωνισμού, η οποία με πρόεδρο τον συνταξιούχο δικαστικό Δημήτρη Κυριτσάκη είναι επίσης αρμόδια. Πόσω μάλλον όταν η Aegean, σύμφωνα με πληροφορίες τής «Α», είναι έτοιμη να εξαγοράσει και την Cyprus Airways.

Στην απάντηση, εξάλλου, που δόθηκε στον κ. Τριαντάφυλλο προ της εξαγοράς της Olympic από την Aegean, ο κ. Κυριτσάκης ναι μεν διατείνεται πως η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν είναι αγορανομία και συνεπώς ο έλεγχος των αεροπορικών εισιτηρίων εκφεύγει των αρμοδιοτήτων της, αλλά διαβεβαιώνει ότι παρακολουθεί στενά ό, τι γίνεται στις αερομεταφορές. Πού είναι, όμως, τα αποτελέσματα της «στενής παρακολούθησης»; Δεν θα έπρεπε να έχουμε πληροφορηθεί τις διαπιστώσεις της Επιτροπής για το όργιο των αυξήσεων; Με όλα όσα συμβαίνουν, τορπιλίζεται, και μάλιστα από Κρητικoύς, η σημαντική προσπάθεια που έχει κάνει η υπουργός Τουρισμού, Όλγα Κεφαλογιάννη για αύξηση των τουριστικών αφίξεων. Με τις τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων σήμερα να απευθύνονται κυρίως στους λίγους ευκατάστατους υπονομεύεται κι ο τουρισμός, η υποτιθέμενη βαριά βιομηχανία τής χώρας μας.

Η ευθύνη Χατζηδάκη

Στο μεταξύ, δεν είναι λίγοι εκείνοι που τοποθετούν την αρχή τού κακού τον Μάρτιο του 2009, όταν ο τότε υπουργός Μεταφορών, Κωστής Χατζηδάκης συμφώνησε στη μεταβίβαση των Ολυμπιακών Αερογραμμών στον Όμιλο της MIG έναντι «συμβολικού» τιμήματος, ενώ όλες οι υποχρεώσεις τους, συνολικού ύψους 1,8 δισ. ευρώ, περιήλθαν στο ελληνικό Δημόσιο.

Σφοδρός πολέμιος της ιδιωτικοποίησης ήταν ο βουλευτής τού ΠΑΣΟΚ, Νίκος Σηφουνάκης, ο οποίος αργότερα διετέλεσε αρμόδιος υφυπουργός Μεταφορών: «Μέσα σε μόλις τέσσερα χρόνια από την ιδιωτικοποίησή της, η Ολυμπιακή έφτασε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, αφού βεβαίως ο ιδιοκτήτης της φρόντισε να την απαξιώσει και να τη μετατρέψει σε «τοπικό ΚΤΕΛ», διακόπτοντας δρομολόγια στο εσωτερικό κι εξωτερικό, ξεπουλώντας σημαντικό τμήμα τής περιουσίας της, όπως τα slots, καταστρέφοντας και κλείνοντας την τεχνική της βάση στην οποία συντηρούνταν όλες οι μεγάλες αεροπορικές εταιρείες, και βεβαίως με τη νέα Ολυμπιακή να μη διαθέτει ούτε ένα ιδιόκτητο πτητικό μέσο», έχει δηλώσει παλαιότερα ο κ. Σηφουνάκης.

Πηγές τής ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού, πάντως, δηλώνουν στην «Α» πως ήταν λάθος τού κ. Σηφουνάκη να ενημερώσει πρώτα τον Τύπο και ύστερα την Επιτροπή για τον έλεγχο που ζήτησε για καρτελοποίηση της ελληνικής αγοράς. «Πρώτα διαβάσαμε τη σχετική επιστολή του στις ιστοσελίδες και ύστερα έφτασε και στα χέρια μας. Χάσαμε με αυτόν τον τρόπο το όπλο τού αιφνιδιασμού», αναφέρουν χαρακτηριστικώς οι ίδιοι κύκλοι, οι οποίοι τονίζουν πως οποιαδήποτε εταιρεία, όπως συμβαίνει εν προκειμένω με την Aegean, διαθέτει δεσπόζουσα θέση στην αγορά, βρίσκεται συνεχώς στο μικροσκόπιο της Επιτροπής. Ποιό μικροσκόπιο; Εκείνο που υποχρεώνει τους πολίτες να κάνουν πλουσιότερη την οικογένεια Βασιλάκη;

Όπως, εξάλλου, προκύπτει από την απάντηση που δόθηκε στον βουλευτή κ. Τριαντάφυλλο από την προ διετίας διοικήτρια της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, Φώφη Παπαδημητρόπουλου, η ανάπτυξη και διατήρηση των αεροπορικών συνδέσεων και η προσφορά ικανοποιητικού επιπέδου και χαμηλού κόστους αεροπορικών υπηρεσιών αποτελούν θέματα μείζονος σημασίας και προτεραιότητα για το υπουργείο Ανάπτυξης. Κι αυτό μολονότι η κρατική υπόδειξη ή επιβολή της τιμολογιακής πολιτικής των αεροπορικών εταιρειών δεν είναι επιτρεπτή, σύμφωνα με την Κοινοτική νομοθεσία. Φαίνεται, όμως, πως η κοινή εκ Κρήτης καταγωγή τού υπουργού Ανάπτυξης, κ. Χατζηδάκη και του κ. Βασιλάκη νερό δεν γίνεται…

Οι Ευρωπαίοι έχουν ακόμα τα «μάτια» τους στην Aegean

Στις 22 Φεβρουαρίου 2010 Aegean και Olympic ανακοίνωσαν τη συγχώνευσή τους. Ύστερα από ενδελεχή έρευνα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού ανακοίνωσε στις 26/1/2011 την απόρριψη της συγχώνευσης με βασικό επιχείρημα πως θα οδηγούσε σε οιονεί μονοπώλιο της ελληνικής αγοράς αεροπορικών μεταφορών. Συγκεκριμένα, θα είχε ως αποτέλεσμα υψηλότερους ναύλους, αφού οι δύο αεροπορικές εταιρείες θα έλεγχαν από κοινού ποσοστό μεγαλύτερο από το 90% της ελληνικής εγχώριας αγοράς και ως εκ τούτου θα εμπόδιζαν την είσοδο νέων αεροπορικών εταιρειών στα εν λόγω δρομολόγια. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια που η ευρωπαϊκή Αρχή άσκησε βέτο σε εταιρική συγχώνευση κι όπως φάνηκε στη συνέχεια είχε κάθε λόγο να διατυπώνει έντονες ενστάσεις.

Στις 21 Οκτωβρίου 2012 η Aegean ανακοίνωσε την εξαγορά τής Olympic έναντι 75.000.000 ευρώ. Ο αερομεταφορέας, μάλιστα, που διοικούν ο Θεόδωρος Βασιλάκης κι ο γιος του Ευτύχης έδωσε προκαταβολή 20.000.000 ευρώ και στην περίπτωση που η Κομισιόν απόρριπτε την εξαγορά, η εταιρεία τού Ομίλου MIG θα κρατούσε αυτά τα χρήματα, αλλά θα παραχωρούσε το 17% των μετοχών της στην Aegean. Ακόμα, εξάλλου, κι όταν εγκρίθηκε η εξαγορά, στις 9 Οκτωβρίου 2013, αυτό δεν έγινε γιατί είχαν εξαλειφθεί οι λόγοι τής πρώτης απόρριψης, αλλά γιατί, αν δεν συνέβαινε, η Olympic θα χρεοκοπούσε και η Aegean θα αποκτούσε, έτσι κι αλλιώς, δεσπόζουσα θέση στην αγορά.

Η Ε.Ε., εξάλλου, συνεχίζει να παρακολουθεί το ενδεχόμενο να υπάρξει κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης από την Aegean. Η προσοχή της, μάλιστα, είναι επικεντρωμένη κυρίως στα πέντε δρομολόγια (Αθήνα-Χανιά, Αθήνα-Μυτιλήνη, Αθήνα-Σαντορίνη, Αθήνα-Κέρκυρα, Αθήνα-Κως) που εξυπηρετούνταν αποκλειστικώς από την Aegean και την Olympic. Το τελικό τίμημα καθορίστηκε στα 72.000.000 ευρώ. Το ζητούμενο, ωστόσο, και για τον αρμόδιο Κοινοτικό Επίτροπο Μεταφορών, τον εσθονό Σίιμ Κάλας ο οποίος είναι κι αντιπρόεδρος της Κομισιόν, δεν είναι τα λόγια αλλά τα έργα. Και στα τελευταία η Κομισιόν παρουσιάζεται για μια ακόμα φορά κατώτερη των περιστάσεων.  Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται να κατατεθεί ερώτηση για τις αυξήσεις των εισιτηρίων από ευρωβουλευτές. Τότε θα δούμε τί είδους παιχνίδι κάνει ο Εσθονός Επίτροπος.

Από την πλευρά της, η Aegean υποστηρίζει πως έχει προσφέρει νέες πολιτικές χαμηλότερων ναύλων, όπως τις «GoLight» και «Flex». Τονίζει, μάλιστα, πως ο κοινός σχεδιασμός τού προγράμματος πτήσεων βελτίωσε τις επιλογές τού επιβατικού κοινού, ενώ η επιθετική τιμολογιακή πολιτική, η οποία εκφράστηκε μέσα από τη διάθεση μεγάλου αριθμού χαμηλών ναύλων ιδιαιτέρως στους νησιωτικούς προορισμούς, συνέβαλε σημαντικά στην αύξηση της κίνησης.

«Η Aegean έχει επενδύσει συστηματικώς τα τελευταία τέσσερα  χρόνια, με οκτώ βάσεις στο κέντρο και την περιφέρεια της χώρας, κι έχει συμβάλει καθοριστικώς σε πολύ δύσκολες εποχές στη στήριξη κι ανάπτυξη του τουρισμού. Παραλλήλως, τόσο πριν όσο και μετά από τη συνένωση με την Olympic Air, η Aegean έχει προσφέρει νέες πολιτικές χαμηλότερων ναύλων, όπως τις GoLight και Flex, που ξεκίνησαν το Νοέμβριο του 2013. Οι πρωτοβουλίες αυτές βελτίωσαν σημαντικά το κόστος εισιτηρίου για τον Έλληνα καταναλωτή, τόσο στα κύρια δρομολόγια εσωτερικού όσο και στις μικρές άγονες γραμμές. Άλλωστε, για το λόγο αυτό η σωρευτική κίνηση των δύο εταιρειών στο εσωτερικό παρουσίασε σημαντική αύξηση 15% το δίμηνο μετά από την ολοκλήρωση της συμφωνίας, για πρώτη φορά μετά από πέντε χρόνια συνεχούς ύφεσης και μείωσης. Οι καταναλωτές το ξέρουν και το νιώθουν ήδη. Συνεχίζουμε δυναμικώς με τα νέα δρομολόγια που έχουμε ανακοινώσει, έχοντας συνηθίσει να αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικώς τις προκλήσεις, φέρνοντας νέα οφέλη τόσο στους επιβάτες μας όσο και στην οργάνωση και το προϊόν τής εταιρείας μας», αναφέρεται σε πρόσφατη ανακοίνωση της Aegean.

Αν προσπαθήσει κάποιος να βρει τα φτηνά εισιτήρια, τότε θα διαπιστώσει ότι έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να κερδίσει στο ΠΡΟΠΟ ή στο ΛΟΤΤΟ από το να ταξιδέψει με εύλογο τίμημα.

«Πήγαμε από το κρατικό στο ιδιωτικό μονοπώλιο»

«Olympic και Aegean είχαν προετοιμαστεί για τη συγχώνευσή τους πολύ καιρό πριν εγκριθεί αυτή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού, μέσω και της ανταλλαγής πακέτου μετοχών. Έχει δημιουργηθεί καρτέλ και δεν μπορεί να μιλήσει κανείς. Όλη η παλιά Ολυμπιακή έχει απορροφηθεί από την Aegean κι εκεί επικρατεί ένα πέπλο σιωπής. Όλοι φοβούνται για τη θέση τους. Ο κ. Χατζηδάκης και οι Ευρωπαίοι είχαν ισχυριστεί πως θα εξαλειφόταν ο αθέμιτος ανταγωνισμός στην Ελλάδα, τον οποίο ασκούσε η Ολυμπιακή Αεροπορία ως κρατικό μονοπώλιο. Τώρα πήγαμε, όμως, στο ιδιωτικό μονοπώλιο. Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς», υπογραμμίζει στην «Α» ο Γιάννης Πέππας, ο οποίος έχει διατελέσει εκπρόσωπος των εργαζόμενων στην πάλαι ποτέ Ολυμπιακή Αεροπορία.