ΔΕΘ θετικών μέτρων (…και για το 2023)

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εδώ και ένα περίπου μήνα σχεδίαζε από το βήμα τής ΔΕΘ να σημάνει την επανεκκίνηση της οικονομίας, καθώς τα μηνύματα από την ΕΛΣΤΑΤ ήταν θετικά κι έδειχναν από την ώρα που τα επεξεργάζονταν οι ειδικοί ότι τα αποτελέσματα θα ήταν καλύτερα του αναμενομένου.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Όμως ξαφνικά τα απόνερα της πανδημίας παγκοσμίως τον αναγκάζουν απόψε να προχωρήσει με έναν διαφορετικό βηματισμό και να προλάβει ει δυνατόν το ευρύ κύμα ανατιμήσεων που προεξοφλεί η αγορά.

Οι μεταρρυθμίσεις, τα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και ο ταχύτατος ρυθμός ανάπτυξης ακόμη και υπό τις δύσκολες συνθήκες της πανδημίας φαίνεται να θολώνει λόγω των ανατιμήσεων σε βασικά αγαθά, που ήδη νιώθουν στην τσέπη τους οι καταναλωτές. Και μπορεί η κατάσταση στην αγορά να μην είναι τόσο τραγική, όσο την περιγράφει η αντιπολίτευση και ειδικά η αξιωματική, όμως ήδη υπάρχει έντονος προβληματισμός στους πολίτες, που φοβούνται πως σύντομα θα βρεθούν προ δυσάρεστων εκπλήξεων.

Ήδη στο Μαξίμου παρακολουθούν τις κινήσεις πολλών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για να αντιμετωπίσουν το κύμα ανατιμήσεων κι επεξεργάζονται τρόπους για να ενισχυθούν περί τους 500.000 πολίτες που είναι καταγεγραμμένοι και χρειάζονται προστασία. Όμως υπάρχουν και σκέψεις για συνολική παρέμβαση, ώστε να αντιμετωπιστεί συνολικά το κύμα ανατιμήσεων. Ήδη έχουν προχωρήσει σε αναλύσεις για το πόσο θα πληγούν καταναλωτές, νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπως επίσης και το εάν τελικά θα ισχύσουν οι φόβοι για το παγκόσμιο τσουνάμι ανατιμήσεων. Για παράδειγμα, παρακολουθούν το τι συμβαίνει στη Βρετανία, όπου λόγω της πανδημίας σε συνδυασμό με το Brexit παρατηρούνται όχι μόνο αυξήσεις στα αγαθά, αλλά και άδεια ράφια στα σούπερ μάρκετ.

Και μπορεί ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, να απάντησε στα όσα είπε ο Αλέξης Τσίπρας στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Open, λέγοντας πως «η μεσαία τάξη γνωρίζει καλά ποιος μείωσε φορολογικούς συντελεστές για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις, ποιος μείωσε τον ΕΝΦΙΑ, ποιος μείωσε τις ασφαλιστικές εισφορές και την προκαταβολή φόρου, ποιος ανέστειλε για το 2021 την εισφορά αλληλεγγύης», αλλά αυτά όπως έχει δείξει η ζωή γρήγορα ξεχνιούνται εάν υπάρχει περαιτέρω πίεση στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Και ήδη υπάρχει η πίεση του εγκλεισμού από την πανδημία. Εάν αυξηθεί η πίεση, όλα αυτά, αλλά ακόμη και τα μέτρα που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια των lockdown γρήγορα θα ξεχαστούν.

Το παρήγορο είναι ότι τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ για το δεύτερο τρίμηνο του 2021, αποτελούν ένα θετικό μήνυμα συνολικά για την ελληνική οικονομία. Ένα μήνυμα για επιστροφή της οικονομίας σε ενάρετο κύκλο όχι μόνο για το εσωτερικό, αλλά πολύ περισσότερο για το εξωτερικό και ειδικά τις αγορές, που βλέπουν ότι η Ελλάδα είναι μία αξιόπιστη χώρα και ότι η οικονομία της τρέχει σε εφάμιλλους ρυθμούς με αυτές των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών. Οπότε, αυτό το Σαββατοκύριακο ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τη Θεσσαλονίκη θα προχωρήσει σε αποτίμηση του κυβερνητικού έργου και ειδικά στις μεταρρυθμίσεις που έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή. Ταυτόχρονα, θα αναφερθεί και στις προτεραιότητες για την οικονομία μέχρι τον Ιούλιο του 2023, που λήγει η θητεία της κυβέρνησης.

Τα μέτρα που θα ανακοινωθούν

Φυσικά, αυτό που αναμένουν όλοι (υποστηρικτές και μη) είναι το ποια θα είναι τα μέτρα που θα ανακοινωθούν και θα αποτελέσουν τη γραμμή άμυνας της κοινωνίας. Πέραν της παράτασης των ήδη υπαρχόντων μέτρων, οι περισσότεροι αναμένουν και το πλέγμα προστασίας μέτρων για τα ευάλωτα νοικοκυριά από τις αυξήσεις στον τομέα της ενέργειας (ηλεκτρικό ρεύμα, καύσιμα και φυσικό αέριο), λόγω των διεθνών ανατιμήσεων στις τιμές των πρώτων υλών.

Σε ό,τι αφορά τα φορολογικά μέτρα έχουν κλειδώσει τα ακόλουθα:

• Επεκτείνεται και το 2022 το πάγωμα της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης για τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα και τους αυτοαπασχολούμενους.

• Διατηρούνται οι μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες.
• Μειώνεται από το 24% στο 22% η φορολόγηση για τα εταιρικά κέρδη.

Όπως θα τονίσει ο πρωθυπουργός, οι μειώσεις φόρων προς το παρόν δεν μπορούν να ανακοινωθούν από φέτος ότι θα έχουν μόνιμο χαρακτήρα. Και αυτό διότι πρέπει να αντιμετωπιστεί και το δημοσιονομικό κόστος. Διότι όλες οι παρεμβάσεις πρέπει να είναι διαχειρίσιμες. Έτσι, λοιπόν, ακόμη και η νέα παρέμβαση για τον ΕΝΦΙΑ δεν θα είναι μόνιμη. Απλά θα ισχύσουν με ειδικά κριτήρια. Όπως για παράδειγμα για τις περιοχές που υπάρχουν μεγάλες αυξήσεις στις αντικειμενικές αξίες, όπως επίσης και για τους πυρόπληκτους.

Σε ό,τι αφορά τις παρεμβάσεις σε βάθος διετίας, ο πρωθυπουργός αναμένεται να αναφερθεί στις προτεραιότητες της κυβέρνησης και να αναλάβει τη δέσμευση ότι αυτές οι παρεμβάσεις θα υλοποιηθούν, εφόσον βέβαια οι συνθήκες το επιτρέψουν. Θα δώσει έμφαση επίσης και στο γεγονός ότι, από το 2023 και μετά, επιστρέφουν οι δημοσιονομικοί κανόνες για την ελληνική οικονομία, μετά από μία τριετία παρέκκλισης από αυτούς λόγω της πανδημίας.

 

Οι βασικές παρεμβάσεις μέχρι το 2023

Μείωση ή ακόμη και κατάργηση, εφόσον η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας το επιτρέψει, του συμπληρωματικού φόρου για τον ΕΝΦΙΑ, που επιβαρύνει ακίνητη περιουσία αντικειμενικής αξίας από 250.000 ευρώ και άνω.

Περαιτέρω μεσοσταθμική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 8%. Το ποσοστό αυτό θα έρθει να συμπληρώσει τη μείωση 22% που ήδη έχει πραγματοποιηθεί το 2019, ώστε η συνολική μείωση να φτάσει στο 30%.

Επέκταση και μονιμοποίηση της κατάργησης της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, αλλά και τους συνταξιούχους.

Συρρίκνωση της προκαταβολής φόρου για τις επιχειρήσεις από το 100% στο 80% και για τους υπόλοιπους που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στο 55%.

Μείωση των συντελεστών ΦΠΑ. Σημειώνεται ότι προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης είναι δύο συντελεστές ΦΠΑ, στο 22% και στο 11%, σε βάθος τετραετίας. Επίσης, συνολικά η φορολόγηση στο τουριστικό πακέτο να διαμορφωθεί στο 11%.

Μείωση των φορολογικών συντελεστών κατά 50% για τις επιχειρήσεις που θα συγχωνευθούν ή γενικότερα μετασχηματισθούν, ώστε η ελληνική οικονομία να γίνει ανταγωνιστική. Στο πλάνο υπάρχει και η μείωση του φορολογικού συντελεστή από το 22% στο 11% για μια πενταετία.

Νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1,1 ποσοστιαία μονάδα. Στόχος είναι να επιτευχθεί σωρευτική μείωση έως 5 ποσοστιαίες μονάδες μέχρι το 2023, ώστε οι εισφορές να φτάσουν στο 35,56%.

«Κούρεμα» στο 50% σε πρώτη φάση και, αργότερα, πλήρης κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος.

Επιπλέον μείωση του συντελεστή φορολόγησης για τις επιχειρήσεις από το 22% στο 20%.

Οι έξι άξονες της κυβέρνησης για την επόμενη διετία

Ήδη η κυβέρνηση συμπλήρωσε δύο χρόνια στην εξουσία και ο Κυριάκος Μητσοτάκης αρχής γενομένης από τη ΔΕΘ θα ξεδιπλώσει τους έξι άξονες, πάνω στους οποίους θα κινηθεί η κυβέρνησή του για τα επόμενα δύο έτη. Αυτοί οι έξι άξονες είναι οι ακόλουθοι:

• Η επίτευξη υψηλών και διατηρήσιμων ρυθμών ανάπτυξης που θα οδηγήσουν στη δημιουργία του αναγκαίου δημοσιονομικού χώρου, ο οποίος θα επιτρέψει τη συνέχιση της πολιτικής περικοπής φόρων που ήδη έχει αρχίσει ο κ. Μητσοτάκης από το 2019.
• Η βελτίωση της σύνθεσης του ΑΕΠ. Με όχημα το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, στην κυβέρνηση αισιοδοξούν ότι μπορούν η αύξηση του ΑΕΠ να μην παρέλθει από εγχώριες καταναλωτικές δυνάμεις αλλά από νέες επενδύσεις και εξαγωγές υπηρεσιών (τουρισμός).
• Έξοδος από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας, κάτι που θα δώσει την αναγκαία ελευθερία πρωτοβουλιών στην κυβέρνηση προκειμένου να κάνει πράξη τις εξαγγελίες της.
• Μείωση των λεγόμενων κόκκινων δανείων, ώστε το τραπεζικό σύστημα να δυναμώσει και να κινηθεί με περισσότερη ορμή.
• Η επίτευξη της απαιτούμενης δημοσιονομικής ισορροπίας προτού χρειαστεί η επιστροφή του στόχου για πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα.
• Η απόκτηση της «επενδυτικής βαθμίδας», που θα διευκολύνει τη χώρα μας να δανείζεται φθηνότερα.

Εν αρχή είναι τα ευάλωτα νοικοκυριά

Με βάση τη ραγδαία αύξηση διεθνώς στα καύσιμα και ειδικά στο φυσικό αέριο, ήδη έχουν κάνει την εμφάνισή τους τα πρώτα δυσμενή αποτελέσματα στην αγορά. Έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα αυξήσεων στις τιμές βασικών αγαθών, όπως το ψωμί, τα νωπά λαχανικά, το αρνί, το κατσίκι και φυσικά στα σχολικά είδη, που αυτή την εποχή έχουν την τιμητική τους. Και φυσικά όλοι στο Μαξίμου γνωρίζουν ότι η κορύφωση των αυξήσεων έρχεται συνήθως τον Οκτώβριο. Τουλάχιστον έτσι συνέβαινε στην προ μνημονίων εποχή, καθώς λόγω της οικονομικής κρίσης που βίωσε η χώρα και των περιοριστικών δημοσιονομικών μέτρων είχε εξαλειφθεί ο τιμάριθμος.

Στο Μαξίμου ισχυρίζονται ότι με τα μέτρα που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός το Σαββατοκύριακο στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο των εγκαινίων της 85ης ΔΕΘ θα αποτελέσουν τη γραμμή άμυνας για να αντιμετωπιστεί το κύμα ανατιμήσεων. Και φυσικά για να αντιμετωπιστεί η όποια επίθεση δεχθούν τα εισοδήματα των πολιτών και να μην επιβαρυνθεί περαιτέρω το πολιτικό κλίμα.

Προ ημερών το ΚΙΝΑΛ, με οργίλη ανακοίνωση, ζήτησε να μειωθεί δραματικά ο ΦΠΑ στα τρόφιμα και στην ενέργεια, ώστε να αντιμετωπιστεί το κύμα ανατιμήσεων που έρχεται από την Ευρώπη. Ήδη η ισπανική κυβέρνηση μείωσε σχεδόν 15 μονάδες τον ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα και ανά τακτά χρονικά διαστήματα θα λαμβάνει νέες αποφάσεις, είτε μειώνοντάς τον κι άλλο, είτε αυξάνοντάς τον εάν το κύμα ανατιμήσεων ανακοπεί.

Στην Αθήνα η κυβέρνηση προσπαθεί να δημιουργήσει ένα σύνθετο πλέγμα. Από τη μία να μην περάσουν στους καταναλωτές και ειδικά στα ευάλωτα νοικοκυριά οι αυξήσεις, αλλά από την άλλη να μη σταλεί λανθασμένο μήνυμα ότι η οικονομία θα λειτουργήσει με πολιτική παροχών. Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας συνολικά, αλλά και οι εκτιμήσεις ότι είναι πιθανό τα τουριστικά έσοδα να ξεπεράσουν τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ, ή να τα αγγίξουν, επιτρέπουν στο υπουργείο Οικονομικών να ανοίξει και πάλι το θησαυροφυλάκιο και να λάβει επιπλέον μέτρα στήριξης, περίπου στα ίδια επίπεδα με τα μέτρα για τους πυρόπληκτους, που είναι της τάξης των 500 εκατομμυρίων ευρώ.

Είναι αρκετό αυτό το πλέγμα μέτρων; «Ουδείς είναι σε θέση να προβλέψει», μας έλεγε κυβερνητικό στέλεχος, υποστηρίζοντας ότι επειδή το κύμα ανατιμήσεων παγκοσμίως είναι απότοκο της πανδημίας δεν πρόκειται να κρατήσει περισσότερο από ένα μικρό διάστημα ολίγων μηνών. «Όμως είμαι είμαστε εδώ και όποτε χρειαστεί θα παρεμβαίνουμε», κατέληξε το ίδιο κυβερνητικό στέλεχος, που είναι από τους τακτικούς συνομιλητές του πρωθυπουργού.

Στην ίδια γραμμή κινήθηκε και ο Χρήστος Σταϊκούρας προ ολίγων 24ώρων, ο οποίος τόνισε πως «παρακολουθούμε με μεγάλη προσοχή κι ελέγχουμε την αγορά». Και ο υπουργός Οικονομικών εκτιμά ότι το φαινόμενο των ανατιμήσεων θα είναι παροδικό, λόγω της πανδημίας, κι έχει να κάνει με το ότι η ανάκαμψη είναι ισχυρή και έχει αυξηθεί η ζήτηση περισσότερο από την προσφορά. Προέβλεψε πως το φαινόμενο θα εξομαλυνθεί όταν εξισορροπηθεί η προσφορά με τη ζήτηση και εκτίμησε ότι ο πληθωρισμός θα είναι κάτω του 2% το επόμενο έτος.

Ο κ. Σταϊκούρας ανέφερε επίσης ότι πέραν των παρεμβάσεων που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, το οικονομικό επιτελείο είναι σε εγρήγορση και θα παρεμβαίνει όποτε χρειαστεί, με βάση την εντολή του κ. Μητσοτάκη. Και είναι λογικό αυτό, καθώς ο κ. Σταϊκούρας παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις τιμές των καυσίμων, που παίζουν πρωταρχικό ρόλο συνολικά για τις τιμές σε όλα τα αγαθά.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση πέραν των μέτρων που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός υπολογίζει μέχρι τέλος Οκτωβρίου να έχει μοιράσει χρήμα και με τα αναδρομικά των συνταξιούχων (νέων και παλιών), όπως ανακοίνωσε ο Κωστής Χατζηδάκης, που θα παίξουν τον ρόλο των αντισταθμιστικών μέτρων για την ακρίβεια.