Διμέτωπος της Άγκυρας με τζιχαντιστές και Κούρδους (και στο βάθος Κυπριακό)

Σύμφωνα με τον Ιωσήφ Στάλιν, «αν ένας υπουργός Εξωτερικών αρχίζει να υπερασπίζεται μέχρι θανάτου μια “συμφωνία ειρήνης”, πρέπει να είστε βέβαιοι ότι η κυβέρνησή του έχει ήδη παραγγείλει νέα θωρηκτά και αεροπλάνα».

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Μπορεί ο άλλοτε Σοβιετικός ηγέτης να μη ζει, ο Ταγίπ Ερντογάν να μην είναι υπουργός Εξωτερικών και στη μεθοριακή γραμμή Τουρκίας και Συρίας να μην επικρατούν συνθήκες ειρήνης, ωστόσο τα τύμπανα ενός «περίεργου» πολέμου έχουν χτυπήσει στην άλλη πλευρά του Αιγαίου.

Τα νέα είναι λίγο-πολύ γνωστά: η τουρκική αεροπορική βάση Ιντζιρλίκ διατέθηκε προς… χρήση στα αμερικανικά πολεμικά αεροσκάφη, προκειμένου αυτά να επιχειρούν εναντίον των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους. Ως αντάλλαγμα, η Άγκυρα «εισέπραξε» από την κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα την υπόσχεση ότι στη βόρεια Συρία θα δημιουργηθεί μία ασφαλής ζώνη, προστατευόμενη από τους συμμάχους, η οποία θα έχει μήκος 68 χλμ. από την τουρκοσυριακή μεθοριακή γραμμή από την πόλη Jarabulus στη Marea και βάθος περίπου 40 χλμ., φτάνοντας στα περίχωρα του Χαλεπιού.

Πολιτικό κυνήγι…
Κάπως έτσι δόθηκαν τα χέρια και ξεκίνησαν οι πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των τζιχαντιστών, που όμως για την Τουρκία έχει τον χαρακτήρα διμέτωπης σύρραξης. Στη λογική τού «με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια», η Άγκυρα μάχεται μεν να απαλλαγεί από τους τρομοκράτες εξτρεμιστές του ΙSIS στη βόρεια Συρία, αλλά δηλώνει ξεκάθαρα ότι θα συνεχίσει και τις αεροπορικές επιδρομές της στην περιοχή κατά του PKK, έως ότου οι Κούρδοι αντάρτες παραδώσουν τα όπλα. Συγκεκριμένα, η πολεμική μηχανή της Τουρκίας επικεντρώνει τα πυρά της κατά των Κούρδων αυτονομιστών που «εδρεύουν» στο Σίρνακ και σε περιοχές του βορείου Ιράκ, όπου συγκεντρώνονται οι περισσότερες δυνάμεις του PKK.

Το casus belli της Τουρκίας προς τους Κούρδους του PKK δεν περιορίζεται σε στρατιωτικό επίπεδο αλλά παίρνει και πολιτική χροιά, μετά και τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν ότι η Άγκυρα διακόπτει τις ειρηνευτικές συνομιλίες για την επίλυση του Κουρδικού, που διεξάγονταν με τη μεσολάβηση του HDP, του κουρδικού κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών, ανάβοντας το «πράσινο φως» για να ξεκινήσουν δικαστικές διαδικασίες ώστε να αρθεί η βουλευτική ασυλία ηγετικών στελεχών του HDP για εικαζόμενες διασυνδέσεις τους με την τρομοκρατία.

Αυτή η αλλαγή πλεύσης είναι που προβληματίζει, καθώς αυτή η πολεμική στρατηγική που υιοθετεί ο Τ. Ερντογάν λειτουργεί ακυρωτικά ως προς έναν από τους βασικούς άξονες της πολιτικής του που ήταν η προσπάθεια ειρήνευσης με τους Κούρδους και αποδεικνύει ότι, όποτε η Τουρκία βρίσκεται υπό πίεση στο εσωτερικό της, εκτονώνει τη βαλβίδα του… ατμού της στο εξωτερικό.

Σε τροχιά λύσης(;) το Κυπριακό
Υπό αυτές τις συνθήκες δεν θα ήταν παράλογο να σκεφτεί κάποιος ότι η Ελλάδα θα πρέπει να έχει ανοιχτά τα μάτια και τα αυτιά της, προκειμένου να προλάβει τυχόν περίεργες «καραμπόλες» στην περιοχή. Για την ώρα, πάντως, τα μηνύματα που έρχονται αναφορικά με το εθνικό μέτωπο του Κυπριακού είναι μάλλον αισιόδοξα. Μάλιστα, με μία μάλλον ποιητική δήλωσή του ο Έσπεν Άιντε, ειδικός σύμβουλος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, είπε ότι «τα αστέρια έχουν ευθυγραμμιστεί για να επιλύσουμε το Κυπριακό».

Όπως εξήγησε ο ίδιος ο Άιντε, η αισιοδοξία του βασίζεται στη βούληση και στην εμπιστοσύνη που υπάρχει μεταξύ των δυο ηγετών –Νίκου Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί–, καθώς και στα «πάρα πολύ μεγάλα πράγματα» που έχουν επιτευχθεί όλο το προηγούμενο διάστημα. Ταυτόχρονα ο κ. Άιντε εξέφρασε τη βεβαιότητά του πως, πέραν της θετικής στάσης των δυο ηγετών και του καλού κλίματος που επικρατεί μεταξύ των δύο πλευρών, «σήμερα και η ίδια η Τουρκία παρουσιάζεται έτοιμη για τη λύση του Κυπριακού».

Στον αντίποδα, βέβαια, ο ειδικός σύμβουλος του γ.γ. του ΟΗΕ εμφανίστηκε πιο προσγειωμένος, λέγοντας ότι απομένει πάρα πολλή δουλειά, πριν οι κ.κ. Αναστασιάδης και Ακιντζί μπορέσουν να πουν ότι έχουν μια συμφωνία, που θα υποβληθεί μπροστά στον λαό, και υπογράμμισε ότι, όταν συμβεί αυτό, ο καθένας θα πρέπει να είναι έτοιμος να τοποθετηθεί με την ψήφο του.

Εξέφρασε, τέλος, την εκτίμηση ότι ίσως να είναι πολύ κοντά η συγγραφή ενός νέου Συντάγματος. «Ίσως να έχετε ένα νέο Σύνταγμα, το οποίο θα συνταχθεί το 2015 ή το 2016», δήλωσε ο Έσπεν Άιντε, λέγοντας πως η σύνταξή του και μόνο θα αποτελέσει πρόκληση, αφού «πρέπει να συντάξετε ένα Σύνταγμα του 21ου αιώνα και δεν υπάρχουν πολλά Συντάγματα του 21ου αιώνα. Δεν μπορείτε να συντάξετε ένα Σύνταγμα του 2015 ή του 2016 και να φαίνεται πως έχει συνταχθεί παλαιότερα. Πρέπει να είναι κάτι το οποίο έχει γραφτεί για σήμερα, ένα σύγχρονο, μοντέρνο Σύνταγμα».