Εκλογές Τουρκία – Ανάλυση Politico: Τι θα αλλάξει με Ελλάδα, ΝΑΤΟ και Ουκρανία

Οι εκλογές θα επιβαρύνουν πολύ την ασφάλεια στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, αναφέρει το Politico. Το αποτέλεσμα των τουρκικών εκλογών θα καθορίσει τον ρόλο της Τουρκίας στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, τη σχέση της με τις ΗΠΑ, την ΕΕ και τη Ρωσία καθώς και για την μεταναστευτική πολιτική. Ειδική αναφορά γίνεται δε και για τον ρόλο της Άγκυρας στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Από την άλλη ο Ερντογάν έχει απέναντί του μια αντιπολίτευση που ευθυγραμμίζεται πίσω από τον Κεμάλ Κιλιντζντάρογλου με το παρατσούκλι «Τούρκος Γκάντι», ο οποίος υπόσχεται μεγάλες αλλαγές. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Κιλιτσντάρογλου να έχει προβάδισμα, αλλά ο Ερντογάν είναι ένας σκληραγωγημένος εκλογικός παίκτης, με την πλήρη ισχύ του κράτους και των θεσμών του στην πλάτη του.

«Θα υπάρξει μια αλλαγή από μια αυταρχική μονοανδρική κυριαρχία, προς ένα είδος ομαδικής εργασίας, που είναι μια πολύ πιο δημοκρατική διαδικασία», δήλωσε στο Politico ο Ünal Çeviköz, επικεφαλής σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Κιλιτσντάρογλου.

Ακολουθούν τα βασικά θέματα εξωτερικής πολιτικής για την Τουρκία

Ελλάδα και Ανατολική Μεσόγειος

Η Τουρκία έχει εντείνει την επιθετική της ρητορική κατά της Ελλάδας τους τελευταίους μήνες, με τον Ερντογάν να προειδοποιεί μάλιστα ότι ένας πύραυλος θα μπορούσε να χτυπήσει την Αθήνα. Όμως η άμεση αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης στους πρόσφατους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία και η επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια δημιούργησαν ένα νέο σκηνικό για τις διμερείς σχέσεις.

Μετέφερα στον @MevlutCavusoglu τα ειλικρινή συλλυπητήρια Κυβέρνησης & λαού της 🇬🇷 για τις χιλιάδες απώλειες συνανθρώπων μας στην 🇹🇷 & την υπερηφάνεια μου για τους διασώστες μας. Συμφώνησα ότι δε χρειάζεται να περιμένουμε φυσικές καταστροφές για να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας. pic.twitter.com/Udqa5JHPVJ

— Nikos Dendias (@NikosDendias) February 12, 2023

Ο Δένδιας, μαζί με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ανακοίνωσαν ότι η Τουρκία θα ψηφίσει υπέρ της Ελλάδας στην εκστρατεία της για μια μη μόνιμη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για το 2025-26 και ότι η Ελλάδα θα υποστηρίξει την τουρκική υποψηφιότητα για τη Γενική Γραμματεία του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού.

Σε μια άλλη ένδειξη απόψυξης, ο Έλληνας υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης επισκέφθηκαν την Τουρκία αυτόν τον μήνα, με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ να λέει ότι ελπίζει ότι η Μεσόγειος και το Αιγαίο θα είναι μια «θάλασσα φιλίας» μεταξύ των δύο χωρών.

Βρίσκομαι στην Τουρκία,όπου συναντήθηκα με τον Υπουργό Εσωτερικών,@suleymansoylu & τον Υφυπουργό Εσωτερικών @ismailcatakli .Είδαμε το μέγεθος της καταστροφής των φονικών σεισμών.Όσοι σεισμοί κι αν γίνουν οι χώρες μας θα παραμένουν γείτονες. pic.twitter.com/sRLRiPG0f3

— Νότης Μηταράκης – Notis Mitarachi (@nmitarakis) April 4, 2023

Ο Ακάρ είπε ότι αναμένει ένα μορατόριουμ με την Ελλάδα σε στρατιωτικές και αεροπορικές ασκήσεις στο Αιγαίο μεταξύ 15 Ιουνίου και 15 Σεπτεμβρίου.

«Και οι δύο χώρες θα έχουν εκλογές και πιθανότατα θα έχουν τις εκλογές την ίδια μέρα. Έτσι, αυτό θα ανοίξει έναν νέο ορίζοντα μπροστά και στις δύο χώρες», είπε ο Çeviköz.

«Η προσέγγιση μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας στα διμερή τους προβλήματα [στο Αιγαίο], θα διευκολύνει τον συντονισμό για την αντιμετώπιση των άλλων προβλημάτων στην ανατολική Μεσόγειο, που είναι μια πιο πολυμερής μορφή», είπε. Οι διαφωνίες για τα θαλάσσια σύνορα και την εξερεύνηση ενέργειας, για παράδειγμα, είναι συχνές.

Σε ό,τι αφορά την Κύπρο, ο Çeviköz είπε ότι είναι σημαντικό η Αθήνα και η Άγκυρα να μην παρέμβουν στην εσωτερική πολιτική της Κύπρου και «θα πρέπει να δοθεί η ευκαιρία στους δύο λαούς του νησιού να δουν τα προβλήματά τους διμερώς». Ωστόσο, οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα, η Κύπρος και ο EastMed είναι θεμελιώδεις για την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και δεν θα αλλάξουν πολλά με μια άλλη κυβέρνηση. Η διαφορά θα είναι περισσότερο στυλ.

«Η προσέγγιση για τη διαχείριση αυτών των διαφορών θα αλλάξει πολύ. Έτσι, δεν θα ακούσουμε επιθετική ρητορική όπως: «Θα έρθουμε μια νύχτα», είπε ο Ülgen. «Θα επιστρέψουμε σε ένα πιο ώριμο, πιο διπλωματικό στυλ διαχείρισης διαφορών και διαφορών».

«Το πλαίσιο του ΝΑΤΟ θα είναι σημαντικό και οι ΗΠΑ θα πρέπει να κάνουν περισσότερα όσον αφορά την αποκατάσταση της αίσθησης ισορροπίας στο Αιγαίο», δήλωσε ο Aydıntaşbaş. Όμως, υποστήριξε, «απλώς δεν μπορείς να εξομαλύνεις τις σχέσεις σου με την Ευρώπη ή τις ΗΠΑ, αν δεν είσαι διατεθειμένος να κάνεις αυτό το βήμα με την Ελλάδα».

Οι ενταξιακές συνομιλίες ΕΕ και Τουρκίας

Η αντιπολίτευση της Τουρκίας είναι πεπεισμένη ότι μπορεί να ξεπαγώσει τις ενταξιακές συνομιλίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση – σε αδιέξοδο από το 2018 λόγω της δημοκρατικής οπισθοδρόμησης της χώρας – εισάγοντας φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις όσον αφορά το κράτος δικαίου, τις ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης και την αποπολιτικοποίηση του δικαστικού συστήματος.

ΝΑΤΟ και ΗΠΑ

Αφού επέβαλε αρχικά βέτο, η Τουρκία έδωσε τελικά το πράσινο φως στην ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ στις 30 Μαρτίου. Αλλά η αντιπολίτευση δεσμεύεται επίσης να προχωρήσει παραπέρα και να τερματίσει το τουρκικό βέτο στη Σουηδία, λέγοντας ότι αυτό θα είναι δυνατό από την ετήσια συγκέντρωση της συμμαχίας στις 11 Ιουλίου. «Εάν μεταφέρετε τα διμερή σας προβλήματα σε έναν πολυμερή οργανισμό, όπως το ΝΑΤΟ, τότε δημιουργούν ένα είδος πόλωσης με όλα τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ με τη χώρα σας», είπε ο Çeviköz.

Η Ρωσία και ο πόλεμος στην Ουκρανία

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Τουρκία παρουσιάστηκε ως μεσάζων. Συνεχίζει να προμηθεύει όπλα – κυρίως μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar – στην Ουκρανία, ενώ αρνείται να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία. Έχει επίσης μεσολαβήσει σε μια συμφωνία των Ηνωμένων Εθνών που επιτρέπει στις εξαγωγές σιτηρών της Ουκρανίας να περνούν από την αποκλεισμένη Μαύρη Θάλασσα.

Αναδεικνύοντας τη στρατηγική του δράση για τη Ρωσία, αφού έδωσε το πράσινο φως για την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και υπαινιγμούς ότι θα μπορούσε να ακολουθήσει και η Σουηδία, ο Ερντογάν προτείνει τώρα ότι η Τουρκία θα μπορούσε να είναι το πρώτο μέλος του ΝΑΤΟ που θα φιλοξενήσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.

Συρία και μετανάστευση

Ο ρόλος της Τουρκίας στη Συρία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πώς μπορεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα των Σύριων που ζουν στην Τουρκία, λέει η αντιπολίτευση. Η Τουρκία φιλοξενεί περίπου 4 εκατομμύρια Σύρους και πολλοί Τούρκοι, που μάχονται με μια μεγάλη κρίση κόστους ζωής, γίνονται όλο και πιο εχθρικοί. Ο Kılıçdaroğlu έχει δεσμευτεί να δημιουργήσει ευκαιρίες και προϋποθέσεις για την οικειοθελή επιστροφή των Σύριων.