Εκλογική «Σούπερ Κυριακή» σε Πολωνία, Ρουμανία και Πορτογαλία – Ανατροπές, αγωνία και αβεβαιότητα

Η… «ημέρα της κάλπης» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η Κυριακή που πέρασε (18/5), αφού έλαβαν χώρα όχι μία ή δύο, αλλά συνολικά τρεις εκλογικές αναμετρήσεις.

Ειδικότερα, οι Ρουμάνοι, οι Πορτογάλοι και οι Πολωνοί πολίτες κλήθηκαν να αποφασίσουν για το πολιτικό μέλλον της χώρας τους, ασκώντας το εκλογικό τους δικαίωμα, με τις ανατροπές και την αβεβαιότητα να χαρακτηρίζουν τη «Σούπερ Κυριακή» που προηγήθηκε.

Η μεγάλη ανατροπή στη Ρουμανία:

Συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη από τις ανατροπές σημειώθηκε στη Ρουμανία, όπου ο φιλελεύθερος και φιλοδυτικός Νικούσορ Νταν (53,8%), παρά τις αντίθετες προβλέψεις και εκτιμήσεις, κατόρθωσε να κερδίσει τον ακροδεξιό και φιλοτραμπικό Γκεόργκε Σιμιόν (46,2%) στον β’ γύρο των προεδρικών εκλογών και να αναδειχθεί Πρόεδρος της χώρας του. Μάλιστα, η εν λόγω εκλογική νίκη, εκτός από το γεγονός ότι ανέτρεψε τόσο τα προγνωστικά όσο και το αποτέλεσμα του α’ γύρου, εκεί που ο Σίμιον είχε κυριαρχήσει, έχει ακόμα πιο ξεχωριστή σημασία, καθώς σηματοδοτεί ακόμα μία ήττα της εθνικιστικής και φιλοτραμπικής ρητορικής, με τη Ρουμανία να «αγκαλιάζει» έτι περαιτέρω τη Δύση και όσα εκείνη πρεσβεύει. Πολλοί αναλυτές, δε, χαρακτηρίζουν τη νίκη του Νταν ως «ορόσημο» των ευρωπαϊστών.

Σύμφωνα με το Politico, το «κλειδί» για την επικράτηση του Νταν ήταν η αυξημένη συμμετοχή, η οποία έφτασε στο – πρωτοφανές για τη Ρουμανία – 65%. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Σίμιον αρχικά έσπευσε να αμφισβητήσει το αποτέλεσμα των εκλογών, κάνοντας λόγο για «νοθεία», ωστόσο στη συνέχεια αναγνώρισε την ήττα του.

Μάχη «σώμα με σώμα» στην Πολωνία:

Μπορεί η πιο εντυπωσιακή ανατροπή να ήρθε στη Ρουμανία, όμως το μεγαλύτερο «ντέρμπι» σημειώθηκε στην Πολωνία, εκεί που στον α’ γύρο κοντραρίστηκαν από τη μία ο φιλελεύθερος κεντρώος Ραφάλ Τρζασκόφσκι – εκλεκτός του πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ – και από την άλλη ο συντηρητικός Κάρολ Ναβρότσκι, ο οποίος είναι τυπικά ανεξάρτητος, αλλά δέχεται την στήριξη του εθνολαϊκίστικου κόμματος, «Νόμος και Δικαιοσύνη».

Παρά τις εκτιμήσεις που έκαναν λόγο για σχετικά άνετη επικράτηση του Τρζασκόφσκι, το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τα δεδομένα των exit polls, είναι οριακό, με τον ίδιο να συγκεντρώσει ποσοστό 30,8% και τον Ναβρότσκι να κινείται στο 29,1%. Βέβαια, όπως επισημαίνουν και οι αναλυτές, ο Τρζασκόφσκι εξακολουθεί να κρίνεται ως το φαβορί, ενόψει του β’ γύρου, ωστόσο θα πρέπει να διευρύνει το ακροατήριό του προς την Κεντροαριστερά και την Αριστερά, ώστε να εξασφαλίσει τη νίκη.

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την «Καθημερινή», η κρισιμότητα της προεδρικής κάλπης στην Πολωνία, σχετίζεται με το γεγονός ότι από την εκλογή Τουσκ και μετά, ο πρωθυπουργός και ο πρόεδρος της χώρας (μέχρι σήμερα ο συντηρητικός, λαϊκιστής Αντρέι Ντούντα), βρίσκονται σε ρήξη, με τον δεύτερο να μπλοκάρει πρωτοβουλίες του πρώτου. Με δεδομένο, ότι ο Ντούντα δεν έχει δικαίωμα επανεκλογής, η κάλπη της 1ης Ιουνίου είναι κομβική για την κυβέρνηση Τουσκ η οποία σε περίπτωση νίκης του εκλεκτού της Τρζασκόφσκι, θα είναι σε θέση να διαμορφώσει με μεγαλύτερη αυτονομία την πολιτική της ατζέντα.

Αβεβαιότητα στην Πορτογαλία:

Όσον αφορά τις εκλογές στην Πορτογαλία, οι οποίες είναι οι τρίτες που διεξάγονται τα τελευταία τρία χρόνια, μπορεί να μην σημειώθηκε κάποια σημαντική έκπληξη, αφού, όπως εκτιμούσαν οι δημοσκοπήσεις, το κόμμα του απερχόμενου πρωθυπουργού Λουίς Μοντενέγκρο κατέλαβε την πρώτη θέση, ωστόσο η αβεβαιότητα συνεχίζεται.

Πιο αναλυτικά, ο κεντροδεξιός Μοντενέγκο κατέλαβε την πρώτη θέση, με ποσοστό 32,1%, όμως οι 89 έδρες που κατέλαβε είναι πολύ μακριά από τις συνολικά 116 που απαιτούνται για τον σχηματισμό κυβέρνησης.

Από την πλευρά τους, οι Σοσιαλιστές «βυθίστηκαν» στο 23,4% και έχασαν 20 έδρες στο Κοινοβούλιο, με τον ηγέτη τους Πέδρο Νούνο Σάντος να υποβάλει άμεσα την παραίτησή του από το κόμμα. Το ακροδεξιό Chega συγκέντρωσε ακριβώς ίδιο αριθμό εδρών με τους Σοσιαλιστές, ωστόσο ο Μοντενέγκρο έχει αποκλείσει κάθε σενάριο συνεργασίας μαζί του, συνεπώς αποκλείεται να διαδραματίσει κάποιον ρυθμιστικό ρόλο στη νέα κυβέρνηση.

Αντιθέτως, η σύμπλευση με τους Σοσιαλιστές είναι πολύ πιο πιθανή, όμως η συμφωνία δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη, ιδίως μέχρι να ολοκληρωθεί η εσωκομματική διαδικασία, για την εκλογή νέου αρχηγού στο Σοσιαλιστικό Κόμμα.

Βέβαια, το σύνταγμα της Πορτογαλίας δεν ορίζει κάποια χρονική προθεσμία για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης, ούτε περιλαμβάνει ρήτρα που θα επέβαλε τη διάλυση του κοινοβουλίου εάν οι βουλευτές δεν υπερψηφίσουν τον νέο πρωθυπουργό. Ωστόσο, απαγορεύει τη διενέργεια πρόωρων εκλογών εντός έξι μηνών από τις τελευταίες εκλογές ή κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών της θητείας του προέδρου.

Δεδομένου ότι η θητεία του προέδρου Μαρσέλου Ρεμπέλου ντε Σόουζα λήγει τον Μάρτιο του 2026, το νωρίτερο που θα ήταν εφικτό να διεξαχθούν νέες εθνικές εκλογές είναι στα τέλη της άνοιξης του επόμενου έτους.

 

Με πληροφορίες από POLITICO, BBC, Guardian & Καθημερινή