ΕΛΛΑΔΑ-ΤΟΥΡΚΙΑ: Λεπτή κόκκινη γραμμή (έτοιμη να σπάσει…)

Μπορεί η φράση «λεπτή κόκκινη γραμμή» να έκανε… καριέρα πρώτα ως μυθιστόρημα και κατόπιν ως τίτλος μιας από τις γνωστότερες πολεμικές ταινίες του Χόλιγουντ, έλκει όμως την ιστορική καταγωγή της από τη μάχη της Μπαλακλάβας, τον Οκτώβριο του 1854, κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου. Αυτό που ελπίζουν όλοι είναι να μη χρειαστεί να συνδεθεί με ακόμη μία πολεμική αναμέτρηση, αυτήν τη φορά ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία…

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Η γραμμή που χωρίζει την Αθήνα από την Άγκυρα όντως έχει βαφτεί κατακόκκινη και έχει αρχίσει να λεπταίνει επικίνδυνα, με απόλυτη ευθύνη των γειτόνων οι οποίοι επιμένουν να τραβούν το σκοινί στα όρια του… σπασίματος. Δεν είναι τυχαίο ότι το βράδυ της περασμένης Τρίτης ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας της κυβέρνησης, Αλέξανδρος Διακόπουλος, τόνισε από τηλεοράσεως ότι αν η Τουρκία παραβιάσει τα υδάτινα σύνορα της χώρας μας, τότε η Ελλάδα θα αντιδράσει όπως ήδη έχει διαμηνυθεί σε όλους τους τόνους, ακόμα και στρατιωτικά!!!

Η αλήθεια είναι ότι ο εν αποστρατεία αντιναύαρχος συμπλήρωσε πως η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας δεν θεωρεί ότι ο Ταγίπ Ερντογάν θα τολμήσει το απονενοημένο ενός θερμού επεισοδίου, επομένως δεν θα χρειαστεί και η ελληνική πολεμική μηχανή να επέμβει.

Το θέμα είναι αν αυτή η εκτίμηση ότι τίποτα δεν θα συμβεί κι ότι έχουμε να κάνουμε με τους συνήθεις βρυχηθμούς του νταή της γειτονίας εδράζεται σε επεξεργασμένα γεωπολιτικά δεδομένα, ή αν τελικά φέρνει τη σύγκρουση ακόμη ένα βήμα πιο κοντά επειδή ακριβώς έχουμε “εθιστεί” στην ιδέα, σαν να επρόκειτο για αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Διότι κινούμενη συστηματικά εδώ και καιρό σε τροχιά αναθεωρητισμού η Τουρκία ξεδιπλώνει μία-μία τις επιδιώξεις της, κερδίζοντας κάθε φορά λίγους πόντους στο τραπέζι του μπρα-ντε-φερ.

Ρίχνει τροχιοδεικτικά και προχωράει

Αυτό η Τουρκία το κάνει όχι απροειδοποίητα, όπως πολλοί πιστεύουν (σ.σ. είναι χιλιοειπωμένες οι θεωρίες για τον δήθεν απρόβλεπτο «Σουλτάνο»), αλλά κάνοντας πάντα εκ των προτέρων ξεκάθαρες τις προθέσεις της.

Για παράδειγμα πριν από 48 ώρες, το απόγευμα της Πέμπτης, ο Ταγίπ Ερντογάν συνάντησε δια ζώσης τον πρωθυπουργό της Λιβύης Φαγιέζ Αλ Σάρατζ στο προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα, με τον «Σουλτάνο» να δηλώνει μετά τη συνάντηση ότι η χώρα του και η Λιβύη θα προχωρήσουν σε έρευνες για υδρογονάνθρακες και γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αυτό δεν αποτελεί καινούργια εξέλιξη. Είχε διαμηνυθεί από την Άγκυρα ότι θα το πράξει, ήδη από τις 27 Νοεμβρίου του 2019, τότε δηλαδή που Τουρκία και Λιβύη υπέγραψαν στην Κωνσταντινούπολη δύο μνημόνια κατανόησης για τον «καθορισμό των θαλάσσιων διαδικασιών» και για τη «συνεργασία σε ασφάλεια και άμυνα», φέρνοντας πιο κοντά της ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με τη Λιβύη, ιδιοποιούμενη τρόπον τινά τη μισή Κρήτη και νησιά του Αιγαίου, δηλαδή εδάφη στα οποία η Ελλάδα ασκεί εθνική κυριαρχία.

Μέρες πριν από τη συνάντηση Ερντογάν – Σάρατζ στην Άγκυρα, το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας δημοσιοποίησε έναν χάρτη που περιείχε γεωγραφικές περιοχές στις οποίες η τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίων ΤΡΑΟ αιτήθηκε αδείας αναφορικά με τη διενέργεια ερευνών και εξορύξεων.

Στον τουρκικό χάρτη είναι «μαρκαρισμένα» επτά σημεία εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, τα οποία σχηματίζουν τη χορδή ενός τόξου που αρχίζει από τα βορειανατολικά της Ρόδου, «χαϊδεύει» την νοτιοανατολική οριογραμμή της Καρπάθου και καταλήγει στο ανατολικό άκρο της Κρήτης.

Ούτε αυτό είναι ένα «νέο φρούτο» που φύεται στα πολιτικό-στρατιωτικά θερμοκήπια των γερακιών της Άγκυρας. Είναι απλώς η πρακτική μετεξέλιξη της τουρκικής θεωρίας που υποστηρίζει ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, μόνο χωρικά ύδατα που φτάνουν τα 6 ναυτικά μίλια. Και βάσει αυτής της παλιάς θεωρίας δημοσιοποιεί με κάθε ευκαιρία την πρόθεσή της να προασπιστεί τα δικαιώματα που νομίζει ότι έχει σε ξηρά, αέρα και θάλασσα,απειλώντας ταυτόχρονα την Ελλάδα με casus belli αν επιχειρήσει να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα μέχρι και τα 12 ναυτικά μίλια, δικαίωμα που κατοχυρώνεται από το Διεθνές Δίκαιο.

Αυτό, λοιπόν, κάνει ανέκαθεν η Άγκυρα: σχεδιάζει, ρίχνει τροχιοδεικτικά και προχωράει, αφήνοντας τους υπόλοιπους να εκπλήσσονται και να καταγγέλλουν –χωρίς ουσιαστικό κόστος για την ίδια– τις προκλητικές συμπεριφορές της.

Και τώρα, τι;

Κάπως έτσι φτάνουμε στην ερώτηση του ενός εκατομμυρίου. Τι ξημερώνει η επόμενη ημέρα στα ελληνοτουρκικά; Έγκυροι αναλυτές όπως ο διεθνολόγος και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Άγγελος Συρίγος, ισχυρίζονται ότι η Τουρκία προετοιμάζει το έδαφος για την επόμενη κίνησή της, που σύμφωνα με τον «γαλάζιο» βουλευτή θα είναι η αποστολή σεισμογραφικών σκαφών στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.

Μάλιστα, ο γνωστός αναλυτής διεθνών σχέσεων θεωρεί πιθανότερο το σενάριο που θέλει την τουρκική πρόκληση να ξεδιπλώνεται πέριξ του Καστελόριζου και λιγότερο προς την περιοχή της Κρήτης. Αυτό όμως μας φέρνει πίσω στην κουβέντα για την αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία επιμένει ότι παρόμοιες κινήσεις θεωρούνται παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και δεν πρόκειται να γίνουν δεκτές.

Με πολλούς να ξορκίζουν το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου –καθώς αυτό θα οδηγούσε την Ελλάδα χειροπόδαρα δεμένη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων–, κάποιους πιο προχωρημένους να κάνουν ήδη λόγο για επικείμενες… Πρέσπες συνδιαχείρισης στο Αιγαίο, και τους πιο politically correct να ζητούν τη σύσταση μίας Επιτροπής Σοφών και για τα εθνικά θέματα, η αγωνία στο θρίλερ των ελληνοτουρκικών θα ξετυλίγεται μέρα με την ημέρα έως ότου φτάσουμε στη λύση του δράματος.

Για τη μορφή που θα πάρει ο από μηχανής θεός κανείς δεν παίρνει όρκο. Απλώς ευελπιστούν ότι δεν θα είναι πάλι ο «στρατηγός Αίολος» που θα σπρώξει άθελά του τα ερευνητικά και τα πολεμικά πλοία της Τουρκίας στα ελληνικά χωρικά ύδατα, όπως έγινε με το «Oruc Reis» τον Γενάρη…