ΕΛΛΗΝΟ-ΤΟΥΡΚΙΚΑ: Σε δύο επίπεδα η ελληνική απάντηση

Του Μιχάλη Κωτσάκου

«Η ρητορική της Τουρκίας ξεπερνά τα όρια και γίνεται και γραφική μπορώ να πω. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τούρκος πρόεδρος έχει πει ότι δεν μου μιλάει. Εγώ δεν κρατάω μούτρα αλλά θα υπερασπίζομαι τις ελληνικές θέσεις με αυτοπεποίθηση τη σιγουριά ότι έχουμε το δίκιο με το μέρος μας».

Αυτή η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη αποτυπώνει τη στρατηγική της χώρας έναντι του Ερντογάν και συνολικά στην Τουρκία, η οποία έχει ξεφύγει από τα επιτρεπτά όρια.

Η Τουρκία συνεχίζει τις παραβιάσεις, τις υπερπτήσεις, μία ρητορική που έχει ξεφύγει και την εν γένει προκλητική στάση της. Από την ημέρα που ο Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε στο Κογκρέσο κι αποθεώθηκε από την Καμάλα Χάρις (αντιπρόεδρος των ΗΠΑ), τη Νάνσι Πελόζι(Πρόεδρος της Βουλής) και συνολικά όλους τους γερουσιαστές και βουλευτές που την παρακολουθήσαν οι Τούρκοι απασφάλισαν. Ειδικά όταν δύο 24ωρα μετά την αποχώρηση Μητσοτάκη από τις ΗΠΑ υπήρξε επίσημη συνάντηση Μπλίνκεν-Τσαβούσογλου. Η τουρκική πλευρά ζήτησε οι δύο υπουργοί Εξωτερικών να συναντηθούν στην Ουάσιγκτον. Όμως οι ΗΠΑ απέρριψαν το αίτημα και τελικά η επαφή έγινε στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Συνόδου του ΟΗΕ.

Αυτή ήταν η σπίθα που άναψε το φιτίλι για την τουρκική ρητορική και προκλητικότητα που έχει φτάσει στο σημείο να ζητά αλλαγή κυριαρχίας των νησιών του ανατολικού Αιγαίου με την αστεία δικαιολογία ότι η Ελλάδα τα στρατιωτικοποίησε σε αντίθεση με όσα αναφέρουν οι συνθήκες. Ένα παράλογο αίτημα που ανάγκασε ακόμη και την Γερμανία που έχει συμφέροντα στην Τουρκία να στηρίξει την Ελλάδα.

Η τακτική που ακολουθεί προς ώρας η Ελλάδα αποδίδει. Σε κάθε επαφή του με ξένους ηγέτες ο πρωθυπουργός παρουσιάζει όλους τους ψευδοχάρτες που κυκλοφορούν στην Τουρκία για να στηρίξει την έωλη φαντασίωση της «Γαλάζιας Πατρίδας» (mavi vatan). Ή με τα 100 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες που αμφισβητεί την κυριαρχία τους η Τουρκία. Και το πιο σημαντικό εξηγεί στους ξένους ηγέτες το πώς είναι εξοπλισμένη σαν αστακός η Τουρκία στην Μικρά Ασία. Και είναι έτοιμη για απόβαση.

Στο Μαξίμου δεν αναμένουν θερμό επεισόδιο, αλλά είναι έτοιμοι για παν ενδεχόμενο όσο ο Ερντογάν και οι αξιωματούχοι του διατηρούν την ένταση

Είναι χαρακτηριστικό ότι η εντολή που έχει δοθεί σε όλους τους πρέσβεις είναι να χρησιμοποιούν το επιχείρημα της στρατιάς των Τούρκων, όταν τους αναφέρουν περί αποστρατιωτικοποίησης. Μάλιστα όπως έχει επισημανθεί από το υπουργείο Εξωτερικών είναι πως πρέπει η ενημέρωση της διεθνούς κοινότητας να γίνεται και με νομικά επιχειρήματα, αλλά και με τους χάρτες που έχει φτιάξει το τουρκικό κατεστημένο. Επίσης να δίδονται αναλυτικές πληροφορίες για τον χρόνο που απαιτείται στις τουρκικές δυνάμεις της Γ’ Στρατιάς του Αιγαίου που βρίσκεται στη Μικρά Ασία, προκειμένου να συγκεντρωθούν, να επιτεθούν και να… εισβάλουν στη Ρόδο, την Κω, την Χίο, την Σάμο, την Ικαρία και άλλα νησιά.

Με αυτό τον τρόπο, η ελληνική διπλωματία παρουσιάζει σε όλους τους συνομιλητές της, με τον πλέον παραστατικό τρόπο, τον αναθεωρητισμό της Τουρκίας στην πράξη. Και δεν μιλάμε για απλά πράγματα, καθώς ήδη ανά πάσα στιγμή είναι έτοιμοι 22.000 στρατιώτες, ενώ προσφέρονται πληροφορίες για τις βάσεις ελικοπτέρων, για τις ναυτικές δυνάμεις για τα απάντα. Μάλιστα οι Έλληνες πρέσβεις τονίζουν στις επαφές τους ότι μέσα σε 12 ώρες μπορούν να κινητοποιηθούν οι τουρκικές δυνάμεις και να επιτεθούν σε Λέσβο, Χίο, Ρόδο και άλλα νησιά.

Αυτό ενοχλεί

Απέναντι, λοιπόν, στην τουρκική προκλητικότητα η Ελλάδα απαντά με το να δημοσιοποιεί παντού το πραγματικό τουρκικό πρόσωπο. Κι όπως αναφέρουν πηγές του Μαξίμου «η ουσία είναι ότι οι σύμμαχοι και οι εταίροι μας, με τον πιο καθαρό τρόπο, καταδικάζουν αυτή την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας. Η ουσία είναι ότι έχουμε το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος μας, είναι ότι έχουμε τους συμμάχους στο πλευρό μας, είναι ότι έχουμε απόλυτα την ικανότητα να υπερασπιστούμε την εθνική μας κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, χωρίς να προκαλούμε κανέναν».

Και φυσικά σε καμία των περιπτώσεων δεν υπάρχει πιθανότητα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, όσο και εάν φωνάζουν οι Τούρκοι, όσες επιστολές και να στείλουν στον ΟΗΕ, όσο και εάν αυξάνουν την ένταση. Κι όπως σωστά είπε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, μιλώντας στο συνέδριο ασφαλείας GLOBSEC στην Μπρατισλάβα: «Είναι περίεργο που έχουμε έναν σύμμαχο που επιχειρηματολογεί για την αποστρατιωτικοποίηση κάποιων νησιών μας και λέει ότι αν δεν αποστρατιωτικοποιηθούν θα τα πάρει. Θα κάνουμε τα πάντα για να αμυνθούμε και να προστατεύσουμε τα κυριαρχικά δικαιώματά μας».

Το βέβαιο πάντως είναι ότι η χώρα μας είναι έτοιμη για παν ενδεχόμενο. Αν και οι περισσότεροι εκτιμούν πως ο Ερντογάν τελικά δεν θα κάνει την απονενοημένη κίνηση για θερμό επεισόδιο, παρά τις παραινέσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ότι η αντιπολίτευση θα τον στηρίξει, εάν αποφασίσει να κάνει κίνηση για να πάρει πίσω τα νησιά η Τουρκία. Εξάλλου ο Ερντογάν μπορεί να βρίσκεται σε παραληματική διάθεση, καθώς τα σχέδια του ανατράπηκαν και ουδείς τον θέλει για παρέα, όμως ούτε αφελής είναι, ούτε θέλει στο τέλος της ημέρα να τον έχουν αποκλείσει όλοι οι μεγάλοι και μαζί με αυτούς και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Οπότε το ενδεχόμενο να προκαλέσει θερμό επεισόδιο είναι στη σφαίρα του απίθανου για τους περισσότερους Έλληνες και ξένους αναλυτές. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να προκληθεί επεισόδιο από ατύχημα. Μία εικονική αερομαχία- στις δεκάδες καθημερινά-να πάει στραβά και τότε όλα μπορεί να αλλάξουν. Πάνω σε αυτό το σενάριο έχουν τεθεί σε εγρήγορση οι πάντες, καθώς όπως λέει στους συνομιλητές του ο Κυριάκος Μητσοτάκης «το ρίσκο είναι μεγάλο και εν μέσω πολέμου στην Ουκρανία κανένας δεν θέλει άλλη μία εστία κρίσης».

Η ελληνική κυβέρνηση από επιλογή της έχει επιλέξει να αποφύγει τις καθημερινές φραστικές αντιπαραθέσεις, είτε με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είτε με τους υπουργούς και λοιπούς αξιωματούχους. Ενδεικτική ήταν και η αποστροφή του Κυριάκου Μητσοτάκη κατά την ομιλία του στο συνέδριο της ΟΝΝΕΔ, όπου ανέφερε ότι «δεν ανοίγουμε διάλογο με το παράνομο, το ανιστόρητο και το παράλογο». Ωστόσο παράλληλα διαμηνύει ότι λειτουργεί υπό συνθήκες αυξημένης εγρήγορσης και επιδιώκει να αξιοποιήσει με κάθε τρόπο τις διεθνείς συμμαχίες της χώρας, να εντείνει τις προσπάθειες διεθνοποίησης του ζητήματος και να υπενθυμίζει προς πάσα κατεύθυνση την αναβάθμιση της επιχειρησιακής ετοιμότητας της Ελλάδας, μέσω του εκσυγχρονισμού των εξοπλισμών.

Αυτή η επιλογή της Ελλάδας να μην απαντά, αλλά ταυτόχρονα να κερδίζει βήματα στην παγκόσμια διπλωματική καριέρα εκνευρίζει ακόμη περισσότερο τον Τούρκο πρόεδρο, ο οποίος πέραν των όποιων παράλογων διεκδικήσεων έχει απέναντι της Ελλάδας, θα ήθελε να μεταφέρει μία οξεία αντιπαράθεση στο εσωτερικό μέτωπο ενόψει προεδρικών εκλογών το 2023.

Τι επιδιώκει

Και το άσχημο μέσα στον εκνευρισμό του ο Ερνοτγάν πρόδωσε και το πραγματικό του σχέδιο, το οποίο δεν είναι η κατάληψη των νησιών. Αυτό που τον ενδιαφέρει πρωτίστως είναι αφενός μεν να τον αντιμετωπίζουν οι μεγάλοι ως ίσο προς ίσο παίκτη. Κάτι που αποκλείεται να συμβεί, τουλάχιστον το επόμενο δωδεκάμηνο. Επίσης μέσω της πίεσης στο ΝΑΤΟ για το βέτο στην είσοδο στη συμμαχία των Σουηδία και Φιλανδία θέλει να πιέσει τον Μπάιντεν απειλώντας ότι θα… αυτομολήσει στη Ανατολή και θα περάσει στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Με τις ΗΠΑ να έχουν εγκατασταθεί στην Ελλάδα, αυτό θα ήταν λανθασμένη ενέργεια. Οπότε ο πραγματικός λόγος είναι μπας και γίνει τελικά παζάρι. Οπότε θα δώσει τη συγκατάθεση του για Σουηδία-Φιλανδία και πάρει τουλάχιστον την αναβάθμιση των F-16. Βέβαια ο ίδιος θα ήθελε και την αγορά νέων F-16 και φυσικά να μπει στην αγορά των F-35.

Ο Τούρκος πρόεδρος θέτοντας επίσης τόσα ζητήματα στο τραπέζι ελπίζει ότι θα σύρει στην Ελλάδα σε τετελεσμένες λύσεις, όπως είναι η οριστική διχοτόμηση της Κύπρου, αλλά και η συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο. Όμως όπως ανέφερε σε μία από τις τελευταίες παρεμβάσεις του ο Ευάγγελος Βενιζέλος «το ερώτημα κατά βάθος είναι αν θα οργανωθεί ένας διάλογος, στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου πάντα και της διεθνούς έννομης τάξης και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, πριν από ένα θερμό επεισόδιο ή μετά από ένα θερμό επεισόδιο».

Η συνάντηση με τον Σολτς

Εν αναμονή των επόμενων κινήσεων της τουρκικής πολιτικής και στρατιωτικής τάξης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προσπάθεια καλλιέργειας ενός ευνοϊκού διεθνούς περιβάλλοντος για τη χώρα.

Στον απόηχο των όσων ανέφερε ενώπιον του αμερικανικού Κογκρέσου και έπειτα από την επιβεβαίωση της γαλλικής στήριξης, κομβικό σημείο αποτέλεσε και η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Όλαφ Σολτς. Αλλά και η αλλαγή στάσης του Βερολίνου. Από το «βρείτε τα» στο «δεν μπορεί να υπάρξει καμία αμφισβήτηση στα ελληνικά σύνορα». Ταυτόχρονα και η επίσκεψη της Αναλέν Μπέρμποκ (υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας) στην Αθήνα, αλλά και η συμμετοχή του Καγκελάριου Σολτς στη χθεσινή Σύνοδο της Διαδικασίας Συνεργασίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην Θεσσαλονίκη, είναι κινήσεις που μετρούν πολύ και σε επικοινωνιακό επίπεδο και στην ουσία, καθώς από την απέναντι πλευρά υπάρχει εκνευρισμός και τα νεύρα οδηγούν σε λανθασμένες εκτιμήσεις κι ενέργειες.

Αυτό που ενοχλεί περισσότερο την Άγκυρα είναι ότι ο διάδοχος της Άνγκελα Μέρκελ έδειξε ότι κινείται σε διαφορετική ρότα και βλέποντας τους χάρτες που του παρουσίασε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κατανόησε ότι δεν οδηγεί πουθενά η πολιτική των ίσως αποστάσεων που εφάρμοσε η προκάτοχος του.

Οι δύο Σύνοδοι

Τώρα το μεγάλο ενδιαφέρον στρέφεται στις δύο Συνόδους Κορυφής που θα διεξαχθούν στις Βρυξέλλες και στην Μαδρίτη. Στην πρωτεύουσα του Βελγίου είναι προγραμματισμένη η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε., όπου μέσα στα βασικά θέματα για συζήτηση και αποφάσεις είναι και η προκλητικότητα της Τουρκίας. Στην πρωτεύουσα της Ισπανίας θα διεξαχθεί η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, εκεί όπου ο Ερντογάν θα παίξει τα ρέστα του.

Κι όπως αναφέρουν από το Μαξίμου «εκεί θα φανούν οι προθέσεις των ευρωπαίων εταίρων, των συμμάχων, αλλά και του Ταγίπ Ερντογάν». Ιδιαίτερες προσδοκίες για ανατροπές και απομόνωση της Τουρκίας δεν καλλιεργούνται, όμως η προετοιμασία στο επιτελείο του Πρωθυπουργού είναι εντατική εν όψει αυτών.

 

Και οι απαντήσεις

Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά στον διπλωματικό τομέα η Τουρκία κατήγγειλε ότι η Ελλάδα έχει προχωρήσει σε 953 παραβιάσεις στο Αιγαίο, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτές και τις… επισκέψεις υπουργών σε νησιά. Μπορεί να ακούγεται παλαβό, αλλά είναι 100% πραγματικότητα. Ως παραβίαση η Τουρκία θεωρεί τις επισκέψεις της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου στα νησιά του Αιγαίου. Φυσικά εύκολα μπορεί να αντιληφθεί ο καθένας πως αυτές οι διαμαρτυρίες προκαλούν τον γέλωτα ακόμη καις τους φίλους της Τουρκίας. Πρωτοπόρος στις παραβιάσεις ο υφυπουργός Άμυνας, Νίκος Χαρδαλιάς, ο οποίος έχει επισκεφθεί 24 φορές νησιά του Αιγαίου.

Όλα αυτά μπορεί να μοιάζουν με ανέκδοτο, αλλά στο Πεντάγωνο προετοιμάζονται για όλα τα ενδεχόμενα. Εξάλλου και η παροιμία είναι ξεκάθαρη: «φύλαγε τα ρούχα σου για τα έχεις μισά». Έτσι προχωρά ο σχεδιασμός για δεύτερο ναύσταθμο στην Κρήτη. Ο δεύτερος, λοιπόν, ναύσταθμος κρίνεται απαραίτητος, τόσο επειδή το Πολεμικό Ναυτικό περιμένει σε λίγα χρόνια τις νέες φρεγάτες, την αναβάθμιση των υπαρχουσών και τις νέες κορβέτες, όσο και επειδή θέλει να επεκτείνει την επιχειρησιακή δυνατότητά του στην περιοχή. Και ενώ άρχισαν οι προετοιμασίες για τη δημιουργία δεύτερου ναυστάθμου στην Κρήτη με την κατασκευή πρώτα οικισμών για το προσωπικό και επέκταση της προβλήτας και όλα αυτά υπό την επίβλεψη του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ στρατηγού Κωνσταντίνου Φλώρου, το Πολεμικό Ναυτικό περιμένει έως το τέλος του έτους να παραλάβει τους «φονιάδες των υποβρυχίων», όπως λέγονται τα υπερσύγχρονα ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα «Romeo». Αλλά και Πολεμική Αεροπορία περιμένει νέα όπλα. Πρόκειται για άλλα 6 Rafale, που αναμένεται να προσγειωθούν στην Τανάγρα, έως το τέλος Οκτωβρίου. Έτσι σχηματίζονται δύο σμήνη Rafale (από έξι το καθένα), τα οποία πιθανόν οι περισσότεροι να μην το γνωρίζουν, αλλά έχουν ήδη βγει στο Αιγαίο. Ενώ έως το τέλος του χρόνου πιάνει «δουλειά» στο Αιγαίο και το F-16 Viper.

Τέλος στα σχέδια υπάρχει και η δημιουργία και τρίτου ναύσταθμου στον Βόλο για τα μεταγωγικά πλοία του Πολεμικού Ναυτικού και αυτός υπό την επίβλεψη του Α/ΓΕΕΘΑ. Να σημειωθεί ότι στην Μαγνησία υπάρχουν πεδία βολής, αεροδρόμιο, ελικοδρόμιο και μία ταξιαρχία αερομεταφερόμενων πεζοναυτών.