ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ: Μπάιντεν και Ε.Ε. πιέζουν την Άγκυρα, τι θα κάνει ο σουλτάνος;

Από την ημέρα που επιβεβαιώθηκε η εκλογή του Τζο Μπάιντεν στην ηγεσία των ΗΠΑ το Μαξίμου είχε θέσει ως στόχο ο Κυριάκος Μητσοτάκης να συνομιλήσει νωρίτερα με τον πλανητάρχη έναντι του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Και οι προσπάθειες που έχουν γίνει επί μακρώ ευοδώθηκαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Η τηλεφωνική επικοινωνία του κ. Μπάιντεν με τον Έλληνα πρωθυπουργό ήρθαν στο καλύτερο δυνατό σημείο για την Αθήνα. Αφενός μεν την ημέρα που η χώρα μας γιόρταζε τα 200 χρόνια από την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους, αφετέρου δε σε μία εποχή που οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας βρίσκονται ιστορικά στο χειρότερο δυνατό σημείο. Κάτι που διαπίστωσαν όλοι και στην επαφή που είχαν στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβσούτ Τσαβούσογλου, όπου οι Αμερικάνοι ξεκαθάρισαν ότι δεν συζητούν τίποτε άλλο από την επιστροφή των S-400 στη Ρωσία εκ μέρους της Τουρκίας.

Επιπλέον ο Έλληνας πρωθυπουργός είναι από τους πρώτους ηγέτες που δέχεται πρόσκληση να επισκεφθεί την Ουάσινγκτον, μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες της πανδημίας. Στο Μέγαρο Μαξίμου δίνουν ιδιαίτερη σημασία σε αυτή την πρόσκληση, που γίνεται μόλις δυόμισι μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του κ. Μπάιντεν και βλέπουν την ευκαιρία για περαιτέρω εμβάθυνση των ήδη εξαιρετικών σχέσεων. Όχι μόνο για την αντιμετώπιση των γεωπολιτικών προκλήσεων αλλά και τη μεγαλύτερη ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων και την προσέλκυση επενδύσεων, οι οποίες αποτελούν κλειδί για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών του κορωνοϊού.

Επίσης, αυτό που έκανε εντύπωση σε όλη την Ευρώπη ήταν ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος, πριν συνομιλήσει τηλεφωνικά με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, είχε αποστείλει ευχητήριο μήνυμα στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, για την εθνική επέτειο, είχε αποστείλει βιντεοσκοπημένο μήνυμα, ενώ απέστειλε άλλο βιντεοσκοπημένο μήνυμα και στις εορτές των ομογενών στις ΗΠΑ. Στη συνομιλία διάρκειας 30 λεπτών επιβεβαιώθηκε η στήριξη της Ουάσινγκτον στην Ελλάδα, την οποία χαρακτήρισε κρίσιμο σύμμαχο του ΝΑΤΟ, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην αμυντική συνεργασία των δύο χωρών. Άλλωστε, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η αμερικανική ηγεσία αποδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στον ρόλο της Ελλάδας στα Δυτική Βαλκάνια και την κομβική σημασία για την σταθερότητα στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου.

Μήνυμα και στην Ε.Ε.

Ταυτόχρονα, η συμμετοχή του κ. Μπάιντεν στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. ανάγκασε και τους Ευρωπαίους ηγέτες να κρατήσουν πιο αυστηρή στάση έναντι των Τούρκων. Έτσι, στο κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, όχι μόνο συμπεριλήφθησαν οι ελληνικές θέσεις, αλλά παρέμεινε η απειλή για κυρώσεις στην Τουρκία, ενώ και η λεγόμενη θετική ατζέντα πήγε πιο πίσω. Κι αυτό διότι και η Γερμανία αναγκάστηκε να κάνει ένα βήμα πίσω με την Τουρκία, καθώς η Άνγκελα Μέρκελ κατανοεί πως η εξομάλυνση των σχέσεων ΗΠΑ-Ε.Ε. είναι πιο σημαντικό ζήτημα από τις αβάντες στον Ερντογάν. Κι αυτό είναι που ικανοποιεί την Αθήνα, καθώς σε συνδυασμό και με τους σχεδιασμούς της Γαλλίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η Άγκυρα θα πιεστεί περισσότερο, ειδικά σε αυτή την πολύ δύσκολη συγκυρία, όπου κινδυνεύει με χρεοκοπία.

Η Κοινή Δήλωση των ηγετών της Ε.Ε. «πατά» πάνω στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ύπατου εκπροσώπου για την Εξωτερική Πολιτική, Μπορέλ, αλλά και στις προηγούμενες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που αφορούν την Τουρκία και τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Περιγράφεται μια διαδικασία με όρους και προϋποθέσεις (αιρεσιμότητα), με βάση και προηγούμενα συμπεράσματα.

Για το Κυπριακό η αναφορά τονίζει πως «η ΕΕ θα παίξει ενεργό ρόλο στην υποστήριξη των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων με το διορισμό ενός εκπροσώπου στην Αποστολή Καλών Υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών». Είναι χαρακτηριστικό ότι ενόψει της πενταμερούς στην Ελβετία για το Κυπριακό (προς το τέλος Απριλίου) τόσο η Τουρκία, όσο και ο ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, Τατάρ, έχουν ζητήσει να μη συμμετάσχει η Ε.Ε. στις διαβουλεύσεις.

Επίσης, η Αθήνα είναι ευχαριστημένη και από το γεγονός ότι δεν προχωρά άμεσα η νέα συμφωνία για το μεταναστευτικό, κάτι για το οποίο καίγεται η Τουρκία, ελπίζοντας στην εισροή κονδυλίων από τις Βρυξέλλες. Κι αυτό διότι ακόμη η Άγκυρα δεν έχει δείξει δείγματα καλής θελήσεως και δεν εφαρμόζει την επιστροφή προσφύγων και μεταναστών, όπως συμπεριλαμβανόταν στην πρώτη συμφωνία.

Η αντίδραση της Άγκυρας

Την ώρα που οι «27» έκαναν λόγο για συνεργασία, αλλά παράλληλα προειδοποιούσαν για αλλαγή στάσης αν δημιουργήσει εντάσεις πάλι η Τουρκία, η Άγκυρα αντιδρούσε έντονα για το κείμενο συμπερασμάτων. Σε ανακοίνωσή του το τουρκικό ΥΠ.ΕΞ. αναφέρει πως ελπίζει ότι η αιρεσιμότητα στα βήματα, τα οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει την πρόθεση να κάνει και η αναβολή τους για την επόμενη Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής τον Ιούνιο δεν θα κάνουν να χαθεί η θετική δυναμική. Παράλληλα, το τουρκικό ΥΠ.ΕΞ. κατηγορεί την Ε.Ε., ότι… παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο χαρακτηρίζοντας «παράνομες» τις τουρκικές επιχειρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο!

Φυσικά, όλες αυτές οι εξελίξεις δεν σημαίνει ότι θα κάνουν τον Ερντογάν να σταματήσει τις προκλητικές ενέργειες. Κι αυτό διότι ο Τούρκος Πρόεδρος ποντάρει στο γεγονός ότι εάν χρεοκοπήσει η Τουρκία θα δημιουργηθούν σοβαρά ζητήματα και σε Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία, καθώς οι τράπεζες αυτών των χωρών έχουν μεγάλα ανοίγματα στη γειτονική μας χώρα. Όμως, από την άλλη οι Αμερικανοί (σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούν την άτακτη χρεοκοπία της Τουρκίας, αλλά και να χαθεί από το μπλοκ της Δύσης) δεν θα έλεγαν «όχι» σε μία ελεγχόμενη χρεοκοπία, κάτι που ίσως βοηθούσε στην ανατροπή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με παράλληλη επικράτηση των φιλοδυτικών και ευρωπαϊκών πολιτικών δυνάμεων.

Όπως γίνεται αντιληπτό, το μπρα ντε φερ που ξεκίνησε δεν βρίσκεται τον Τούρκο Πρόεδρο στην καλύτερη δυνατή κατάσταση, ο οποίος σίγουρα δεν σκέφτεται να αλλάξει ρότα. Όμως, τα οικονομικά περιθώρια στενεύουν. Κι αυτό, διότι τα λεφτά του Κατάρ δεν είναι ατελείωτα, ενώ δεν υπάρχει σιγουριά ότι ο Εμίρης του αραβικού κράτους θα αντέξει σε πιθανές αμερικανικές πιέσεις. Ταυτόχρονα, τόσο η Ρωσία, όσο και η Κίνα δεν ήταν ποτέ άνετες στο να δανείσουν χρήματα.

Άρα, παρουσιάζεται μια χρυσή ευκαιρία στην Ελλάδα να ισχυροποιήσει τις θέσεις της και να αναμένει αποτελέσματα.