Εμπόλεμη ζώνη και το… σούπερ μάρκετ 

Με συμπληρωμένο έναν μήνα πολέμου στην Ουκρανία, όχι μόνο δεν διαφαίνεται γρήγορο τέλος στο απονενοημένο πολεμικό διάβημα του Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά οι «εχθροπραξίες» μαίνονται σφοδρές στις οικονομίες των χωρών της Δύσης

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Αιχμάλωτες πολέμου είναι οι οικονομίες των χωρών της Δύσης, ειδικά των λιγότερο ισχυρών όπως είναι η ελληνική, από όσα διαδραματίζονται στα πραγματικά θέατρα του πολέμου στην Ουκρανία. Κάπως έτσι έχουμε φτάσει στο σημείο να περιμένουν οι οικονομικοί αναλυτές τις εκτιμήσεις των experts «ομολόγων» τους επί των στρατιωτικών προκειμένου να σχηματίσουν μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για το τι περιμένει του κρατικούς προϋπολογισμούς, το μέλλον της ανάπτυξης και κυρίως τα πορτοφόλια των πολιτών.

Στα πεδία των μαχών, λοιπόν, η εικόνα που αποτυπώνεται για την ώρα δείχνει κατά γενική ομολογία ότι η πολεμική μηχανή του Πούτιν έχει βαλτώσει. Με τις όποιες αιρέσεις και αστερίσκους για την απόλυτη αξιοπιστία των πληροφοριών, από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και συγκεκριμένα από το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ διοχετεύεται ότι ο ρωσικός στρατός έχει υποχωρήσει κατά 30 και πλέον χιλιόμετρα σε θέσεις ανατολικά του Κιέβου και έχει ξεκινήσει να «χτίζει» τις άμυνές του σε διάφορα μέτωπα στην Ουκρανία.

Σύμφωνα, πάντα, με τις εκτιμήσεις του Πενταγώνου οι ρωσικές δυνάμεις παραμένουν τελματωμένες σε απόσταση 10 χλμ από το κέντρο της Τσερνιγκίβ, βορειοδυτικά του Κιέβου, ενώ και στο Χάρκοβο όπου οι σφοδρές μάχες συνεχίζονται, οι ρωσικές δυνάμεις χρειάζεται να διανύσουν μια απόσταση 15-20 χλμ για να πατήσουν πόδι στο κέντρο της πόλης κι αυτό διότι αντιμετωπίζουν πολύ σθεναρή αντίσταση από τους Ουκρανούς. Αυτό που στο πολεμικό στρατηγείο της αστερόεσσας εισπράττεται ως αίσθηση είναι ότι το Κρεμλίνο μοιάζει να προτεραιοποιεί την παγίωση της κυριαρχίας στις περιοχές των φιλορώσων αυτονομιστών, στο Λουγκάνσκ και στο Ντονέτσκ, προσπαθώντας κατά τις εκτιμήσεις των Αμερικανών ειδικών να ακινητοποιήσουν τις ουκρανικές δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί από το 2014 κατά μήκος της γραμμής του μετώπου με τις περιοχές των αυτονομιστών «ώστε να μην μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν αλλού».

Το ορόσημο των 12 ημερών

Όπως συνεχώς επαναλαμβάνεται από την αρχή που άναψε η σπίθα του πολέμου στην Ουκρανία, το ζητούμενο εφόσον άρχισε το μαρτύριο είναι το πότε θα τελειώσει. Και επ’ αυτού η αισιοδοξία δεν είναι στα… καλύτερά της. Από τις Βρυξέλλες εκφράζεται η πεποίθηση ότι η Μόσχα δεν ενδιαφέρεται για κατάπαυση του πυρός. Το διατύπωσε ακριβώς έτσι ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος μιλώντας μεσοβδόμαδα στο ισπανικό τηλεοπτικό δίκτυο TVE τόνισε ότι «αυτή τη στιγμή, η Ρωσία δεν θέλει να καθίσει και να διαπραγματευθεί οτιδήποτε: αυτό που θέλει είναι να έχει υπό την κατοχή της το έδαφος (…) Θέλει να περικυκλώσει καταλαμβάνοντας την ακτή μέχρι τα σύνορα με την Μολδαβία και να αποκόψει την Ουκρανία από τη θάλασσα. Θα θέλει να διαπραγματευθεί πραγματικά όταν θα έχει διασφαλίσει μία θέση ισχύος».

Ο Μπορέλ κατέστησε, εξάλλου, σαφές ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση μετά των συμμάχων της θα συνεχίσει να αποστέλλει στρατιωτική βοήθεια στον ουκρανικό στρατό, καταλήγοντας στον χρησμό ότι «όλα θα αποφασισθούν εντός των 12 προσεχών ημερών» και πως «αυτό που θα καθορίσει την Ιστορία είναι η ικανότητα των Ουκρανών να αντισταθούν».

Ο «βομβαρδισμός» του καλαθιού της νοικοκυράς

Το παράπλευρο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό πρόβλημα είναι ότι η κατάπαυση του πυρός αργεί κι όσο απομακρύνεται η εύρεση συμβιβαστικής λύσης που θα βάλει τέλος στην τραγωδία, ο πόλεμος μεταφέρεται στα ράφια των σούπερ μάρκετ και στο βομβαρδισμένο από την ακρίβεια καλάθι της νοικοκυράς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ελλάδα, όπου οι τιμές ανεβαίνουν με ρυθμούς αντίστοιχους των υπερηχητικών ρωσικών πυραύλων.

Σε αυτό το φόντο και με ορατές πλέον τις πρώτες ελλείψεις στις προθήκες των λιανεμπορικών αλυσίδων τροφίμων, η κυβέρνηση «κατέβασε» τροπολογία σύμφωνα με την οποία οι επιχειρήσεις θα πρέπει άμεσα να γνωστοποιήσουν στις αρμόδιες αρχές στοιχεία των αποθεμάτων τους. Τα στοιχεία θα αφορούν, συγκεκριμένα, την ακριβή ποσότητα των προς διάθεση εμπορευμάτων (και σε κιλά/λίτρα και σε τεμάχια), τη χώρα προέλευσης των προϊόντων, την τοποθεσία αποθήκευσής τους, αλλά και τα στοιχεία επικοινωνίας του νόμιμου εκπροσώπου της εταιρείας.

Η λίστα των «επίδικων» προϊόντων περιλαμβάνει τις εξής κατηγορίες: α) Λιπάσματα, β) πρώτες ύλες για την παραγωγή λιπασμάτων, γ) ζωοτροφές, δ) ωμά δημητριακά παντός είδους (σιτάρι ή σιμιγδάλι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι, εδώδιμο φαγόπυρο), ε) άλευρα και αλεύρια σιταριού ή σιμιγδαλιού και αλεύρια δημητριακών, στ) ηλίανθος, ζ) φυτικά έλαια εκτός από το ελαιόλαδο, όπως ηλιέλαιο, φοινικέλαιο και αραβοσιτέλαιο.

Ήδη, πάντως, παρατηρείται το φαινόμενο οι μεγάλες αλυσίδες σουπερ μάρκετ να επιβάλουν» στα ηλεκτρονικά καταστήματά τους ποσοτικό «πλαφόν προμήθειας» συγκεκριμένων προϊόντων όπως τα ηλιέλαια, τα άλευρα, σε κάποιες περιπτώσεις και στη ζάχαρη, με τους περιορισμούς να επεκτείνονται κατά περίσταση όπως λένε κάποιες πληροφορίες και στα φυσικά καταστήματα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι γνώστες της αγοράς κάνουν λόγο για μεγάλο τζογάρισμα στις χονδρεμπορικές τιμές των σπορέλαιων και της ζάχαρης με τη… νύφη της κερδοσκοπίας να πληρώνουν οι καταναλωτές. Λέγεται για παράδειγμα ότι ενώ πριν από δύο εβδομάδες η χονδρική τιμή πώλησης του αραβοσιτέλαιου κυμαινόταν λίγο κάτω από τα €1.500 ανά τόνο, τώρα έχει εκτοξευθεί στα €3.000. Παρόμοια φαινόμενα παρατηρούνται και στη ζάχαρη όπου από τη Δευτέρα η καστανή «εκδοχή» της αναμένεται να καταγράψει αύξηση κατά €150 ανά τόνο.

Σε κάθε περίπτωση, στόχος του κυβερνητικού σχεδιασμού είναι να αποφευχθούν ελλείψεις προϊόντων, αλλά και να τεθεί σε στενό «μαρκάρισμα» η όποια απόπειρα κερδοσκοπικών παιχνιδιών σε βάρος των πληττόμενων καταναλωτών.

Ειδικά για το τελευταίο, η κυβέρνηση έχει βγάλει από το… θηκάρι το «μαστίγιο» των παραδειγματικών προστίμων σε όσους δεν συμμορφώνονται προς τας υποδείξεις.

Βάσει της ενημέρωσης  που έρχεται από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, από τα τέλη του 2021 έως και τις 24 Μαρτίου 2022 οι ελεγκτές της Διϋπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) έχουν επιδοθεί σε μπαράζ ελέγχων για αισχροκέρδεια.

Αποτέλεσμα; Μέχρι τη Πέμπτη (24/3) είχαν βεβαιωθεί 48 παραβάσεις με την αντίστοιχη επιβολή  προστίμων συνολικού ύψους €1.376.992,43 σε πρατήρια υγρών καυσίμων, υπεραγορές τροφίμων, επιχειρήσεις χονδρεμπορίου οπωρολαχανικών και νωπών-κατεψυγμένων κρεάτων, αλλά και σε διαγνωστικά κέντρα, φαρμακεία και ιατρεία που εντοπίστηκαν να υπερχρεώνουν τα τεστ ανίχνευσης του κορωνοϊού.

Είναι δε αξιοσημείωτο ότι με απόφαση του αρμόδιου υπουργού, Άδωνι Γεωργιάδη, επιβλήθηκε σε μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ πρόστιμο ύψους 647.000 ευρώ –πρόκειται για το μεγαλύτερο πρόστιμο στην ιστορία της γενικής γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή– επειδή σε έλεγχο διαπιστώθηκε ότι πωλούσε με μεγαλύτερο μεικτό περιθώριο κέρδους κατά παράβαση της νομοθεσίας.