Επάγγελμα, προπονητής ποδοσφαίρου. Είδος… αναλώσιμο!!!

Το φαινόμενο δεν είναι Ελληνικό. Μπορεί συχνά ο προπονητής ν’ αποτελεί το εξιλαστήριο θύμα για την κακή πορεία μιας ομάδας και στα… καλύτερα πρωταθλήματα, αλλά εντός των τειχών, αποτελεί την εύκολη λύση που αναστρέφει το κλίμα και την πλέον ανέξοδη. Οι ιδιοκτήτες δεν το έχουν σε τίποτα να πετάξουν στον κάλαθο των αχρήστων τον αρχιτέκτονα τον αποτυχιών ή και των επιτυχιών σε κάποιες περιπτώσεις, από το να αγοράσουν νέα υλικά για το οικοδόμημα.

Όταν η ομάδα δεν παίζει καλά και δεν φθάνει στα επιθυμητά αποτελέσματα, σαφώς και είναι ευθύνη του προπονητή. Είναι όμως ο μόνος υπεύθυνος; Οι παίκτες δεν έχουν κανένα μερίδιο ευθύνης; Σαφώς και έχουν. Άλλες φορές μεγαλύτερο, άλλες μικρότερο, αλλά είναι πολύ πιο εύκολο να φύγει ένας, από το να φύγουν 10.

Στην Ελλάδα το φαινόμενο παίρνει τη μορφή… καταιγίδας, αλλά και στοιχημάτων. Ποιοι θα παρελάσουν την 28η Οκτωβρίου, ποιοι θα καταφέρουν ν’ αλλάξουν χρόνο, αλλά και ποιοι προνομιούχοι θα ολοκληρώσουν τη σεζόν.

Το ρεκόρ είναι… εδώ πάντως, καθώς ο Απόλλων Σμύρνης σπάει τα κοντέρ. Ο Γερμανός Βαλεριέν Ίσμαελ ήταν το πρώτο… θύμα των ελληνικών πάγκων της Super League, καθώς αποχώρησε από τον Απόλλωνα Σμύρνης την Παρασκευή 31 Αυγούστου, έπειτα από μόλις μία αγωνιστική στην πρώτη κατηγορία! Η ομάδα πήγε στη Λιβαδειά για τη 2η αγωνιστική με τον Λευτέρη Βελέντζα ως υπηρεσιακό προπονητή και υπέστη τη δεύτερη διαδοχική της ήττα (1-0).

Μέσα σε 14 αγωνιστικές ο Απόλλων Σμύρνης, ουραγός του βαθμολογικού πίνακα, κατάφερε ν’ αλλάξει 4 προπονητές. Τον Ίσμαελ (και τον Βελέντζα) διαδέχθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου ο Ισπανός Αλμπέρτο Μοντεαγούδο, που πέρασε από τα μέρη μας και δεν… ακούμπησε, αφού εργάστηκε μόλις για 20 ημέρες στον Απόλλωνα Σμύρνης. Απολύθηκε με τρεις ήττες στην πλάτη του στις 4 Οκτωβρίου. Ο έμπειρος Γιάννης Μαντζουράκης δεν αποδείχθηκε τρίτος και καλύτερος, καθώς έμεινε για 22 μόλις ημέρες στην αθηναϊκή ομάδα και κάθισε για τελευταία φορά στον πάγκο της στο ματς με τον Παναθηναϊκό που συνοδεύτηκε από ήττα με 5-1. Τον διαδέχθηκε στις 26 Νοεμβρίου ο Μπάμπης Τεννές, ο οποίος στο ντεμπούτο του πήρε ισοπαλία 1-1 στη Ριζούπολη κόντρα σε μία από τις καλύτερες ομάδες, τον Ατρόμητο. Ο 65χρονος τεχνικός έχει μέχρι στιγμής στην καριέρα του ανακοινωθεί 23 φορές από ομάδες της Ελλάδας και της Κύπρου (έχει εργαστεί στον Ολυμπιακό Λευκωσίας), από την περίοδο 1991-92, όταν και ανέλαβε την τεχνική καθοδήγηση της Καλλιθέας.

Είναι η τέταρτη φορά που ο Τεννές ανέλαβε τον Απόλλωνα, έχοντας υπάρξει εκεί τις αγωνιστικές περιόδους 1996-97, 2013 (μέχρι τον Νοέμβριο) και 2015-16. Το τελευταίο διάστημα, μάλιστα, ο Τεννές κάνει συνέχεια τη διαδρομή Ριζούπολη-Λαμία και το αντίστροφο. Το 2013 αποχώρησε από τον Απόλλωνα και το 2014 ανέλαβε τη Λαμία, στη συνέχεια, το 2015, αποχώρησε από εκεί, για να αναλάβει την «Ελαφρά Ταξιαρχία», το 2016 ξανάφυγε από εκεί, για να ακολουθήσει ακόμη ένα δρομολόγιο προς τη Φθιώτιδα, ενώ το 2018 επέστρεψε στο «Γ. Καμάρας»!

Οι ομάδες που έχει αναλάβει όλα αυτά τα χρόνια ως προπονητής ο Μπάμπης Τεννές είναι: Καλλιθέα, Ιάλυσος, Αθηναϊκός, Απόλλων Σμύρνης, Καλαμάτα, Πανηλειακός, Πανελευσινιακός, Άρης, Ολυμπιακός Λευκωσίας, Κέρκυρα, Λεβαδειακός, Εθνικός Αστέρας, Παναχαϊκή, Παναιτωλικός, Καλλονή, Λαμία.

Δεν ήταν όμως μόνο ο Απόλλων Σμύρνης η ομάδα της οποίας η διοίκηση δεν το πολυσκέφτηκε να ξαποστείλει τον προπονητή της.

Ο Αστέρας Τρίπολης ξεκίνησε τη σεζόν με τον Σάββα Παντελίδη, με τον έμπειρο τεχνικό να κάθεται στο τιμόνι των Αρκάδων σε 10 ματς. Πήρε μόλις μία νίκη με τον Απόλλωνα στην Τρίπολη με 2-0 και αποχώρησε έχοντας πάρει μόλις έξι βαθμούς. Ο Γιώργος Παράσχος ανέλαβε στις 12 Νοεμβρίου τον Αστέρα που ήδη οδηγείται στον δρόμο των επιτυχιών.

Ο Λεβαδειακός ξεκίνησε τη σεζόν με τον Άκη Μάντζιο, που κατόρθωσε να πάρει μόλις μία νίκη με τον Απόλλωνα για τη 2η αγωνιστική στη Βοιωτία. Η σταγόνα που «ξεχείλισε το ποτήρι» ήταν η ήττα από την Ξάνθη με 1-2 για την 7η αγωνιστική και αποχώρησε με τον Λεβαδειακό να μαζεύει μόλις τρεις βαθμούς σε 7 ματς.

Ο Ιταλός Τζουζέπε Σανίνο ανέλαβε στις 22 Οκτωβρίου, χωρίς να δείχνει στοιχεία αναμόρφωσης του Λεβαδειακού που βρίσκεται στην προτελευταία θέση του βαθμολογικού πίνακα με 8 βαθμούς.

Η ΑΕΛ μέχρι στιγμής έχει αλλάξει μόνο έναν προπονητή! Ο Αλέξης Κούγιας συνολικά έχει αλλάξει 32 διαφορετικούς προπονητές και έχει προχωρήσει σε 39 αντικαταστάσεις τεχνικών, συμπεριλαμβανομένων και των υπηρεσιακών! Ο Σωτήρης Αντωνίου άρχισε τη χρονιά και κατάφερε να κάνει μόλις μία νίκη στην πρεμιέρα του πρωταθλήματος με τον Απόλλωνα στη Ριζούπολη.

Ο Ιταλός Τζιανλούκα Φέστα ανέλαβε στις 24 Σεπτεμβρίου κι έκανε ντεμπούτο με νίκη στον «κάμπο», κόντρα στον Παναιτωλικό. Η ΑΕΛ με 15 βαθμούς δίνει τη μάχη της, καταλαμβάνοντας στην 11η θέση της βαθμολογίας.

Η Λαμία άρχισε τη σεζόν με τον Μπάμπη Τεννέ, όμως η συνεργασία των δύο πλευρών δεν κράτησε πολύ. Ο Έλληνας προπονητής κάθισε σε μόλις δύο παιχνίδια και μέτρησε ισάριθμες ήττες με τη διοίκηση να στρέφεται στη λύση του Μάκη Χάβου. Ο Χάβος ανέλαβε στις 5 Σεπτεμβρίου κι έκανε ντεμπούτο με το αριστερό, καθώς ηττήθηκε στο Περιστέρι από τον Ατρόμητο, αλλά στη συνέχεια η ομάδα έδειξε θετικά στοιχεία. Ωστόσο έχει μόλις 11 πόντους.

Ο Άρης μπήκε στο πρωτάθλημα με τον Ισπανό Πάκο Ερέρα στο «τιμόνι» του. Η ομάδα στην επιστροφή της στη Super League μπήκε φουριόζα με 3 στα 3. Η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη στα εκτός έδρας ματς, αλλά και στα ντέρμπι. Μετά την ήττα από τον Ολυμπιακό (0-1) στο «Κλεάνθης Βικελίδης» απολύθηκε, και στο παιχνίδι στη Ριζούπολη με τον Απόλλωνα κάθισε στην άκρη του πάγκου ως υπηρεσιακός προπονητής ο Απόστολος Τερζής και η ομάδα πέρασε με τρίποντο.

Ο Σάββας Παντελίδης ανέλαβε τον σύλλογο και πραγματοποίησε το ντεμπούτο του στην Κρήτη με τον ΟΦΗ, όπου ο Άρης πέρασε νικηφόρα με 1-2. Στο πρώτο του παιχνίδι μπροστά στον κόσμο του Άρη, οι «κιτρινόμαυροι» απέσπασαν ισοπαλία 1-1 με τον Παναθηναϊκό.

O Πανιώνιος έγινε η 7η ομάδα της Super League που άλλαξε προπονητή μέσα στους τρεις πρώτους μήνες της σεζόν, καθώς στις 2 Δεκεμβρίου απομάκρυνε τον Ζοσέ Ανιγκό, μία ημέρα μετά την ήττα (4-2) στη Λάρισα από την ΑΕΛ, στο πλαίσιο της 12ης αγωνιστικής της Super League. Δύο ημέρες αργότερα ο Πανιώνιος ανακοίνωσε την πρόσληψη ενός δικού του παιδιού, του Άκη Μάντζιου, ο οποίος επέστρεψε, μετά από έξι χρόνια, στον «κυανέρυθρο» πάγκο.

Αν αυτό που παρακολουθούμε δεν είναι «ανακύκλωση», τότε τι είναι; Συνήθως, όταν ακούμε τη λέξη «ανακύκλωση» το μυαλό μας πάει στα απορρίμματα που επεξεργαζόμαστε για να παράγουμε νέα προϊόντα. Μα μήπως έτσι δεν βλέπουν και τους προπονητές οι παράγοντες των ομάδων μας;

Τώρα πώς γίνεται ένας προπονητής που έχει αποτύχει σε μια ομάδα να είναι καλός για μια άλλη, ή να κρίνεται κατάλληλος μετά από καιρό ακόμη και για την ομάδα που τον απέλυσε, αυτό είναι ένα μυστήριο για το οποίο ακόμη και η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά…

Ένας επιστήμονας, πάντως, ο Ολλανδός οικονομολόγος Dr Bas ter Weel, ο οποίος μελέτησε σε βάθος το φαινόμενο, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι «η αλλαγή προπονητή κατά τη διάρκεια μιας κρίσης μέσα στη σεζόν δίνει βραχυπρόθεσμα μόνο αποτελέσματα».

Οι αλλαγές στους πάγκους αγγίζουν το ποσοστό του 50 % μετά τα πρώτα 14 ματς. Οι οκτώ ομάδες που συνεχίζουν με τον ίδιο προπονητή είναι οι ΠΑΟΚ (Ραζβάν Λουτσέσκου),  Ατρόμητος (Νταμίρ Κάναντι), Ολυμπιακός (Πέδρο Μαρτίνς), Ξάνθη (Μίλαν Ράσταβατς), Παναθηναϊκός (Γιώργος Δώνης), Παναιτωλικός (Τραϊανός Δέλλας), ΟΦΗ (Νίκος Παπαδόπουλος) και ΠΑΣ Γιάννινα (Γιάννης Πετράκης).

Χειρότερα η Football League

Ίδια και… χειρότερη είναι η κατάσταση στη Football League, καθώς μόλις επτά ομάδες της κατηγορίας έχουν κρατήσει τον ίδιο κόουτς ύστερα από 10 αγωνιστικές.

Έχει ολοκληρωθεί μόλις το 1/3 της Football League και, όπως συνηθίζεται να γίνεται, αρκετές είναι οι ομάδες που έχουν απολύσει προπονητές. Ή που τουλάχιστον δεν συνεχίζουν με τον ίδιο κόουτς, όχι επειδή δεν πάει καλά η ομάδα, αλλά λόγω διαφορετικής φιλοσοφίας ή λόγω… διπλώματος, όπως έγινε εφέτος με τον Πάουλο Κάμπος στον Πλατανιά. Μόλις επτά ομάδες έχουν διατηρήσει τον ίδιο προπονητή από την αρχή της σεζόν. Οι εννέα έχουν αλλάξει. Μερικές, περισσότερους από έναν!

Αυτές που συνεχίζουν να πορεύονται με τον ίδιο τεχνικό είναι οι Απόλλων Λάρισας (Μαρσέλο Τροΐζι), Απόλλων Πόντου (Δημήτρης Καλαϊτζίδης), Βόλος (Χουάν Φεράντο), Δόξα Δράμας (Στάικος Βεργέτης), Εργοτέλης (Νίκκι Παπαβασιλείου), Κέρκυρα (Δημήτρης Σπανός), Παναχαϊκή (Σωκράτης Οφρυδόπουλος).

O Αήττητος Σπάτων άρχισε με τον Σούλη Παπαδόπουλο, συνέχισε με τον Απόστολο Χαραλαμπίδη που πριν από το ματς Κυπέλλου με τον ΠΑΟΚ παραιτήθηκε και πλέον πορεύεται με τον Πέτρο Δημητρίου.

Ο Αιγινιακός μπήκε στο πρωτάθλημα με τον Απόστολο Χαραλαμπίδη, τον οποίο διαδέχτηκε ο Μιρσάντ Γιονούζ.

Ο Ηρακλής σπάει τα κοντέρ στην κατηγορία, καθώς από τον Σπύρο Μπαξεβάνο πήγε στον Αλέκο Βοσνιάδη, στη συνέχεια σε τρίτο Έλληνα, τον Δημήτρη Ελευθερόπουλο, ενώ πλέον έχει τον Μανουέλ Ρόκα, ο οποίος δεν άλλαξε την αγωνιστική εικόνα της ομάδας.

Ο Ηρόδοτος είχε προπονητή στο ξεκίνημα τον Μανώλη Παπαματθαιάκη, ενώ στη συνέχεια ανέλαβε ο Αρμάντο Φουτσίνι.

Ο Καραϊσκάκης άρχισε με τον Σάκη Παπαβασιλείου, τον οποίο διαδέχθηκε ο Μανώλης Παπαματθαιάκης.

Ο Κισσαμικός μπήκε στο πρωτάθλημα με τον Γιώργο Πετράκη, ο οποίος έδωσε τη θέση του στον Αλέκο Βοσνιάδη.

Ο Πλατανιάς άρχισε στα Χανιά με τον Πάουλο Κάμπος και συνεχίζει με τον Γιάννη Τάτση.

Η Σπάρτη είχε με το «καλημέρα» τον σπουδαίο Κριστόφ Βαζέχα, αλλά πλέον πορεύεται με τον Αντρέι Τσερνίσοβ.

Τα Τρίκαλα άρχισαν το πρωτάθλημα με τον Ράτκο Ντόστανιτς. Που έδωσε τη θέση του στον Θωμά Γράφα.

Γκέραρντ και Μπάγεβιτς

Για τον ένα και μοναδικό στην Ελλάδα Ευγένιο Γκέραρντ, δεν υπήρχε ηλεκτρική καρέκλα στον πάγκο. Έμεινε στον ΟΦΗ για 15 χρόνια. Ήλθε Ολλανδός κι έφυγε στα ουράνια… Κρητικός.

Ο Ολλανδός προπονητής ήρθε σε συμφωνία με την κρητική ομάδα το καλοκαίρι του 1985 και ολοκλήρωσε την καριέρα του το 2000.

Ο τότε πρόεδρος του ΟΦΗ, Θεόδωρος Βαρδινογιάννης, πείστηκε άμεσα για την προπονητική αξία του, αφού στην πρώτη χρονιά στο τιμόνι της ομάδας οι Κρητικοί τερμάτισαν στη 2η θέση της βαθμολογίας, η οποία παραμένει η υψηλότερη θέση που έχουν καταλάβει ποτέ στην ιστορία τους. Ένα χρόνο αργότερα, ο ΟΦΗ θα φτάσει στην κατάκτηση του Κυπέλλου Ελλάδας κι ο Γκέραρντ θα γίνει σύνθημα στα χείλη των φιλάθλων. Στη δεκαπενταετία που κάθισε στον πάγκο, πέρα από αγωνιστικές επιτυχίες, θα αναδείξει και σπουδαίους ποδοσφαιριστές, όπως ο Μαχαμαντού Ντιαρά, ο Νίκος Μαχλάς, ο Νίκος Νιόπλιας και ο Γιάννης Αναστασίου.

Δεύτερος μακροβιότερος τεχνικός (1988-1996) σε πάγκο ελληνικής ομάδας ήταν ο Ντούσαν Μπάγεβιτς. Η πορεία του Σέρβου τόσο σε αγωνιστικό όσο και σε προπονητικό επίπεδο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ΑΕΚ. Αφότου ολοκλήρωσε την ποδοσφαιρική καριέρα του, ανέλαβε τις τύχες της Βελέζ, με την οποία κατέκτησε το Κύπελλο Γιουγκοσλαβίας το 1986, ενώ την επόμενη χρονιά τερμάτισε στη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος. Τα κατορθώματά του τράβηξαν το 1988 το ενδιαφέρον της «Ένωσης», η οποία και τον έφερε στην Ελλάδα. Η… απόσβεση ήρθε άμεσα, καθώς την πρώτη χρονιά στον «κιτρινόμαυρο» πάγκο οδήγησε την ομάδα στο πρωτάθλημα, ύστερα από 10 ολόκληρα χρόνια. Ο συγκεκριμένος τίτλος θεωρήθηκε μία μεγάλη έκπληξη, αφού τα μεγάλα φαβορί εκείνη τη σεζόν ήταν ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός. Ο Μπάγεβιτς αγαπήθηκε (και στην πορεία μισήθηκε) όσο κανείς άλλος από τους φίλους του «Δικεφάλου». Την οκταετία 1988-1996 και προτού αποχωρήσει για χάρη του Ολυμπιακού, κατάφερε να αφήσει ως παρακαταθήκη, μεταξύ άλλων, τρία σερί πρωταθλήματα (1992-94), αλλά και μία από τις θεαματικότερες ομάδες όλων των εποχών.

Στην Οσέρ 44 χρόνια ο Γκι Ρου

Στην Αγγλία μπορεί οι παράγοντες να μην αλλάζουν τους προπονητές σαν τα πουκάμισα, αλλά το ρεκόρ παραμονής σε έναν σύλλογο ανήκει στον Γκι Ρου. Ο Γάλλος τεχνικός ανέλαβε την Οσέρ το 1961 και έμεινε στον πάγκο της μέχρι τον Ιούνιο του 2005. Προπόνησε δηλαδή τη συγκεκριμένη ομάδα για 44 συναπτά έτη! Απλά αξεπέραστος…

Μια ανάσα από τον Γκι Ρου ήταν ο Γουίλι Μάλεϊ, προπονητής της σκωτσέζικης Σέλτικ για 43 χρόνια, από το 1887-1940, ενώ τρίτος μακροβιότερος είναι ο Τζορτζ Ράμσεϊ, προπονητής της Άστον Βίλα για 42 χρόνια, από το 1884-1926.

Για 34 χρόνια έμεινε στη Ρέιντζερς της Σκωτίας ο Μπιλ Στρουθ από το 1920-1954. Στην πέμπτη θέση της σχετικής κατάταξης βρίσκεται ο μύθος της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Ο Σκωτσέζος Άλεξ Φέργκιουσον, που είχε τις τύχες της ομάδας από το 1986 μέχρι το 2013. Έχει κατακτήσει περισσότερα τρόπαια από οποιονδήποτε άλλον προπονητή στην ιστορία του αγγλικού ποδοσφαίρου και θεωρείται από πολλούς παίκτες, προπονητές και αναλυτές ως ένας από τους καλύτερους και πετυχημένους προπονητές όλων των εποχών. Αν ο σερ Άλεξ Φέργκιουσον έμεινε 27 χρόνια στη Γιουνάϊτεντ, ο Ματ Μπάσμπι έμεινε 24 (από το 1945-1969).

Ο Γάλλος Αρσέν Βενγκέρ έσβησε 22 κεράκια στον πάγκο της Άρσεναλ (από το 1996-2018), ενώ πάνω από 20 χρόνια στην ίδια ομάδα (26) έμεινε και ο Ντέιβιντ Κάλντερχεντ στην Τσέλσι (1907-1933).

Αξιομνημόνευτοι μακροβιότεροι τεχνικοί ακόμη ο Φοπ ντε Χάαν στη Χέρενφεν με 19 χρόνια (1985-2004) και ο Μπράιαν Κλαφ ατη Νότιγχαμ Φόρεστ με 18 χρόνια (1975-1993). Τη δεκαπενταετία πέρασαν ο Βαλερί Λομπανόφσκι στην Ντιναμό Κιέβου (1974-1990) και ο Μπιλ Νίκολσον στην Τότεναμ (1958-1974). Τα χρόνια του Γκέραρντ στον ΟΦΗ έφθασε και ο Μπιλ Σάνκλι στη Λίβερπουλ (1959-1974).