ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ ΣΤΙΣ ΗΠΑ: Άσος ημίχρονο, διπλό τελικό…

Όταν έσβησαν τα φώτα των καμερών και αποσύρθηκαν οι δημοσιογράφοι που κάλυπταν τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ντόναλντ Τραμπ μπροστά στο τζάκι του οβάλ γραφείου, η πεποίθηση των περισσοτέρων ήταν –και όχι παράλογα– ότι η Ελλάδα έδωσε πολλά και δεν πήρε τίποτα. Ωστόσο, σήμερα που η εκτός έδρας αποστολή εξετελέσθη, το αποτέλεσμα δικαιώνει αυτούς που συνιστούσαν υπομονή και ψυχραιμότερη αποτίμηση.

Του Δημήτρη Τζιβελέκη

Το πολυαναμενόμενο ταξίδι Μητσοτάκη στις ΗΠΑ είναι πλέον παρελθόν και στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν περάσει ήδη στην επόμενη ημέρα που περιλαμβάνει αφενός την ενημέρωση των πολιτικών κομμάτων για το τι διημείφθη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αφετέρου την αποδελτίωση των κερδών και της… χασούρας από το τετ-α-τετ του Έλληνα πρωθυπουργού με τον πλανητάρχη.

Προφανώς η αλήθεια δεν βρίσκεται ούτε στις κορώνες της αντιπολίτευσης για επίσκεψη-φιάσκο, ούτε βεβαίως στην ανταπάντηση της κυβέρνησης ότι όλα πήγαν εξαιρετικά καλά.

Αυτό που απηχεί καλύτερα την πραγματικότητα ήταν η παρατήρηση του υπουργού Ανάπτυξης, Άδωνι Γεωργιάδη, ότι αυτό το ταξίδι «πήγε όσο καλύτερα μπορούσε να πάει» και ότι η Ελλάδα εισέπραξε αυτό που μπορούσε να της δώσει στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία (βλ. ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή και εμπλοκή των ΗΠΑ στο Ιράν) ο αμερικανικός παράγοντας.

 

Μετά τη σιωπή εγένετο παρέμβαση

Για να είμαστε δίκαιοι, αυτό το «τόσο-όσο» ακούγεται λίγο σε σημασία, αλλά δεν είναι. Ίσως, μάλιστα, να αποδειχτεί και υπεραρκετό αν γίνει πραγματικότητα η διαρροή ότι συντόμως οι Αμερικανοί πρόκειται να αναλάβουν σύντομα «μία διπλωματική πρωτοβουλία για να συνδράμουν στην αποκλιμάκωση της έντασης με την Τουρκία». Σε τι συνίσταται αυτή; Στην αποστολή στην ευρύτερη γειτονιά μας του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών, Μάθιου Πάλμερ, που φέρεται έτοιμος εφόσον το ευνοήσουν οι συνθήκες να επισκεφτεί διαδοχικά και την Τουρκία και την Ελλάδα στο διάστημα Φεβρουαρίου – Μαρτίου.

Ο πήχης αυτής της παρέμβασης μπαίνει καταρχάς στο επίπεδο του να κρατηθούν ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας ανάμεσα στην Αθήνα και την Άγκυρα, κίνηση που εκτιμάται ότι θα κατεβάσει τη θερμοκρασία στο θερμόμετρο των ελληνοτουρκικών σχέσεων και θα μειώσει τις πιθανότητες να επισυμβεί ένα θερμό επεισόδιο.

Τα καλά νέα δεν σταματούν στα παραπάνω. Στο πλαίσιο της ίδιας αμερικανικής πρωτοβουλίας που εκπορεύεται από την προσωπική εμπλοκή στην εξέλιξη του Αμερικανού ΥΠ.ΕΞ., Μάικ Πομπέο, λέγεται ότι οι ΗΠΑ θα διαβιβάσουν στους Τούρκους το σαφές ελληνικό μήνυμα ότι η παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας είναι μη αποδεκτή και πως αν η Άγκυρα αποπειραθεί να ξεκινήσει έρευνες ή εξορύξεις στην περιοχή νοτιοανατολικά της Κρήτης, τότε η Ελλάδα θα απαντήσει χρησιμοποιώντας όλα τα όπλα της αμυντικής φαρέτρας της.

Κάπως έτσι το κομμάτι που «έκαιγε» την Ελλάδα, δηλαδή το να εξασφαλιστεί μία ξεκάθαρη δημόσια τοποθέτηση υποστήριξης του Ντόναλντ Τραμπ στη χώρα μας κόντρα στην τουρκική προκλητικότητα, μπορεί να σκόνταψε αρχικά στην πλήρη «αφωνία» του Αμερικανού προέδρου και τις γενικόλογες αναφορές στον «φίλο του, τον Ερντογάν», ωστόσο η Αθήνα έθεσε εμφατικά όλα τα ζητήματα που αφορούν τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα κι όπως αποδεικνύεται από τις εξελίξεις των τελευταίων ωρών το αποτέλεσμα τη δικαιώνει.

Το φάουλ του «προβλέψιμου» και το εξοπλιστικό κέρδος

Οι παράνομες και προκλητικές τουρκικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων των μνημονίων που έχει υπογράψει η Τουρκία με τη Λιβύη, έπεσαν και αυτές στο τραπέζι των συζητήσεων και μένει να φανεί σε βάθος χρόνου σε ποια «βάρκα», την ελληνική ή την τουρκική, θα πατήσει η Ουάσινγκτον.

Προφανώς, το λεκτικό φάουλ Μητσοτάκη να χαρακτηρίσει την Ελλάδα «προβλέψιμο σύμμαχο» δεν ενισχύει τη φαρέτρα των  διπλωματικών-στρατιωτικών ελιγμών της χώρας έναντι του κινδύνου που λέγεται Τουρκία. Από την άλλη πλευρά, η ελληνο-αμερικανική συζήτηση για τη θωράκιση της αποτρεπτικής ικανότητας της χώρας μας αποτελεί αναμφίβολα κέδρος.

Υπό αυτό το πρίσμα, τα εξοπλιστικά ήταν ένα από τα σημαντικά θέματα που συζητήθηκαν στον Λευκό Οίκο, τόσο στην κατ’ ιδίαν συνάντηση του Αμερικανού προέδρου με τον Έλληνα πρωθυπουργό, όσο και στη συζήτηση που ακολούθησε μεταξύ των αντιπροσωπειών των δύο κρατών. Κυριάρχησε  το ελληνικό αίτημα, για επίσπευση του προγράμματος της  τεχνολογικής  αναβάθμισης των μαχητικών αεροσκαφών F-16,  η κατασκευή DRONES (μη επανδρωμένα μαχητικά αεροσκάφη) στην ΕΑΒ, ενώ η ελληνική πλευρά ζήτησε –και η αμερικανική το αποδέχτηκε–  να ξεκινήσουν άμεσα οι διαπραγματεύσεις  για την αγορά  αριθμού υπερσύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών  F-35.

Σε δηλώσεις του ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, που συμμετείχε στις συζητήσεις στον Λευκό Οίκο,  συνέδεσε την αναβάθμιση και την αγορά αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών με τη λειτουργία της ΕΑΒ, επισημαίνοντας ότι: «Η λειτουργία της ΕΑΒ θα είναι το όχημα που θα επιτρέψει,  όχι μόνο την αναβάθμιση των F-16 (σ.σ. αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2020) αλλά και τη μελλοντική υποστήριξη του αεροσκάφους 5ης γενιάς που αργά ή γρήγορα θα αποκτήσει η Ελλάδα. Είναι νομοτέλεια αυτό. Συζητήσαμε  το ενδεχόμενο αγοράς των αεροσκαφών F-35, με το δεδομένο βέβαια  ότι η δημοσιονομική συγκυρία θα μας το επιτρέψει».

«Στραβομουτσουνιάζουν» στο ΓΕΑ

Πάντως, έμπειρα στελέχη του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας (ΓΕΑ) δεν είναι και πολύ ενθουσιασμένα, με την προοπτική της αγοράς των  αεροσκαφών F-35. Βασική αιτία είναι ότι το F-35 θεωρείται πολύ ακριβό, δεδομένου ότι το κόστος αγορά για κάθε ένα ανέρχεται σε περίπου 100 εκατ. δολάρια, άλλο τόσο είναι το κόστος των οπλικών συστημάτων, εξίσου τεράστιο είναι και το κόστος συντήρησης του συγκεκριμένου μαχητικού, ενώ κάθε ώρα πτήσης κοστίζει 40-42 χιλιάδες δολάρια (έναντι 10-12 των F-16)! Αλλά ακόμη και επιχειρησιακά, παρότι τα F-35 είναι αεροσκάφη πολύ υψηλών τεχνικών προδιαγραφών, θεωρούνται υπερβολική επιλογή για τις αεροπορικές, αμυντικές ανάγκες (αναχαιτίσεις και αερομαχίες) της Ελλάδας, με θέατρο επιχειρήσεων το Αιγαίο και την  Ανατολική Μεσόγειο, σε συνάρτηση  φυσικά με το κόστος.

Όπως και να ’χει, στόχος είναι, με βάση και τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της αναβάθμισης των F-16 να προχωρήσει η Αθήνα στην προμήθεια των F-35 κάτι που αναμένεται να γίνει, με βάση και τις δυνατότητες παραγωγής των F-35, από το 2024 και μετά.

 

Το ταμείον είναι (ελαφρώς) μείον στα ενεργειακά

Για την Ελλάδα το ταμείο των εντυπώσεων από την επίσκεψη Μητσοτάκη στις ΗΠΑ είναι ελαφρώς μείον στο κομμάτι των ενεργειακών. Η βασική ένσταση όσων…  γκρινιάζουν δεν σχετίζεται με το τι είπε και τι δεν είπε ο Έλληνας πρωθυπουργός στον Ντόναλντ Τραμπ για τον αγωγό EastMed, αλλά τα όσα ΔΕΝ απάντησε ο τελευταίος. Η αλήθεια είναι ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης τόνισε εκ νέου στους Αμερικανούς ότι η συνεργασία της Ελλάδας με το Ισραήλ και την Κύπρο και η υλοποίηση του συγκεκριμένου αγωγού δεν στρέφεται εναντίον κανενός –όπως ισχυρίζεται εμμονικά η Άγκυρα–, αντιθέτως αποτελεί έργο ειρήνης και ανάπτυξης στο οποίο όλοι μπορούν να συμμετέχουν. Όμως η «δεν είδα, δεν άκουσα» αντίδραση του Ντόναλντ Τραμπ δεν μπορεί παρά να βάζει σε σκέψεις, ειδικά αν συνυπολογιστούν δύο παράμετροι:

α) Ο EastMed εξυπηρετεί σε μεγάλο βαθμό τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή, ωστόσο σε μία (προφανώς κακώς εννοούμενη) ουδετερότητα ο  Ντόναλντ Τραμπ ήταν επιδεικτικά σιωπηλός.

β) Ο πόλεμος των αγωγών εντείνεται με τους Πούτιν και Ερντογάν να κάνουν ρελάνς με τον αγωγό Turkish Stream, του οποίου τα εγκαίνια έκαναν οι δύο ηγέτες στις 8 Ιανουαρίου.

Εν κατακλείδι η μεγάλη εικόνα είναι ότι το ταξίδι Μητσοτάκη στις ΗΠΑ ούτε στα βράχια έπεσε, ούτε τα εθνικά συμφέροντα ενταφίασε. Αν μάλιστα υπήρχε η πρόνοια εκ μέρους του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών να έχει στις βαλίτσες του ένα back up plan, που θα «προστάτευε» τον Έλληνα πρωθυπουργό από να εμφανιστεί δίπλα στον Τραμπ ως αμίλητος «συγγενής» –ο οποίος μάλιστα αναγκάστηκε να κάνει μόνος του παρέμβαση δίχως να πάρει ούτε μία ασίστ από τους ομογενείς ανταποκριτές- σήμερα μπορεί να μιλάγαμε για ακόμη μεγαλύτερα εθνικά κέρδη…

ΤΙ ΕΙΠΕ Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΣΕ ΤΣΙΠΡΑ ΚΑΙ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑ   

Συμφώνησαν για Χάγη Κυριάκος-Φώφη

* Κάθετη η διαφωνία με τον Τσίπρα όχι μόνο για τα εθνικά, αλλά και για τον εκλογικό νόμο

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Σε κοινή ρότα βρίσκονται η κυβέρνηση και το Κίνημα Αλλαγής σε ό,τι αφορά τα εθνικά μας θέματα, και συγκεκριμένα στα ελληνοτουρκικά, τουναντίον η απόσταση που χωρίζει την κυβερνητική πλειοψηφία με την αξιωματική αντιπολίτευση μάλλον μεγάλωσε και, όπως λένε έμπειροι αναλυτές, το επόμενο διάστημα αναμένουν οι τόνοι θα οξυνθούν μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ.

Από τις συναντήσεις που είχε χθες το μεσημέρι στο γραφείο του στη Βουλή ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Αλέξη Τσίπρα και τη Φώφη Γεννηματά βγαίνει το συμπέρασμα πως στο τραπέζι της ελληνικής διπλωματίας παραμένει η προσφυγή στη Χάγη, μόνο για τις θαλάσσιες ζώνες και όχι για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, εάν φυσικά το αποδεχθεί και η Τουρκία. Δηλαδή, τόσο ο πρωθυπουργός, όσο και η κα Γεννηματά επί της ουσίας συμφωνούν με τη συμφωνία που είχε κάνει η κυβέρνηση Σημίτη το 1999 στο Ελσίνκι. Αντίθετα, για το συγκεκριμένο ζήτημα ο κ. Τσίπρας δεν έλαβε θέση και επέμεινε προς τον πρωθυπουργό να μην επικυρώσει την αμυντική συνεργασία με τις ΗΠΑ. Μία συνεργασία που επί ημερών Τσίπρα είχε συμφωνηθεί.

Για τον εκλογικό νόμο υπήρξε διαφωνία. Κάθετη από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ενώ η κα Γεννηματά ζήτησε ενισχυμένη αναλογική με μικρότερο μπόνους. Κάτι που σημαίνει ότι το επόμενο διάστημα αναλαμβάνουν δράση οι διαπραγματευτές των δύο πλευρών για να καταλήξουν σε μία συμφωνία.

Για το θέμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο κ. Μητσοτάκης δεν το άνοιξε, απλά από τα συμφραζόμενα στο ΚΙΝΑΛ εξήγαν το συμπέρασμα ότι δεν θα προταθεί για νέα θητεία ο Προκόπης Παυλόπουλος.

 Ηλεκτρισμένο κλίμα

Κατά τη συνάντηση Μητσοτάκη–Τσίπρα, όταν αποχώρησαν οι κάμερες το κλίμα μπορεί να χαρακτηριστεί και ηλεκτρισμένο. Κι αυτό διότι ο κ. Τσίπρας ζήτησε μετ’ επιτάσεως να μην επικυρωθεί η αμυντική συνεργασία με τις ΗΠΑ, που ο ίδιος είχε διαπραγματευτεί, υποστηρίζοντας ότι «έτσι θα πιεστούν οι ΗΠΑ να πάρουν ξεκάθαρη θέση εναντίον της προκλητικότητας των Τούρκων». Όταν ο πρωθυπουργός τού επεσήμανε ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος, τότε οι ΗΠΑ να αναβαθμίσουν τις σχέσεις τους έτι περαιτέρω με την Τουρκία, η οποία συνορεύει με όλες τις διακεκαυμένες ζώνες (Ιράν-Ιράκ-Συρία) και θα ζητήσει τα πάντα δικά της, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν έδωσε ξεκάθαρη απάντηση, ενώ προσπάθησε να υποβαθμίσει την πρωτοβουλία Πομπέο για διαμεσολάβηση μέσω του υφυπουργού Εξωτερικών Μάθιου Πάλμερ.

Μετά το τέλος της συνάντησης, ο κ. Τσίπρας έσπευσε να δηλώσει ότι πρότεινε να μην επικυρωθεί η αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ, με συνέπεια κύκλοι του Μαξίμου να τονίσουν πως «ο κ. Τσίπρας δεν ξέρει τι σημαίνει να είσαι σταθερός και αξιόπιστος σύμμαχος. Ούτε πόσο σημαντικό είναι αυτό για την Πατρίδα μας, την ώρα που υπάρχει έξαρση της τουρκικής προκλητικότητας και αναταραχή στην ευρύτερη περιοχή μας. Επιπλέον, κάνει λάθος να ζητά την αναστολή της “αναβάθμισης της αμυντικής μας συνεργασίας με τις ΗΠΑ”, την ώρα που η Ελλάδα ενισχύει τις συμμαχίες της και την αποτρεπτική ισχύ των Ενόπλων Δυνάμεών μας. Προξενεί μάλιστα εντύπωση ότι ο κ. Τσίπρας αντιπολιτεύεται ακόμη και τον εαυτό του, καθώς ο ίδιος είχε προχωρήσει στη διαπραγμάτευση αυτής της αμυντικής συνεργασίας».

Άμεση ήταν η απάντηση της Κουμουνδούρου, όπου με πηγές της επιτέθηκε στον πρωθυπουργό τονίζοντας ότι «οι διεθνείς σχέσεις βασίζονται στο αμοιβαίο όφελος, κάτι που ο Πρωθυπουργός δείχνει να μην το κατανοεί. Ο κ. Μητσοτάκης συνεχίζει να μην καταλαβαίνει ότι οι διεθνείς σχέσεις βασίζονται στο αμοιβαίο όφελος. Δεν είναι δίνω χωρίς να παίρνω, είναι δίνω και παίρνω. Ας ελπίσουμε αυτό το έλλειμμα κατανόησης να μην έχει επιπτώσεις στην εθνική μας ασφάλεια».

«Ναι» στη Χάγη

Η Φώφη Γεννηματά συμφώνησε με τον πρωθυπουργό πως το συνυποσχετικό για την προσφυγή στη Χάγη θα αφορά αποκλειστικά τις θαλάσσιες ζώνες και τίποτα άλλο, δηλαδή την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. «Επιβεβαιώσαμε στη συνάντηση ότι αυτή είναι και η θέση του πρωθυπουργού», ανέφεραν από το ΚΙΝΑΛ. Επί της ουσίας και οι δύο ακολουθούν τη γραμμή του Κώστα Σημίτη, όπως αυτή έχει εκφραστεί από τη συμφωνία του 1999 στο Ελσίνκι και επαναδιατυπώθηκε στο άρθρο του πρώην πρωθυπουργού προ ενός μηνός περίπου.

Από τη Χαριλάου Τρικούπη αναφέρουν πως η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ εμφανίστηκε θετική για την αγορά των αεροσκαφών F35, ωστόσο φέρεται να τόνισε στον πρωθυπουργό ότι ναι μεν «είναι απαραίτητη η ενίσχυση της χώρας, αλλά δεν χρειάζεται να μπούμε σε ράλι εξοπλισμών». Πηγές της Χαριλάου Τρικούπη επεσήμαναν ότι η κα Γεννηματά δεν βγήκε ούτε ήσυχη, ούτε ανήσυχη από τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό, αλλά βγήκε ενημερωμένη.

Εκλογικός νόμος – Πρόεδρος

Σε ό,τι αφορά τον εκλογικό νόμο, η διαφωνία με τον Αλέξη Τσίπρα ήταν κάθετη, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ επιμένει στην απλή αναλογική, αδιαφορώντας εάν η χώρα μείνει ακυβέρνητη, ενώ και με τη Γεννηματά υπήρξε διαφωνία. Μάλιστα, από τη Χαριλάου Τρικούπη τόνισαν πως «Φώφη Γεννηματά και Κυριάκος Μητσοτάκης συμφώνησαν ότι διαφωνούν». Ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε αμετακίνητος στη θέση του για 50 έδρες ανώτατο όριο του κλιμακωτού μπόνους στο πρώτο κόμμα και δεν άφησε κανένα παράθυρο για αλλαγή στο κυβερνητικό νομοσχέδιο που έχει στα συρτάρια του το υπουργείο Εσωτερικών. Το ίδιο αμετακίνητη για 35 έδρες ανώτατο όριο εμφανίστηκε και η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ.

Για το θέμα του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν έγινε ιδιαίτερη συζήτηση, καθώς ο μεν Τσίπρας ζήτησε να επαναβεβαιωθεί η εκλογή Παυλόπουλου και εν συνεχεία να γίνει σύσκεψη πολιτικών αρχηγών, ενώ η κα Γεννηματά είπε ότι δεν πρόκειται το ΚΙΝΑΛ να ψηφίσει πρόσωπο που να προέρχεται από τον χώρο της Ν.Δ.