Έτσι γίνονται οι μεταρρυθμίσεις

Στις πρόσφατες ευρωεκλογές τα κόμματα που διεκδίκησαν την ψήφο μας διατράνωναν την ανάγκη της χώρας για μεταρρυθμίσεις. Η κυβερνητική συμμαχία ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη και το Ποτάμι, αναφέρονταν σε όλες τις προεκλογικές τους επισημάνσεις για το θέμα των μεταρρυθμίσεων.

 

Του Αλέξανδρου Μιχαήλ

Όμως ουδείς ξεκαθάρισε στον ελληνικό λαό τι σημαίνει μεταρρύθμιση, ποιους τομείς εννοούν και ποιο είναι το όφελος που θα υπάρξουν από αυτές τις μεταρρυθμίσεις. Έτσι, όλοι παραδέχονται λ.χ. ότι η Δημόσια Διοίκηση πάσχει, αλλά ουδείς μας είπε έναν απλό τρόπο που θα δουλέψει προς όφελος των πολιτών. Χαρακτηριστική της εικόνας που εκπέμπει η χώρα στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων είναι η αναφορά μελέτης που εκπονήθηκε από το ΙΟΒΕ και τη The Boston Consulting Group, όπου αναφέρεται ότι στην Ελλάδα «δεν έχει εμπεδωθεί μια επαρκώς ισχυρή δυναμική ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων, καθώς σε πολλούς τομείς παρατηρούνται καθυστερήσεις, πολιτική διχογνωμία και κοινωνικές αντιδράσεις».

Δυστυχώς για τη χώρα μας, την ώρα που οι πολιτικές δυνάμεις αδυνατούν να καταρτίσουν ένα σχέδιο ανάκαμψης της οικονομίας με νέο αναπτυξιακό μοντέλο, άλλες χώρες έχουν διαβεί αυτά τα βήματα εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες. Έτσι η μείωση της ανεργίας, η αύξηση στην είσπραξη των φόρων, ο περιορισμός της γραφειοκρατίας, η επίλυση του ασφαλιστικού και του εκπαιδευτικού συστήματος και η ταχύτατη απονομή δικαιοσύνης δεν έμειναν σε επίπεδο εξαγγελιών, αλλά υλοποιήθηκαν.

Οπότε είναι πολύ λογικό να αναρωτηθούν οι σκεπτόμενοι πολίτες για ποιον λόγο εμείς που αδυνατούμε να καταρτίσουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δεν αντιγράφουμε τα βασικά συστατικά που χρησιμοποίησαν κάποιες άλλες χώρες. Τα παραδείγματα είναι πολλά. Ας ρίξουμε μία ματιά.

 

Ολλανδία: Σε χρόνο ρεκόρ η απονομή δικαιοσύνης

Ο χρόνος που απαιτείται για την εκδίκαση αστικών και εμπορικών υποθέσεων σε πρωτοβάθμιο επίπεδο στην Ελλάδα, αντί να μειωθεί, έχει υπερδιπλασιαστεί μέσα σε δύο χρόνια. Βάσει των στοιχείων τής Κομισιόν, αυξήθηκε στις 460 ημέρες το 2012 από 190 που ήταν το 2010. Πρόκειται για την τρίτη χειρότερη επίδοση μεταξύ των 22 κρατών-μελών της Ε.Ε. για τις οποίες υπάρχουν στοιχεία.

Στην Ολλανδία προώθησαν την ψηφιοποίηση των δικαστηρίων, η οποία έδωσε τη δυνατότητα στα ολλανδικά δικαστήρια να έχουν οπτικοακουστική καταγραφή της δίκης, δυνατότητες απομακρυσμένης ανάκρισης, απευθείας ηλεκτρονική σύνδεση με πολλές κυβερνητικές υπηρεσίες (π.χ. αστυνομία, φορολογικά, γραφείο μετανάστευσης). Η ψηφιοποίηση των δικαστηρίων ενίσχυσε την αποτελεσματικότερη διαχείριση των υποθέσεων, την επιτάχυνση των διαδικασιών και συνετέλεσε στη δραστική μείωση του κόστους.

 

Το βρετανικό μοντέλο στη φορολογία

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του Μαξίμου, ο πρωθυπουργός τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θα ανακοινώσει από τη ΔΕΘ νέες φοροελαφρύνσεις, ενώ είναι βέβαιο ότι θα κάνει λόγο για τη θέσπιση ενιαίου φόρου 15% για τις επιχειρήσεις. Το πρόβλημα αυτό, δηλαδή της φοροδιαφυγής, σίγουρα δεν είναι μόνο ελληνικό. Το έχουν αντιμετωπίσει και άλλα κράτη, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο πριν από τέσσερα χρόνια, το 2010, προχώρησε σε μια μεγάλη μεταρρύθμιση του φορολογικού πλαισίου με έμφαση στη δημιουργία φιλικού περιβάλλοντος προς τις επιχειρήσεις και στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Σε αυτήν τη βάση μειώθηκε ο εταιρικός φόρος στο 23% και η γραφειοκρατία, απλοποιήθηκε η νομοθεσία κ.ά. Η κυβέρνηση όμως δεν έμεινε μόνο εκεί. Ξόδεψε περισσότερο από 1 δισ. ευρώ για να ενδυναμώσει τους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς και να προωθήσει καμπάνιες κατά της φοροδιαφυγής. Επιπλέον, ενίσχυσε τους πόρους για να υπάρξει ταχεία νομική αντιμετώπιση, με αποτέλεσμα την κατακόρυφη άνοδο των διώξεων. Ταυτόχρονα, ενίσχυσε τα ηλεκτρονικά συστήματα και κατάφερε, σε σύντομο χρονικό διάστημα, να φέρει 2 δισ. ευρώ στα ταμεία της. Επίσης, προώθησε διακρατικές συμφωνίες για αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των φορολογικών υπηρεσιών.

 

Η κοινωνική ασφάλιση της Σουηδίας

Από την πρώτη ημέρα της κρίσης, στο Κοινοβούλιο έχουν έρθει ουκ ολίγα ασφαλιστικά νομοσχέδια και τεράστιος αριθμός ρυθμίσεων. Κι όμως, το πρόβλημα του ασφαλιστικού δεν το λύσαμε. Αντιθέτως, τα κάναμε πολύ χειρότερα. Πριν από πολλά χρόνια, το 1998, η Σουηδία προχώρησε σε αναδιάρθρωση του ασφαλιστικού της συστήματος, το οποίο σε πολύ μεγάλο βαθμό είναι ανταποδοτικό. Συγκεκριμένα, θέσπισε τη μικτή συνεισφορά των εργαζομένων-εργοδοτών στο 18,5% των αποδοχών των εργαζομένων, από το οποίο το 16% είναι ανταποδοτικό (pay-as-you-go) και το 2,5% κατατίθεται σε προκεφαλαιοποιητικό συνταξιοδοτικό ταμείο (prefunded pension), αναβαθμίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Επίσης, εφάρμοσε μια καινοτόμο προσέγγιση στους ατομικούς λογαριασμούς. Η κυβέρνηση διαπραγματεύεται τις αμοιβές με ιδιωτικά αμοιβαία κεφάλαια, στα οποία θα επενδυθούν οι συνεισφορές, αλλά οι εργαζόμενοι έχουν την ελευθερία να επιλέξουν σε ποιο αμοιβαίο κεφάλαιο προτιμούν να επενδύσουν τα χρήματά τους. Ταυτόχρονα, οι ασφαλισμένοι μπορούν να αλλάξουν αμοιβαίο κεφάλαιο όποτε θελήσουν, με την προϋπόθεση ότι θα επωμιστούν οι ίδιοι το κόστος.

 

Η εκπαίδευση στη Φιλανδία

Η παπαγαλία είναι κάτι  τελείως άγνωστο στη Φινλανδία. Αποτέλεσμα το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα να θεωρείται ένα από τα πιο επιτυχημένα στον κόσμο, βάσει και των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνουν οι μαθητές του στο Διεθνές Πρόγραμμα Αξιολόγησης Μαθητών PISA του ΟΟΣΑ. Βασικό χαρακτηριστικό του είναι η αυτονομία που παρέχεται τόσο στο σχολείο, όσο και στον εκπαιδευτικό να διαμορφώσουν ελεύθερα το πρόγραμμα σπουδών και τις μεθόδους διδασκαλίας που επιθυμούν. Επιπλέον, οι φορείς παροχής εκπαίδευσης (σχολεία) είναι υπεύθυνοι για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου που παρέχουν.

 

Η Κορέα εξαφάνισε την ανεργία

Η κρίση του ’90 άφησε πολλά τραύματα στην Κορέα. Για να αντιμετωπίσει αυτές τις πληγές η χώρα προώθησε τις μεταρρυθμίσεις που έφεραν το σημερινό αποτέλεσμα, που είναι η ελαχιστοποίηση της ανεργίας στο 3,5%. Πρώτη κίνηση ήταν να ενισχύσει το εκπαιδευτικό της σύστημα. Έτσι σήμερα διαθέτει ένα από τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο, όπου τα πανεπιστήμια είναι πρωτοπόρα σε θέματα έρευνας και τεχνολογίας. Παράλληλα, θέσπισε φοροαπαλλαγές για εταιρείες που προσλαμβάνουν εργαζόμενους από τεχνικά ή ειδικά λύκεια, επιδότησε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που προσέλαβαν νέους εργαζόμενους κ.ά. Επιπλέον, προώθησε συγκεκριμένα προγράμματα ενίσχυσης της δημιουργίας θέσεων εργασίας, όπως τα προγράμματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας, και παροχής βοήθειας (χρηματοδότηση, εγκαταστάσεις, εξοπλισμός) σε νεοφυείς επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα ενδυνάμωσε το δίκτυο εργασιακής πληροφόρησης, το Job Young Service, παρέχοντας πληθώρα πληροφοριών που καλύπτει από θέσεις εργασίας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, μέχρι συμβουλευτικές υπηρεσίες πάνω στην επαγγελματική πορεία των νέων.