Έξοδος… κινδύνου

«Δεν υπάρχει κανένας προγραμματισμός για καμία φιέστα. Δεν υπήρχε προγραμματισμός για πάρτι, για success story…» υποστήριξε σε συνέντευξή του ο διευθυντής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Ζαχαριάδης, μιλώντας για την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια. Προσπάθησε δε να πείσει πως ουδέποτε σχεδιάστηκαν (ή έστω σκέφθηκε κανείς) εορτασμοί. Ίσως να είναι και έτσι, αλλά λόγω της τραγωδίας στο Μάτι ουδείς θα το μάθει πλέον. Εκείνο που θα μάθουμε από Δευτέρα, είναι πως η έξοδος από τα μνημόνια μόνο έξοδος δεν θα είναι.

Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου

Έξοδος από τα μνημόνια τη Δευτέρα 20 Αυγούστου και η χώρα περνά σε μια νέα περίοδο η οποία είναι ακόμα αρκετά θολή. Το μόνο σίγουρο είναι πως η χώρα δεν θα έχει χρηματοδότηση, αλλά θα πρέπει να αναζητήσει κεφάλαια στην αγορά και αυτό κάτω από αυστηρή ενισχυμένη εποπτεία από τους δανειστές. Με άλλα λόγια, ένα μνημόνιο διαρκείας χωρίς τα όποια θετικά ενός μνημονίου.

Ακόμα και το πιο ισχυρό πλεονέκτημα αυτής της εξέλιξης, η έξοδος στις αγορές, δεν μπορεί να αξιοποιηθεί αυτήν τη στιγμή. Και διότι η Ελλάδα δεν πείθει –αυτό δείχνουν τα νούμερα– πως έχει ορθοποδήσει και διότι η διεθνής συγκυρία δεν είναι υπέρ μας. Αυτό το κατάλαβε νωρίς ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο οποίος έκοψε κάθε συζήτηση για δανεισμό με ομόλογα. Εκείνο οπότε που μένει στην Ελλάδα είναι το μαξιλαράκι που αρκεί για να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες της χώρας τα επόμενα περίπου δύο χρόνια.

Και μετά; Επί της ουσίας όλα είναι ανοιχτά: αν η χώρα έχει πετύχει τους στόχους για τους οποίους έχει δεσμευθεί (ανάπτυξη, πλεόνασμα κτλ.), ίσως οι αγορές να χαμογελάσουν. Ουδείς όμως μπορεί να αποκλείσει και το κακό σενάριο: μια νέα κρίση, ένα νέο μνημόνιο, μια νέα καταστροφή.

Οικονομολόγοι πάντως και διεθνείς αναλυτές είναι πιο απαισιόδοξοι από την κυβέρνηση για την επόμενη μέρα.

Ο στενότατος κορσές πρωτογενών πλεονασμάτων μέχρι το 2060 δεν αφήνει ουσιαστικά μεγάλα περιθώρια απόκλισης από τις επιταγές των διεθνών πιστωτών. Το γεγονός δε ότι τα τελευταία χρόνια δεν αξιοποιήθηκαν στον βαθμό που θα έπρεπε για να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την προσέλκυση επενδύσεων στην Ελλάδα, ψαλιδίζει τις όποιες ελπίδες για βελτίωση της κατάστασης στο άμεσο μέλλον.

 

Τα ομόλογα

Μάλιστα, ο Γερμανός χρηματιστής Ντιρκ Μίλερ σε δηλώσεις του υπήρξε πολύ επιφυλακτικός: «Ας πούμε ότι είναι το προσωρινά τελευταίο πακέτο διάσωσης. Να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα τα επόμενα χρόνια. Η κατάσταση για την Ελλάδα δεν έχει αλλάξει επ’ ουδενί. Το χρέος είναι σε επίπεδα ρεκόρ. Η οικονομία βρίσκεται 20% κάτω από τα επίπεδα του 2008. Έκτοτε έχουν αλλάξει όμως σημαντικά οι συνθήκες. Για την Ελλάδα όμως η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά άσχημη. Η ανεργία και ειδικά η νεανική ανεργία είναι δραματικά υψηλή. Και όλα αυτά σε ένα περιβάλλον γενικευμένης οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρώπη, με τη διεθνή οικονομία να αναπτύσσεται σημαντικά. Για την Ελλάδα όμως δεν διακρίνω κάποια αισθητή βελτίωση της κατάστασης».

Ο ίδιος πάλι είναι ξεκάθαρος όσον αφορά την επένδυση σε ελληνικά ομόλογα: «Προτιμώ σοβαρές επενδύσεις, καλές επιχειρήσεις που έχουν αποδείξει σε βάθος χρόνου ότι μπορούν. Θεωρώ ότι οι επενδύσεις στην Ελλάδα δεν συνιστούν μια καλή επένδυση. Η Ελλάδα πρέπει να κάνει ακόμη πολλά. Αλλά πρέπει να το κάνει η ίδια για τον εαυτό της. Είναι δύσκολο να επιχειρείς να το επιβάλεις αυτό από έξω».

Η γερμανική «Handelsblatt» πάλι σχολιάζει τον μακρύ δρόμο που καλείται να διανύσει η Ελλάδα μετά την επικείμενη εκπνοή του τρίτου προγράμματος προσαρμογής προκειμένου να επιστρέψει με επιτυχία στις διεθνείς αγορές. «Η Ελλάδα απέχει ακόμη πολύ από το να επιστρέψει τις κεφαλαιαγορές», εκτιμά η οικονομική εφημερίδα, τονίζοντας ότι παρά το εξαιρετικά σκληρό πρόγραμμα λιτότητας που κλήθηκε να υλοποιήσει η χώρα, «οι μεταρρυθμίσεις δεν επιτρέπεται να ατονήσουν μετά την τελευταία δανειακή δόση από την Ε.Ε.».

 

Οι μεταρρυθμίσεις

«Ακόμη κι αν ο Έλληνας ασθενής πήρε εξιτήριο από την εντατική μετά από 8,5 χρόνια, η χώρα έχει ακόμη μπροστά της μια μακρά περίοδο αποκατάστασης μέχρις ότου μπορέσει να ξανασταθεί με σιγουριά στα δικά της πόδια», σημειώνεται.

Σύμφωνα με την «Handelsblatt», «ακόμη πιο σημαντικό είναι η Ελλάδα να προσπαθήσει να κερδίσει εμπιστοσύνη παραμένοντας σε τροχιά μεταρρυθμίσεων μετά το τέλος του προγράμματος. Όμως δυστυχώς υπάρχουν ενδείξεις ότι συμβαίνει το αντίθετο».

Με εκτενές δημοσίευμά του, ο «Economist» σχολιάζει πως «υπάρχουν πράγματι ενδείξεις ανάκαμψης, κυρίως από τον μεγάλο αριθμό τουριστών που συρρέει στα ελληνικά νησιά, όπως και στο Καστελόριζο. Η ανάπτυξη έχει επιστρέψει, αν και μάταια. Οι πληγές παραμένουν παντού. Όπως οι Έλληνες γνωρίζουν πολύ καλά, μετά από τη μετανάστευση εκατοντάδων χιλιάδων και τη σχεδόν 25% υποχώρηση του ΑΕΠ από το 2008, κανείς δεν μπορεί να μιλήσει για success story. Οι προβλέψεις του Γ. Παπανδρέου ήταν λανθασμένες και αυτό είναι το μάθημα του οκταετούς πόνου της Ελλάδας».

«Η Ελλάδα δημιούργησε τα δικά της προβλήματα, αλλά ήταν σε μεγάλο βαθμό θεατής καθώς οι “λύσεις” επιβλήθηκαν από άλλους. Οι κανόνες των προγραμμάτων διάσωσής της αντικατόπτριζαν την εγκατάσταση της απόλυτης λιτότητας ως επίσημου δόγματος της ευρωζώνης. Και ήταν το θύμα της κακής πολιτικής καθώς και της πολιτικής εξουσίας», συμπληρώνει.

EΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΟΙΧΤΑ: ΑΝ Η ΧΩΡΑ ΕΧΕΙ ΠΕΤΥΧΕΙ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΕΧΕΙ ΔΕΣΜΕΥΘΕΙ (ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΤΛ.), ΙΣΩΣ ΟΙ ΑΓΟΡΕΣ ΝΑ ΧΑΜΟΓΕΛΑΣΟΥΝ.
ΟΥΔΕΙΣ ΟΜΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: ΜΙΑ ΝΕΑ ΚΡΙΣΗ,
ΕΝΑ ΝΕΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ, ΜΙΑ ΝΕΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ