Φόβοι για θερμό Νοέμβριο από τον «σουλτάνο»

Το καλοκαίρι έφυγε, η Ελλάδα φρόντισε να θωρακιστεί με τις δύο αμυντικές συμφωνίες που υπέγραψε με Γαλλία και ΗΠΑ, και πλέον όλοι αναμένουν την απάντηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος για πρώτη φορά από το 2003 που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Τουρκίας είναι τόσο πιεσμένος.

 Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

 Στο εξωτερικό, το αφήγημά του για να ανακτήσει τον έλεγχο όλης της Ανατολικής Μεσογείου ως περιφερειακή δύναμη κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Ο Μπάιντεν δεν θέλει να τον βλέπει, ο Πούτιν τον χρησιμοποιεί για να προωθήσει τα ρωσικά συμφέροντα, ενώ στο εσωτερικό η τουρκική οικονομία ολοένα και βυθίζεται, αυξάνοντας την αγανάκτηση του λαού.

Αν σε όλα αυτά προσθέσεις και το ζήτημα που προέκυψε με τους 10 πρέσβεις, τους οποίους ήθελε να αποπέμψει επειδή αναφέρθηκαν στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, τότε και ο πλέον αδαής μπορεί να αντιληφθεί ότι ο κ. Ερντογάν αναζητά μία ηχηρή κίνηση, η οποία θα τον βγάλει από τη δύσκολη θέση. Ειδικά στο εσωτερικό, όπου οι περισσότεροι δημοσκόποι θεωρούν ότι θα τελειώσει η πολιτική του ηγεμονία στις επόμενες εκλογές.

Όλα αυτά είναι πολύ πιθανό να μας οδηγήσουν σε έναν θερμό Νοέμβριο με την ένταση να ανεβαίνει στο κόκκινο. Και όλοι οι ειδικοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η νέα παράσταση του «σουλτάνου» το πιθανότερο είναι δοθεί στην Κύπρο. Και αυτό διότι η κυπριακή κυβέρνηση, αδιαφορώντας για τις τουρκικές απειλές, αναμένεται να προχωρήσει κανονικά τις προσπάθειες γεώτρησης στο μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου που έχει εντοπιστεί στην κυπριακή ΑΟΖ, στα τέλη Νοεμβρίου. Στο οικόπεδο 10, νοτιοδυτικά της Κύπρου, όπου βρίσκεται το κοίτασμα «Γλαύκος», ετοιμάζονται να μπουν τα γεωτρύπανα της αμερικανικής ExxonMobil και της καταριανής εταιρείας πετρελαίου.  Μάλιστα, όπως εκτιμούν, το συγκεκριμένο κοίτασμα περιέχει από 5 έως 8 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου. Η Άγκυρα δεν θέλει όμως ούτε καν να επιτρέψει την αξιοποίηση των ενεργειακών πηγών της Κύπρου από την Κυπριακή Δημοκρατία, και έτσι ο χειμώνας αναμένεται θερμός.

 Μέσω Ευρώπης

Η ελληνοκυπριακή αντίδραση ήταν εκ νέου καταγγελία κι ενημέρωση στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., όπου ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε τη γεωπολιτική διάσταση του ενεργειακού ζητήματος. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός τόνισε πως η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να εξελιχθεί σε εναλλακτική πηγή ενέργειας, ενώ πρότεινε στην Ε.Ε. να στραφεί προς την Αίγυπτο, τόσο για την προμήθεια φυσικού αερίου σε υγροποιημένη μορφή, όσο και τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας μέσω καλωδίου από την Αίγυπτο στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας. Υπενθυμίζεται ότι Κάιρο και Λευκωσία μελετούν τη μεταφορά φυσικού αερίου από το οικόπεδο 12, γνωστό ως Αφροδίτη, στην Αίγυπτο για υγροποίηση, και από εκεί μεταφορά σε αυτή την πιο πρακτική από πλευράς αποθήκευσης μορφή προς Ευρώπη μέσω Ελλάδας.

Εάν η Ε.Ε. αποδεχθεί την πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού, τότε αφενός μεν η χώρα μας θωρακίζει τα νώτα της, όπως και η Κύπρος, αφετέρου δε με την είσοδο της Αιγύπτου στο παιχνίδι μειώνεται ο ρόλος της Τουρκίας. Ειδικά με την εκτέλεση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου. Κι αυτό αναμένεται να αποτελέσει την ουσιαστικότερη δοκιμασία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Το καλώδιο που θα ποντιστεί, που θα συνδέσει ηλεκτρικά Ελλάδα και Αίγυπτο, θα αναπτυχθεί στην περιοχή που έχει εκ των πραγμάτων οριοθετηθεί ανάμεσα σε Αθήνα και Κάιρο ήδη από τον Αύγουστο του 2020 και αποτελεί εγγύηση για τη διεθνή νομιμοποίηση του έργου.

Ήδη οι Τούρκοι δεν κρύβουν την ενόχλησή τους. Όχι μόνο για το έργο, αλλά το κυριότερο για τη στάση του Αιγύπτιου προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, ο οποίος εξέφρασε τη βούληση για εξαγωγές του φυσικού αερίου της χώρας του προς την Ευρώπη με σημείο πρώτης εισόδου την Ελλάδα. Το άφθονο φυσικό αέριο της Αιγύπτου μπορεί να απευθυνθεί σε μια ενεργειακά διψασμένη Ευρώπη άνω των 600 εκατομμυρίων κατοίκων και να διασφαλίσει μια εναλλακτική για την Ε.Ε., αλλά και μια σταθερή αγορά για την Αίγυπτο. Αν σε αυτά προστεθούν και οι τεράστιες δυνατότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην έρημο μέσω φωτοβολταϊκών (σε αυτό αναφέρθηκε ήδη και ο Κυριάκος Μητσοτάκης), τότε καθίσταται σαφές ότι η Αίγυπτος μπορεί να αποτελέσει μια αξιόπιστη εναλλακτική πηγή ενέργειας για την Ευρώπη. Κάτι που θα φέρει χρήμα στην Αίγυπτο και τεράστια δύναμη στον Αλ Σίσι.

Οι όροι του Καΐρου

Η τουρκική αντίδραση οφείλεται στο γεγονός ότι, παρά τις προσπάθειες της Αγκύρας να προσεγγίσει εκ νέου το Κάιρο, η κυβέρνηση Σίσι θέτει μια σειρά από απαράβατους όρους τους οποίους ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αδυνατεί να ικανοποιήσει. Ο πρώτος αφορά, βεβαίως, τη διάλυση των δεσμών με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Ο δεύτερος και κύριος αφορά την αμετακίνητη στάση των Αιγυπτίων στο ζήτημα της Λιβύης. Οι Τούρκοι θα πρέπει να φύγουν από τη Λιβύη ολοκληρωτικά, προκειμένου να υπάρξει κάποια συνεννόηση, διαμηνύει το Κάιρο. Αυτός ο όρος φαίνεται ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να ικανοποιηθεί από την πλευρά Ερντογάν, ο οποίος παρουσιάζει στο εσωτερικό της Τουρκίας  τη Λιβύη ως το κατεξοχήν παράδειγμα επιτυχούς πραγμάτωσης του νεο-οθωμανισμού, αλλά και του ιδεολογήματος της «Γαλάζιας Πατρίδας». Έμπειροι διπλωματικοί παρατηρητές ανησυχούν ότι η Άγκυρα θα δοκιμάσει την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία.

Την ίδια στιγμή, η Αθήνα προετοιμάζεται και για τη στρατιωτική εξειδίκευση του ελληνογαλλικού αμυντικού συμφώνου. Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνος Φλώρος βρέθηκε στο Παρίσι, όπου είχε ουσιαστικές συζητήσεις, πέρα από τη συμβολική πτήση με μαχητικό «Ραφάλ». Ο κ. Φλώρος είχε εκτενείς συζητήσεις με τον Γάλλο ομόλογό του, Τιερί Μπουρκάρ, προκειμένου να αρχίσει ο σχεδιασμός για την παρουσία, τη στάση και τη στάθμευση των γαλλικών δυνάμεων στην Ελλάδα, αλλά και τις κοινές ασκήσεις. Το 2022 αναμένεται, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, να πραγματοποιηθούν αρκετές μικρές συνεκπαιδεύσεις, αλλά και μια μεγάλη αμιγώς διμερής διακλαδική άσκηση.

Σε ό,τι αφορά την υπόθεση με την απέλαση των 10 πρέσβεων από την Τουρκία, επειδή ζήτησαν να αποφυλακιστεί ο ακτιβιστής επιχειρηματίας Οσμάν Καβαλά, τον οποίο ο Ερντογάν τον κατηγορεί ως αντιπρόσωπο του Σόρος (κι όμως, για την Τουρκία αυτή είναι κατηγορία για φυλάκιση), προς ώρας η κρίση αποφεύχθηκε, αλλά στην Άγκυρα είναι πυρ και μανία με δημοσίευμα της τουρκικής υπηρεσίας της Deutsche Welle, όπου ισχυρίστηκε πως απείλησε με παραίτηση ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου κι έτσι αποφεύχθηκε η κρίση με τις ευρωπαϊκές χώρες, τον Καναδά και την Αυστραλία.