«Φρένο» στις ανασκαφές της Αμφίπολης

Απότομη μείωση του ρυθμού με τον οποίο γίνεται η ανασκαφή στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη αναγκάστηκαν να κάνουν οι αρχαιολόγοι, λόγω της οριακής κατάστασης στην οποία βρίσκεται ο τρίτος θάλαμος, όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού.

Μάλιστα, σημειώνεται ότι πρώτη προτεραιότητα είναι η λήψη των αναγκαίων μέτρων στήριξης και κατά δεύτερον η απομάκρυνση του χώματος θα γίνεται τμηματικά για να μπορέσουν να τοποθετηθούν ασφαλώς τα υποστυλώματα.

Οι αρχαιολόγοι, όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση, μπήκαν στον τρίτο θάλαμο του τάφου την Παρασκευή από μια οπή στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο. Από την πρώτη παρατήρηση του χώρου που έκαναν διαπίστωσαν τα εξής:

– Η θόλος του θαλάμου δείχνει να βρίσκεται σε κατάσταση οριακής ισορροπίας (φωτο 1)

– Οι θολίτες στην περιοχή της στέψης της θόλου παρουσιάζουν άνοιγμα αρμών, σε ικανό βάθος, από την εσωτερική επιφάνειά της.

– Στο σύνολο σχεδόν των θολιτών παρατηρούνται ρηγματώσεις

– Σε εκτεταμένες περιοχές, και στις δύο πλευρές της στέψης, διαπιστώθηκε σημαντική απώλεια μάζας του υλικού. (φωτο 2).

– Στο ορατό τμήμα των κατακόρυφων τοίχων περιμετρικά έχουν αποκολληθεί τμήματα από τους μαρμάρινους ορθοστάτες (εντοπίστηκαν πεσμένα στο χώμα, φωτογραφήθηκαν, αριθμήθηκαν και περισυνελέγησαν). (φωτο 3).

– Το χώμα στο εξωτερικό του τύμβου άσκησε πιέσεις στον τάφο.

Όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού οι αποκολλήσεις φαίνεται να είναι το αποτέλεσμα έντονης καταπόνησης, που έχει δεχθεί ο θόλος του τρίτου θαλάμου από το χώμα που βρίσκεται από πάνω του. «Συγκεκριμένα, το νότιο τμήμα του θαλάμου φορτίζεται από γαίες ύψους 2μ. περίπου, ενώ στο βόρειο τμήμα οι γαίες έχουν ύψος περί τα 12-13μ.», σημειώνεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση.

Τα προαναφερθέντα ευρήματα των αρχαιολόγων και των υπολοίπων επιστημόνων που συμμετέχουν στην ανασκαφή «δεν επιτρέπουν την ασφαλή εκτέλεση εργασιών απομάκρυνσης χώματος από τον τρίτο θάλαμο, πριν ληφθούν τα αναγκαία μέτρα προστασίας», σημειώνει το υπουργείο Πολιτισμού και συμπληρώνει ότι είναι αναγκαίο να ληφθούν τα εξής μέτρα:

– Για την αντιστήριξη-υποστύλωση του τρίτου θαλάμου θα χρησιμοποιηθεί ισχυρότερη διάταξη από αυτή των δύο προηγούμενων θαλάμων με σύστημα οριζόντιων πλαισιωτών δοκών, κατά μήκος και πλάτος του θαλάμου, για την αντιστήριξη των κατακόρυφων τοίχων από τις γεωστατικές ωθήσεις.

– Για την στήριξη της θόλου θα χρησιμοποιηθούν μεταλλικές σωληνωτές δοκοί.

– Η απομάκρυνση του χώματος θα γίνεται τμηματικά, κατά περιοχές της επίχωσης, ώστε να καθίσταται εφικτή η ασφαλής προσαρμογή της έδρασης των αντιστηρίξεων.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Πολιτισμού, για να γίνουν όλες αυτές οι εργασίες αντιστήριξης και υποστύλωσης του τρίτου θαλάμου, λόγω της δυσκολίας πρόσβασης στο χώρο αλλά και της δυσμενούς δομικής κατάστασης που υποχρεώνει όσους συμμετέχουν στην έρευνα να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, θα χρειαστούν αρκετές μέρες εργασίας.

Πέραν των προβλημάτων που διαπίστωσαν στον τρίτο θάλαμο του τάφου, οι ανασκαφείς από την πρώτη τους είσοδο στο χώρο διαπίστωσαν ότι το ύψος του χώματος βρίσκεται χαμηλότερα από ότι στους προηγούμενους δυο χώρους καθώς και ότι στην κορυφή υπάρχουν «αμμώδη φυσικά ιζήματα με απολιθώματα από όστρεα, που προέρχονται από το φυσικό έδαφος του λόφου Καστά. Σύμφωνα με τις γεωλογικές παρατηρήσεις φαίνεται ότι η επίχωση παραμένει αδιατάρακτη».

Επίσης, όσον αφορά το υλικό κατασκευής της θόλου, οι συμμετέχοντες στην ανασκαφή στον τύμβο Καστά, δεν διέκριναν κάποια διαφορά σε σχέση με τον τρόπο κατασκευής των δύο προηγούμενων θαλάμων. Συγκεκριμένα, η
η θόλος είναι κατασκευασμένη από πωρόλιθο, ακριβώς όπως και στους προηγούμενους θαλάμους.

Στους τρεις κατακόρυφους τοίχους-ανατολικό, δυτικό και βόρειο- στο ορατό μέρος, επαναλαμβάνεται η ίδια μορφή μαρμάρινης επικάλυψης, όπως και στους δυο προηγούμενους θαλάμους, με ορθοστάτες, στέψη και ιωνικό επιστύλιο.

Στο νότιο τοίχο -στο εμφανές μέρος του- δεξιά και αριστερά του θυρώματος, συνεχίζεται η μαρμάρινη επικάλυψη. Οι πωρόλιθοι που βρίσκονται από πάνω  του καλύπτονται με επίχρισμα κόκκινου χρώματος, ενώ εσωτερικό τμήμα του  υπέρθυρου έχει πέσει.

Τέλος, στην ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού αναφέρεται ότι συνεχίζονται οι εργασίες γεωμετρικής τεκμηρίωσης του μνημείου και του περιβάλλοντος χώρου του, ενώ ο Δήμος Αμφιπόλεως τοποθέτησε νυχτερινό φωτισμό και σύστημα ασφαλείας.

 

Α. Σαμαράς: «Ακούω μόνο την ανασκαφέα της Αμφίπολης και τα ευρήματά της»

Δηλώσεις για τις ανασκαφές στην Αμφίπολη έκανε ο πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης για τον επαναπατρισμό από το Μουσείο Γκετί, του χειρογράφου του 12ου αιώνα από τη Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, όπου το χειρόγραφο θα παραμείνει μέχρι το τέλος Οκτωβρίου.

Συγκεκριμένα, ο κ. Σαμαράς τόνισε: «Ακούω μόνο την ανασκαφέα της Αμφίπολης και τα ευρήματά της. Αυτό το εύρημα έχει παγκόσμια σημασία, πολύ πέρα από τα στενά μας σύνορα. Και γι’ αυτό πρέπει να είμαστε σοβαροί και λιγομίλητοι».

Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, οι στερεωτικές εργασίες στο ταφικό μνημείο θα συνεχισθούν έως και την Πέμπτη.

Ακόμα, υπογράμμισε τον αγώνα του Υπουργείου Πολιτισμού για την επιστημονική στοιχειοθέτηση των απαιτήσεων της Ελλάδας, σε ό,τι αφορά την επιστροφή των πολιτιστικών της θησαυρών, οι οποίοι έχουν εξαχθεί παράνομα.

«Μια προσπάθεια που πρέπει να συνεχισθεί με κορύφωση τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Μια μόνιμη και απαρέγκλιτη απαίτησή μας», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Σαμαράς.

 

Το Βυζαντινό χειρόγραφο

Το χειρόγραφο, που προέρχεται από την Ιερά Μονή Διονυσίου Αγίου Όρους,  επαναπατρίστηκε με ενέργειες της γενικής διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών.

Εκλάπη την άνοιξη του 1960 και το 1983 αποκτήθηκε από το Μουσείο Γκετί στο Μαλιμπού της Καλιφόρνιας αφού προηγουμένως είχε περιέλθει σε ιδιωτικές συλλογές. Πρόκειται για περγαμηνό κώδικα (Τετραευάγγελο), 12ου αι. (1333), από εργαστήριο της Κωνσταντινούπολης, το οποίο αρχικώς δημοσιεύθηκε το 1895 από τον Σπυρίδωνα Λάμπρο στο «Gatalogue of the Greek Manuscripts on Mount Athos».

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα