Η έρευνα κλείνει, αλλά τα κελιά δεν ανοίγουν

Με περισσότερους από 75 κατηγορούμενους –ανάμεσά τους «βαριά» ονόματα του πολιτικού γίγνεσθαι όπως αυτό του Θεόδωρου Τσουκάτου, του άλλοτε «στρατηγού» του ΠΑΣΟΚ, καθώς και άλλων υψηλόβαθμων κρατικών αξιωματούχων– κλείνει τις επόμενες ώρες η πολυθρύλητη έρευνα της ελληνικής Δικαιοσύνης για το σκάνδαλο των «μαύρων ταμείων» της Siemens.

Της Καίτης Καλογήρου

Όπως αποκαλύπτει σήμερα η «Α», η ογκωδέστατη δικογραφία φεύγει πλέον από τα χέρια των ειδικών ανακριτών Μαρίας Νικολακέα, Νίκου Πιπιλίγκα και Ιωάννη Φιοράκη και οδεύει προς το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο για την έκδοση βουλεύματος, με το οποίο η ελληνική Δικαιοσύνη θα αποφαίνεται για το ποιοι από τους κατηγορούμενους θα παραπεμφθούν –αν παραπεμφθούν– σε δίκη και για ποιες κατηγορίες.

Η αυλαία, ωστόσο, των ερευνών «πέφτει» με μόνο δύο πρόσωπα (από τα 70 και πλέον του κατηγορητηρίου) να έχουν ομολογήσει στις ελληνικές δικαστικές αρχές ότι πράγματι δωροδοκήθηκαν από τη Siemens. Και αυτό, ενώ η ελληνική Δικαιοσύνη χρειάστηκε περίπου οκτώ χρόνια για να ερευνήσει το μεγάλο αυτό σκάνδαλο λαδώματος και χρηματισμού Ελλήνων πολιτικών και στελεχών δημόσιων οργανισμών, όπως ο ΟΤΕ, από τη γερμανική εταιρεία Siemens, σύμφωνα τουλάχιστον με τα όσα έχουν καταθέσει στη Γερμανία στελέχη της μητρικής εταιρείας. Όπως αποκαλύφθηκε από τις καταθέσεις αυτές, Έλληνες αξιωματούχοι δωροδοκήθηκαν με περισσότερα από 100 εκατομμύρια μάρκα, προκειμένου να υλοποιήσουν συμβάσεις προμήθειας υλικών, υπηρεσιών και συστημάτων στο ελληνικό Δημόσιο που έφεραν την υπογραφή της Siemens.

Το ένα από τα πρόσωπα που κατέθεσαν στις ελληνικές δικαστικές αρχές ότι πράγματι έλαβαν χρήματα από τα «μαύρα ταμεία» της γερμανικής εταιρείας είναι ο Θ. Τσουκάτος (που το όνομά του περιλαμβάνεται στη λίστα με τα ονόματα των κατηγορουμένων), ο οποίος είχε παραδεχθεί πως 1.000.000 γερμανικά μάρκα εισέρρευσε στα ταμεία του ΠΑΣΟΚ και προέρχονταν από τη Siemens Ελλάδος. Όπως μάλιστα είχε επισημάνει, τα χρήματα «πήγαν στον προορισμό τους», δηλαδή στο ΠΑΣΟΚ, ως προεκλογική εισφορά, χωρίς κανείς να γνωρίζει την προέλευσή τους και δόθηκαν σε μια περίοδο (1998-1999) που κανείς, όπως είπε, δεν είχε ιδέα για τα «μαύρα ταμεία» του γερμανικού κολοσσού!

Η πρώτη δίκη

Το άλλο πρόσωπο που μίλησε και παραδέχθηκε τον στενό του… εναγκαλισμό με τα στελέχη της Siemens στην Αθήνα είναι ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ Τάσσος Μαντέλης, ο οποίος δικάζεται αυτή την περίοδο στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων της Αθήνας. Το σκέλος αυτό της υπόθεσης έφτασε στο ακροατήριο, καθώς διαχωρίστηκε από τη μεγάλη δικογραφία δεδομένου του κινδύνου τα αδικήματα να παραγραφούν. Το αίτημα για τον διαχωρισμό της δικογραφίας είχαν υποβάλει προς το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο η κα Νικολακέα και οι δύο συνάδελφοί της που διενήργησαν την ανάκριση.

Ο πρώην υπουργός κατηγορούμενος για ξέπλυμα «μαύρου» χρήματος και παθητική δωροδοκία είχε παραδεχθεί αρχικά στη Βουλή (τον Μάιο του 2010) ότι το 1998 και το 2000 έλαβε 200.000 και 250.000 μάρκα. Ως πηγή προέλευσης του πρώτου ποσού ο Τ. Μαντέλης κατονόμασε την Siemens, ενώ για το δεύτερο έμβασμα δήλωσε ότι δεν γνωρίζει την προέλευσή του. Σύμφωνα, ωστόσο, με το παραπεμπτικό βούλευμα (αριθμ. 1828/2013), ο Τ. Μαντέλης έλαβε από τα «μαύρα ταμεία» της γερμανικής εταιρείας το συνολικό ποσό 450.000 γερμανικών μάρκων. Τα χρήματα είχαν εμβαστεί σε δόσεις σε λογαριασμό στη Γενεύη τον οποίο είχε ανοίξει ο κ. Γιώργος Τσουγκράνης, «κουμπάρος» του Τ. Μαντέλη, χρησιμοποιώντας την κωδική ονομασία ROCOS.

Κατηγορούμενοι στη δίκη που βρίσκεται σε εξέλιξη (υποβάλλονται ενστάσεις από την υπεράσπιση) εκτός από τον πρώην υπουργό του ΠΑΣΟΚ είναι ακόμη οι Γιώργος Τσουγκράνης, Αντωνία Μάρκου εφοριακός, Ηλίας Γεωργίου πρώην στέλεχος της Siemens, και Αριστείδης Μαντάς συνεργάτης του πρώην υπουργού. Στη δίκη παρίσταται ως πολιτική αγωγή το ελληνικό Δημόσιο, το οποίο ζητά αποζημίωση από τον κάθε κατηγορούμενο ύψους 500.000 ευρώ.

Καμία προφυλάκιση

Τα πρόσωπα που έχουν καταστεί κατηγορούμενοι από τους τρεις ανακριτές, έπειτα από περίπου πέντε χρόνια έρευνας για το σκάνδαλο των «μαύρων ταμείων», είναι κυρίως στελέχη του ΟΤΕ, μέλη των επιτροπών αξιολόγησης που μετείχαν στη σύναψη της σύμβασης 8002 (μεταξύ Siemens και ΟΤΕ), μεγαλοστελέχη της γερμανικής εταιρείας στην Ελλάδα, αλλά και πρώην στελέχη της μητρικής Siemens στη Γερμανία!

Όλοι έχουν απολογηθεί στους ανακριτές για τις κακουργηματικού τύπου κατηγορίες που αντιμετωπίζουν (ξέπλυμα και δωροδοκία) και έχουν αφεθεί ελεύθεροι με την επιβολή περιοριστικών όρων. Δεν υπήρξε, δηλαδή, καμία προφυλάκιση στο πλαίσιο της έρευνας που διενήργησαν οι τρεις ειδικοί ανακριτές που ορίστηκαν από την Ολομέλεια Εφετών για να χειριστούν την τόσο σοβαρή αυτή υπόθεση, δηλαδή η κα Νικολακέα και οι κ.κ. Πιπιλίγκας και Φιοράκης.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι, πάντως, το γεγονός ότι στους Έλληνες ανακριτές απολογήθηκαν και τα πρώην μεγαλοστελέχη της Siemens στη Γερμανία. Ανάμεσά τους οι Μάικλ Κουτσενρόιτερ, Φόλκερ Γιούνγκ, Τόμας Γκάνσβιντ, Χαμτς Γιόακιμ Νοϊεμπέργκερ, Φον Πίρερ και Γιόζεφ Ρίχτερ, οι οποίοι μετά τις απολογίες τους αφέθηκαν επίσης ελεύθεροι χωρίς την επιβολή περιοριστικών όρων.

Οι Γερμανοί κατηγορούμενοι, αν και γνώστες, κατά τις ελληνικές αρχές, των διαδρομών του «μαύρου χρήματος», αρνήθηκαν να καταθέσουν οτιδήποτε ενώπιον της ελληνικής Δικαιοσύνης, με πλέον χαρακτηριστική τη στάση του Ράινχαρτ Σίκατσεκ, ο οποίος με επιστολή του στους ανακριτές δήλωσε ότι δεν θα εμφανιστεί ποτέ ενώπιόν τους, επικαλούμενος το γεγονός ότι έχει ήδη δικαστεί στη Γερμανία. Μάλιστα, ο Ρ. Σίκατσεκ απείλησε και με μήνυση τους τρεις Έλληνες δικαστές σε περίπτωση που δεχθεί νέα όχλησή τους!

Τα εντάλματα, ο Ζαγοριανός και οι φυγόδικοι

Για να φτάσει όμως η δικογραφία για το σκάνδαλο της Siemens στο δικαστικό συμβούλιο που θα εκδώσει και το σχετικό βούλευμα, είχε περάσει από… 40 κύματα τα προηγούμενα χρόνια. Η πολύκροτη έρευνα της ελληνικής Δικαιοσύνης για το σκάνδαλο της Siemens ξεκίνησε το 2005 με αφορμή δημοσιεύματα του Τύπου και η υπόθεση χρεώθηκε στον τότε εισαγγελέα Πρωτοδικών και σήμερα οικονομικό εισαγγελέα κ. Παναγιώτη Αθανασίου.

Έπειτα από πολύμηνη προκαταρκτική εξέταση, ο κ. Αθανασίου έκλεισε ένα μεγάλο σκέλος της έρευνάς του (συμβάσεις Siemens με ΟΤΕ και C4I) με την άσκηση ποινικών διώξεων κατά παντός υπευθύνου, για τέσσερα κακουργήματα. Στη συνέχεια, η δικογραφία πέρασε στα χέρια του ανακριτή Νίκου Ζαγοριανού και τότε ήταν που κατηγορημένοι στην υπόθεση, όπως για παράδειγμα ο Γιώργος Σκαρπέλης, ο Αλ. Αθανασιάδης, κ.ά., οδηγούνταν μετά τις απολογίες τους στη φυλακή.

Πλην όμως, η ανάκριση που διενήργησε ο κ. Ζαγοριανός στιγματίστηκε από διάφορες δυσάρεστες εξελίξεις, με πιο σημαντική αυτή της διαφυγής του Μιχάλη Χριστοφοράκου αλλά και του άλλου επίσης βασικού κατηγορουμένου Χρήστου Καραβέλα στο εξωτερικό. Ο άλλοτε ισχυρός άνδρας της Siemens στην Ελλάδα διέφυγε στη Γερμανία στις 15 Δεκεμβρίου 2007 και ενώ είχε κληθεί σε απολογία από τον τότε ανακριτή υπόθεσης. Δύο χρόνια αργότερα μετά τη διαφυγή του και συγκεκριμένα στις 4 Νοεμβρίου του 2009 το ανώτατο δικαστήριο της Βαμβέργης έκρινε τελεσίδικα ότι τα αδικήματα για τα οποία είχαν εκδοθεί τα τρία ευρωπαϊκά εντάλματα σύλληψης σε βάρος τού άλλοτε ισχυρού άνδρα της Siemens στην Ελλάδα είχαν παραγραφεί σύμφωνα με το γερμανικό δίκαιο.

Το παιδομάζωμα και οι ειδικοί ανακριτές

Σε ό,τι αφορά τον έτερο κατηγορούμενο Χρήστο Καραβέλα, αυτός μέχρι και σήμερα παραμένει άφαντος για τις ελληνικές δικαστικές αρχές. Αντίθετα, μετά τη διαφυγή τού Χρ. Καραβέλα, στη φυλακή είχαν οδηγηθεί μέλη της οικογένειάς του, τα οποία ο Ν. Ζαγοριανός είχε καλέσει σε απολογία αποδίδοντάς τους κατηγορία για συνέργεια σε ξέπλυμα μαύρου χρήματος που είχε διαπράξει ο Χρ. Καραβέλας. Συγκεκριμένα, προφυλακιστέες είχαν κριθεί με τη σύμφωνη γνώμη εισαγγελέα και ανακριτή η σύζυγος και η μεγαλύτερη κόρη τού Χρ. Καραβέλα, ενώ ελεύθερες με περιοριστικούς όρους αφέθηκαν οι δύο μικρότερες κόρες της οικογένειας, Αλεξία και Φοίβη Καραβέλα.

Οι χειρισμοί αυτοί του ανακριτή στην υπόθεση της Siemens και κυρίως οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν μετά τη διαφυγή των δύο βασικών κατηγορουμένων στο εξωτερικό, είχαν ως αποτέλεσμα τη διενέργεια πειθαρχικής έρευνας σε βάρος του, με στόχο την αναζήτηση τυχόν πειθαρχικών του ευθυνών. Τελικά, ο τότε προϊστάμενος επιθεώρησης των δικαστηρίων κ. Ιωάννης Παπανικολάου προχώρησε στην άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος του Ν. Ζαγοριανού για τα αδικήματα της παράβασης καθήκοντος και της κατάχρησης εξουσίας. Ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης κ. Χάρης Καστανίδης ζήτησε να τεθεί σε προσωρινή αργία ο ανακριτής, αίτημα που τελικά απερρίφθη από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου.

Τα νέα εντάλματα

Για τις τυχόν ποινικές ευθύνες αναφορικά με το σκάνδαλο των «μαύρων ταμείων» της Siemens, για το οποίο μάλιστα τον Φεβρουάριο του 2010 συστάθηκε εξεταστική επιτροπή στη Βουλή, θα αποφανθεί τους επόμενους μήνες η ελληνική Δικαιοσύνη, και συγκεκριμένα το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων. Τα μέλη του δικαστηρίου, πέραν των μαρτυρικών καταθέσεων που θα λάβουν, θα κληθούν να αξιολογήσουν όλο το αποδεικτικό υλικό που συγκεντρώθηκε στην ανάκριση.

Μάλιστα, λίγο πριν η ανάκριση για το σκάνδαλο της Siemens κλείσει από την κα Νικολακέα και τους κ.κ. Πιπιλίγκα και Φιοράκη, απαγγέλθηκαν συμπληρωματικές κατηγορίες σε μερίδα των κατηγορουμένων – ανάμεσά τους οι… φυγάδες Μ. Χριστοφοράκος και Χρ. Καραβέλας. Και επειδή, οι δυο τελευταίοι δεν εμφανίστηκαν(!) ενώπιον των ανακριτών να απολογηθούν για αυτές, εκείνοι προχώρησαν στην έκδοση νέων ενταλμάτων για τη σύλληψή τους.

Η έκδοση των ενταλμάτων για τα δύο συγκεκριμένα πρόσωπα είναι μια τυπική διαδικασία και τον τελικό λόγο (και) για αυτά έχει το δικαστικό συμβούλιο, το οποίο με βούλευμά του θα αποφανθεί για την παραπομπή ή μη των κατηγορουμένων σε δίκη.