Η αποχή θα «λύσει» (ή θα αλυσοδέσει) το Μακεδονικό

Δύο και πλέον δεκαετίες μάς χωρίζουν από τον θάνατο του αείμνηστου Φρανσουά Μιτεράν, αλλά η άποψή του για τα δημοψηφίσματα δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρη σήμερα, μία ημέρα πριν από το κρίσιμο δημοψήφισμα στα Σκόπια, το αποτέλεσμα του οποίου περιμένουν πώς και πώς να ακούσουν όχι μόνο οι Έλληνες αλλά και οι διεθνείς παρατηρητές.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Το ψηφοδέλτιο που θα πάρουν στα χέρια τους οι πολίτες των Σκοπίων δεν θα γράφει εκείνο το δημιουργικά ασαφές… κατεβατό 74 λέξεων που αναγραφόταν στο ψηφοδέλτιο του ελληνικού δημοψηφίσματος, τον Ιούλιο του 2015. Οι Σκοπιανοί έκαναν τα πράγματα πιο οφθαλμοφανή: «Είστε υπέρ της ένταξης στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ με αποδοχή της Συμφωνίας ανάμεσα στη “Δημοκρατία της Μακεδονίας” και την Ελλάδα;» Κάπου εδώ είναι που ξεπροβάλλει από τις στάχτες της Ιστορίας ο εμβληματικός πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, αφού σοφά είχε διαπιστώσει πως «οι πολίτες στα δημοψηφίσματα απαντούν συνήθως για όλα, εκτός από το ερώτημα που τίθεται στο δημοψήφισμα».

Τι θα απαντήσουν, λοιπόν, αύριο οι βόρειοι γείτονές μας; Θέλουν άραγε να ενταχθεί η χώρα τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ, αλλά δεν θέλουν τη Συμφωνία των Πρεσπών; Ή μήπως συμφωνούν με τις πρόνοιες της συμφωνίας, αλλά διαφωνούν με την ένταξη στους ευρωατλαντικούς ιμπεριαλιστικούς θεσμούς που θα έλεγαν και οι κομμουνιστογενείς πρόγονοί τους;

 

Η τάση δείχνει «ναι», αλλά…

Μικρή σημασία έχει η απάντηση. Κύριο μέλημα όλων, είτε των υποστηρικτών του «ναι» είτε του «όχι», είναι η μονοσήμαντη επικράτηση, με το επιχείρημα της εισδοχής στην ευρωπαϊκή οικογένεια να παίζει τον ρόλο του περιτυλίγματος.

Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, οι δημοσκοπήσεις στα Σκόπια έδειχναν ένα οριακό προβάδισμα στο «ΝΑΙ», που όμως δεν προϊδεάζει για εύκολη επικράτηση. Το πιο πρόσφατο από τα γκάλοπ διενεργήθηκε 5 ημέρες πριν από το δημοψήφισμα, από το σκοπιανό κανάλι «TV 21». Εκεί, σε δείγμα 3.136 ατόμων προκύπτει ότι το 50,25% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι θα ψηφίσουν «ΝAI», το 11,34% απάντησε ότι θα ψηφίσει «ΟΧΙ», το 18,45% δεν εξέφρασε άποψη, ενώ σχεδόν το 20% των ερωτηθέντων δήλωσαν πως δεν θα ψηφίσουν!

Είχε προηγηθεί άλλη δημοσκόπηση, 12 ημέρες πριν από το δημοψήφισμα, που διενεργήθηκε από την εταιρεία Market Vision για λογαριασμό της σκοπιανής ιστοσελίδας Mkd.mk. Σε αυτήν το «ΟΧΙ» δείχνει να… θεριεύει. Συγκεκριμένα, στο ερώτημα «είστε υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ αποδεχόμενοι τη συμφωνία των Πρεσπών», το 51,1% των ερωτηθέντων απάντησε «ΝΑΙ», ενώ 48,9% απάντησε κατηγορηματικά «ΟΧΙ»!

Φυσικά, μέχρι την ώρα της κάλπης πολλά θα αλλάξουν. Και εκεί, μέσα στο παραβάν, θα «μετρηθεί» τελικά το αν η παρέλαση στα Σκόπια πολιτικών δυτικών συμβουλατόρων από Αμερική και Ευρώπη για να προπαγανδίσουν το «ΝΑΙ» είχε τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.

 

Δύο οι καταλύτες των εξελίξεων 

Όσο κι αν το συγκεκριμένο πολιτικό θρίλερ στα Σκόπια δεν προσφέρεται για ασφαλείς προβλέψεις, δύο φαντάζουν οι πλέον καταλυτικοί παράγοντες που θα γείρουν την πλάστιγγα προς το ζύγι του «ΝΑΙ»  ή του «ΟΧΙ». Κατ’ αρχάς, ό,τι κι αν δείχνουν τα γκάλοπ, είναι πανθομολογούμενο ότι οι υπέρμαχοι του «ΟΧΙ» δεν ίδρωσαν και πολύ τη… φανέλα για να πείσουν τους συμπατριώτες τους να καταψηφίσουν τη Συμφωνία των Πρεσπών. Το αντίθετο έχει συμβεί, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι ακόμη και το εθνικιστικό κόμμα της αντιπολίτευσης VMRO αποφάσισε να μην μποϊκοτάρει τη δημοψηφισματική διαδικασία, αφήνοντας τους οπαδούς του να ψηφίσουν κατά συνείδηση, διαμηνύοντας παράλληλα ότι θα σεβαστεί την ετυμηγορία των πολιτών.

Ο δεύτερος παράγοντας είναι το ποσοστό της αποχής ή αν θέλετε με πόση συμμετοχή θα περάσει –αν περάσει– το «ΝΑΙ». Εδώ τα πράγματα περιπλέκονται.

Παίρνοντας ως δεδομένο ότι αν οι κάλπες βγάλουν «ΟΧΙ», ο πρωθυπουργός των  Σκοπίων, Ζόραν Ζάεφ, δεν θα μπορεί να σταθεί πολιτικά και η Συμφωνία των Πρεσπών θα είναι ένα αδειανό πουκάμισο.

Ακόμη, όμως, και ένα μαραζωμένο-ισχνό-φοβικό «ΝΑΙ» να υπάρξει, θα παραγάγει περίπου τα ίδια πολιτικά αποτελέσματα. Θα ακουστούν φωνές για μη λαϊκή νομιμοποίηση της λύσης, τα δε σχέδια του Ζάεφ για προκήρυξη βουλευτικών εκλογών και ισχυροποίηση των δυνάμεών του (σ.σ. ώστε να στηριχτεί κοινοβουλευτικά η συνταγματική αναθεώρηση που έπεται του δημοψηφίσματος) θα μοιάζουν με μουτζουρωμένο παιδικό τετράδιο ζωγραφικής.

Το πόσο κρίσιμος είναι ο παράγοντας της αποχής καταδεικνύεται και από τις καταγγελίες –μέσω δημοσιευμάτων του διεθνούς Τύπου– για τη στάση και τον ρόλο της Ρωσία στο θέμα. Εν ολίγοις η Μόσχα εγκαλείται ότι προπαγανδίζει «κυβερνοπολεμικά» υπέρ της αποχής και κατά της αποδοχής της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Ο αλβανικός παράγοντας

 

Ζητούμενο προς ανάλυση είναι και η στάση που θα κρατήσει στο δημοψήφισμα το αλβανικό στοιχείο των Σκοπίων. Οι Αλβανοί αποτελούν μια σημαντική μειονότητα, περίπου 25% του πληθυσμού της χώρας, που γέρνει δειλά προς το «ΝΑΙ» αλλά όχι… μονομπλόκ. Κι αυτό βρίσκει την εξήγησή του στον αλυτρωτισμό των Τιράνων. Το σκεπτικό είναι απλό: όσοι ασπάζονται τους μεγαλοϊδεατισμούς περί «Μεγάλης Αλβανίας», με την απόσπαση και προσάρτηση του μειονοτικού κομματιού που βρίσκεται στα Σκόπια, θα πρέπει να χαιρετήσουν το… όνειρο, αν η ΠΓΔΜ ενταχθεί στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ. Το τετελεσμένο θα είναι τέτοιο που για να διαμελιστούν τα Σκόπια και οι Αλβανοί να πάρουν το… μερτικό που ορέγονται θα πρέπει να μιλήσουν τα πολυβόλα!