Η «Δασκάλα της Χρονιάς 2019» είναι Ελληνίδα! (φωτό)

Κάθε πρωί βάζει στην τσάντα της τα βιβλία, τις σημειώσεις, τις κιμωλίες και την ανεξάντλητη αγάπη της για τα παιδιά και την μόρφωσή τους, και περνάει την πύλη του διθέσιου νηπιαγωγείου της Ποταμιάς Θάσου. Εκεί όπου η ίδια επέλεξε να υπηρετεί αυτό που αγαπά περισσότερο από καθετί στον κόσμο.

Και ήταν αυτό ακριβώς, που την οδήγησε πριν από λίγο καιρό στο Ντουμπάι, για να παραλάβει το βραβείο «Αριστεία στη Διδασκαλία-Εκπαιδευτικός της Χρονιάς», σε μια ειδική τελετή που διοργανώθηκε από τον Διεθνή Οργανισμό AKS.

Η Βίκυ Ξανθοπούλου, μίλησε στο iapopsi.gr για το πρόγραμμα «Παίζουμε βιβλίο;», που επινόησε η ίδια, τις πιο σημαντικές στιγμές της βράβευσής της, το bullying αλλά και τα δικά της σχολικά χρόνια. Τότε που -κυρίως μέσα από τις δυσκολίες- ήταν που άρχισε να παίρνει «σάρκα και οστά» αυτό που έμελε να γίνει αργότερα το μεγαλύτερό της όνειρο: Να βρίσκεται σε όλη της την ζωή σε μια σχολική αίθουσα και να δίνει τον καλύτερό της εαυτό για την άρτια εκπαίδευση των μελλοντικών ανθρώπων, που θα ανήκουν σε αυτούς, οι οποίοι είναι ικανοί να αλλάξουν τον κόσμο!

Και το πέτυχε! Με πείσμα, θέληση και τσαγανό. Η Ελληνίδα «Δασκάλα της Χρονιάς 2019» είναι ένα πραγματικό παράδειγμα προς μίμηση..!

 

Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά

Τι ήταν αυτό που σας έκανε να επινοήσετε τη δράση, η οποία σας οδήγησε πρόσφατα στην απόκτηση του βραβείου «Δασκάλα της χρονιάς»;

«Σίγουρα η αγάπη μου για την παιδική λογοτεχνία και σίγουρα η επιθυμία μου, η μάθηση να έχει νόημα για τα παιδιά. Να δημιουργείς ένα περιβάλλον μάθησης που πηγάζει από τα ενδιαφέροντα των παιδιών και προσφέρει κίνητρα για δράση, πιστεύω πως είναι το ζητούμενο στην εκπαίδευση».

Με ποιον τρόπο μέσα από τη διδακτική προσέγγιση του «Παίζουμε βιβλίο;» μπορεί να περιοριστεί ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) και η επιθετική συμπεριφορά μεταξύ των μαθητών;

«Έχει επικρατήσει η απόδοση του όρου bullying στα ελληνικά ως σχολικός εκφοβισμός, κάτι που δε με βρίσκει σύμφωνη ως προς τον προσδιορισμό «σχολικός». Δεν είναι το σχολείο που γεννά και πυροδοτεί το φαινόμενο του εκφοβισμού, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν του αναλογούν ευθύνες. Bullying υπάρχει παντού. Στον χώρο εργασίας, στις καθημερινές συναναστροφές και στο σχολείο, τόσο στον κόσμο των ενηλίκων όσο και στον κόσμο των παιδιών. Όσον αφορά το σχολείο, όλες τις εντάσεις που βιώνει ένα παιδί στο σπίτι του και στο οικείο περιβάλλον, προσπαθεί να τις εκτονώσει και να τις αποφορτίσει στο σχολείο. Γι’αυτό και παρατηρούνται επιθετικές συμπεριφορές στον χώρο του σχολείου.

»Αυτό που με θλίβει ιδιαίτερα είναι πως με τα προγράμματα αγωγής υγείας που δουλεύουμε στα σχολεία, καλούμαστε εμείς οι εκπαιδευτικοί να καλύψουμε βασικές ψυχικές ανάγκες των παιδιών, που εξ’ ορισμού είναι υποχρέωση της οικογένειας η κάλυψη των αναγκών αυτών. Και αναφέρομαι στην αγάπη, στη φροντίδα, στην ασφάλεια και την αποδοχή. Αν ένα παιδί δεν απολαμβάνει αυτά τα αυτονόητα μέσα στο σπίτι του, τότε υπάρχουν πολλές πιθανότητες να εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά στο σχολείο για να αποφορτίσει την ένταση που βιώνει στο σπίτι».

»Το «Παίζουμε βιβλίο;» είναι ένα δομημένο πρόγραμμα με αρχή, μέση και τέλος που κύριος σκοπός του είναι η συναισθηματική ωρίμανση των παιδιών. Ο σεβασμός στον εαυτό, ο σεβασμός στους άλλους, η έκφραση των συναισθημάτων, η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης είναι οι βασικοί άξονες που διατρέχουν όλη τη δράση. Και είμαι συνεπής και πιστή σ’αυτό γιατί έτσι χτίζονται οι υγιείς σχέσεις ανάμεσα στα παιδιά. Κι αν υπάρχει συνέχεια και συνέπεια ως προς τους άξονες αυτούς και στις μεγαλύτερες βαθμίδες εκπαιδευσης, τότε οι συμπεριφορές των παιδιών θα είναι πιο υγιείς. Κι όλα αυτά αφορούν σίγουρα το κομμάτι και την ευθύνη που αναλογεί στο σχολείο.».

Είχατε βιώσει κι εσείς ως μαθήτρια κάποιες δύσκολες εμπειρίες, οι οποίες θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν υπήρχε τότε το «Παίζουμε βιβλίο»;

«Από τη στιγμή που μπήκα στην τάξη ένιωσα ότι συναντήθηκα και ότι συναντιέμαι με τη δική μου παιδική ηλικία και με τους δικούς μου συμμαθητές. Είμαι 41 χρονών κι ακόμη ηχούν στα αυτιά μου κι ακόμη περνάνε μπροστά από τα μάτια μου εικόνες και στιγμές όχι ευχάριστες που ζήσαμε ως μαθητές και που προέρχονταν από τους δικούς μας δασκάλους. Είναι το δικό μου απόθεμα, είναι ο δικός μου «θησαυρός» που κουβαλάω μέσα μου, είναι τα παραδείγματα προς αποφυγήν, όσα προσπαθώ να ξορκίσω, όσα υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι δεν θα κάνω ως δασκάλα μέσα στη δική μου τάξη, στους δικούς μου μαθητές. Είναι κάτι που το οφείλω στους συμμαθητές μου, που αντικρίζω κάθε φορά τα μάτια τους στα μάτια των μαθητών μου.

»Ο ρυθμιστής των σχέσεων σε κάθε τάξη είναι ο δάσκαλος. Αυτός έχει τον απόλυτο έλεγχο, αυτός έχει την ευθύνη για τη διαμόρφωση θετικών στάσεων μέσα στην τάξη. Πάντα τονίζω τις αξίες και τις αρχές του “Παίζουμε βιβλίο;”, γιατί οι αξίες αυτές είναι που οφείλει κάθε εκπαιδευτικός να εφαρμόζει μέσα στην τάξη. Το “Παίζουμε βιβλίο;” είναι οι συμμαθητές μου κι εγώ».

Ποιες ήταν οι αντιδράσεις των παιδιών στην τάξη, την πρώτη φορά που εφαρμόσατε τον συγκεκριμένο τρόπο διδασκαλίας;

«Τα παιδιά δεν είχαν πρότερη εμπειρία μάθησης. Οι μέθοδοι που ακολουθούσα και ακολουθώ πάντα στο νηπιαγωγείο είναι βιωματικές και βασίζονται στο παιχνίδι. Τα παιδιά αγαπούν το παιχνίδι, είναι φυσική ανάγκη, επομένως είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό για τα ίδια. Και κατά τη διάρκεια της χρονιάς το απολαμβάνουν με όλη τους την ψυχή, γιατί το ζουν, το βιώνουν!».

Αρκετά συχνά γίνεται λόγος για έλλειψη εμπιστοσύνης και μιας ουσιαστικής σχέσης μεταξύ μαθητή-εκπαιδευτικού, κάτι που οδηγεί στην απομάκρυνση κάνοντάς την περισσότερο τυπική και απρόσωπη. Είναι εφικτό να αλλάξει αυτό;

«Όπως κάθε σχέση για να υγιής πρέπει να χτίζεται σε γερά θεμέλια, χρειάζεται χρόνο και για να καταλήξει να είναι σχέση εμπιστοσύνης απαιτείται σταθερότητα και συνέπεια από τα μέλη της. Όσον αφορά τη σχέση δασκάλου μαθητή, η ώριμη και ολοκληρωμένη προσωπικότητα θεωρητικά είναι αυτή του δασκάλου. Οφείλει ο δάσκαλος να είναι συνεπής και σταθερός απέναντι στα παιδιά, η στάση του, οι ιδέες τους, ο τρόπος που κάνει διάλογο, ο τρόπος που διαχειρίζεται τις δύσκολες καταστάσεις είναι παραδείγματα για τα παιδιά και είναι στοιχεία που συμβάλουν στην ανάπτυξη της σχέσης εμπιστοσύνης, που εμπνέουν την εμπιστοσύνη των παιδιών.

Η υγιής αυτή, άλλωστε, σχέση είναι βασικό κίνητρο μάθησης. Στο σχολείο βρισκόμαστε οι δάσκαλοι για τα παιδιά. Είναι τόσο απλό. Έχουμε πολύ συγκεκριμένο και ξεκάθαρο ρόλο να υπηρετήσουμε. Είναι τόσο απλό».

 

Τι είναι αυτό που κάνει τη μεθοδολογία σας να έχει αποτελεσματικό αντίκτυπο στους μαθητές;

«Όπως σας ανέφερα και πριν είναι ο βιωματικός της χαρακτήρας και το πιο βασικό ότι πηγάζει από τις πραγματικές ανάγκες της ομάδας και ξεδιπλώνεται χάρη στις ιδέες των παιδιών».

Μέσα από το έργο σας προωθείται και η φιλαναγνωσία. Διαβάζουν τα παιδιά σήμερα περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν;

«Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας είναι σκοπός μιας κοινωνίας που επιθυμεί να ευημερεί. Αλήθεια, δεν γνωρίζω πόσο διαβάζουν τα παιδιά στις μέρες μας λογοτεχνία. Κι ούτε πιστεύω ότι παλαιότερα, που δεν υπήρχαν τα ερεθίσματα της τεχνολογίας, τα παιδιά διάβαζαν περισσότερο. Κι ούτε έχω διαβάσει κάποια σχετική έρευνα για να σας απαντήσω με σιγουριά. Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι οι μεμονωμένες φωνές και οι μεμονωμένες δράσεις δεν αρκούν για να αγαπήσουν τα παιδιά το βιβλίο. Οι θεσμοί οφείλουν να στηρίξουν την προώθηση της φιλαναγνωσίας».

Πώς αντιδρούν οι συνάδελφοί σας σε αυτά που προτείνετε ως σχέδιο δράσης μέσα και έξω από τη σχολική τάξη;

«Η δράση χαίρει τον θαυμασμό τον συναδέλφων και δεν είναι λίγοι εκείνοι που έχουν εμπνευστεί από τη δράση αυτή. Κι αυτό με χαροποιεί».

Υπάρχει κάτι που κρατήσατε μέσα σας λίγο πιο έντονα από την εκδήλωση της βράβευσής σας;

«Είναι τόσο συγκινησιακά φορτισμένες αυτές οι στιγμές που πραγματικά δεν υπάρχουν λόγια για να περιγράψω αυτά που ζω και αισθάνομαι ακριβώς. Σίγουρα είναι πολύ γοητευτικό να γνωρίζεις εκπαιδευτικούς από κάθε γωνιά του πλανήτη, να συζητάς και να μοιράζεσαι μαζί τους κοινές ανησυχίες και προκλήσεις».

Μέχρι πού θα θέλατε να σας βγάλουν τα βήματά σας, στο αντικείμενο που όπως φαίνεται, αγαπάτε πραγματικά;

«Αυτό που πραγματικά επιθυμώ είναι να συνεχίσω να βρίσκομαι στην τάξη με υγεία στο μυαλό και το σώμα. Μόνο αυτό».