Η διπλωματία των σεισμών (part 2)

Στις 17 Αυγούστου του 1999 ένας σεισμός 7,5 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ στο Ιζμίτ (Νικομήδεια-88 χιλιόμετρα από την Κωνσταντινούπολη) προκάλεσε το θάνατο περισσοτέρων από 18.000 ανθρώπων. Είκοσι ημέρες αργότερα στις 7 Σεπτεμβρίου ο σεισμός στην Πάρνηθα σκότωσε 143 ανθρώπους.

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Τότε, λοιπόν, τρία χρόνια μετά την κρίση των Ιμίων, αναπτύχθηκε η λεγόμενη διπλωματία των σεισμών και οι δύο χώρες βρέθηκαν πιο κοντά, λόγω των τραγωδιών που έπληξαν τις δύο χώρες. Οι τότε υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Παπανδρέου και Ισμαήλ Τζεμ με τις ευλογίες των τότε πρωθυπουργών των δύο χωρών Κώστα Σημίτη και Μπουλέντ Ετσεβίτ (τη χώρα έτρεχε λόγω ηλικίας ο αποβιώσας το 2020 Μεσούτ Γιλμάζ ως αναπληρωτής πρωθυπουργός) ξεκίνησαν μία προσπάθεια να φέρουν τις δύο χώρες πιο κοντά. Το επιστέγασμα όλων αυτών που «κλείδωσε» την ελληνική στροφή ήταν η άρση του ελληνικού βέτο (στην τουρκική υποψηφιότητα στην Ε.Ε.), η οποία έλαβε χώρα τον Δεκέμβριο του 1999 στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στο Ελσίνκι. Η Τουρκία πέτυχε να γίνει υποψήφια χώρα και η Ελλάδα να κάμψει τις αντιστάσεις των εταίρων και να δεχθούν την Κύπρο (δίχως λύση του Κυπριακού) στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι περισσότεροι εξάλλου θυμόμαστε και το περίφημο ζεϊμπέκικο του Παπανδρέου με τον αείμνηστο Τζεμ (απεβίωσε τον Ιανουάριο του 2007)

Μυστικές επαφές

Αυτή την πολιτική, που είχε κατακριθεί από πολλούς το 1999 φαίνεται ότι ακολουθεί και η τωρινή ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών, προκειμένου να υπάρξει μία εκ νέου προσέγγιση της Ελλάδας με την Τουρκία. Κι αυτό αποδεικνύεται ότι μετά τον σεισμό στην Τουρκία που επισήμως άφησε πίσω του περισσότερους από 35.000 νεκρούς, ο Νίκος Δένδιας και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου ξεκίνησαν επαφές. Κι όπως διέρρευσαν κύκλοι του υπουργείου στο Αθηναϊκό Πρακτορείο για περίπου 20 μέρες και με απόλυτη μυστικότητα ήταν σε εξέλιξη οι συζητήσεις μεταξύ των δύο υπουργείων που οδήγησαν στις ανακοινώσεις των υπουργών Εξωτερικών.

Μετά από διμερή συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της Διάσκεψης Δωρητών για την Τουρκία και τη Συρία στις Βρυξέλλες, οι δύο υπουργοί ανακοίνωσαν ότι η Τουρκία θα στηρίξει και θα ψηφίσει υπέρ της Ελλάδας στην εκστρατεία της για τη θέση μη-μόνιμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ’25-’26. Η Ελλάδα από την πλευρά της θα στηρίξει την τουρκική υποψηφιότητα για τη γενική γραμματεία του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ).

Όπως υπογράμμιζαν διπλωματικές πηγές, είναι σημαντικό ότι η Τουρκία δήλωσε ότι θα στηρίξει την ελληνική υποψηφιότητα, ενώ έχει ανακοινωθεί ότι αυτή έχει ως πυξίδα της το Διάλογο, τη Διπλωματία και τη Δημοκρατία (3Δ) και έχει ως προτεραιότητα την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών και τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν, ακόμη, ότι αν τυχόν προέκυπτε κάποιο πρόβλημα με την υποψηφιότητα της Ελλάδας αυτό θα ήταν από την Τουρκία, ή τουρκογενή κράτη, ή από τη Ρωσία. «Θεωρητικά με την τωρινή συμφωνία αποκλείεται ο ένας παράγοντας», λένε πηγές του υπουργείου Εξωτερικών.

Το μέτωπο της Αλβανίας

Στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι τελικά θα ευοδωθεί η διπλωματία των σεισμών και οι δύο χώρες θα πορευθούν δίχως εντάσεις το επόμενο διάστημα. Πόσο θα είναι αυτό το διάστημα ουδείς μπορεί να γνωρίζει.

Τώρα με αφορμή την παραμονή του Έντι Ράμα στην Αθήνα, λόγω της προσωπικής του έκθεσης ζωγραφικής και γλυπτών του Αλβανού πρωθυπουργού, που διοργανώθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών, στο Ζάππειο με τίτλο «Improvisations». Η Έκθεση είχε 15 νέα έργα που υλοποιήθηκαν το 2023 ειδικά για τη συγκεκριμένη Έκθεση, 33 ζωγραφικά δημιουργήματα, καθώς και μια επιλογή κεραμικών έργων από το 2015 μέχρι σήμερα.

Η επίσκεψη έγινε στο πλαίσιο διαρκώς βελτιούμενων σχέσεων ανάμεσα σε Αθήνα και Τίρανα Και όπως υπογράμμιζαν διπλωματικές πηγές αναδεικνύει και αυτή την αλλαγή του κλίματος και στις σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας. Την ίδια στιγμή παραμένει σε εκκρεμότητα η υπογραφή του συνυποσχετικού Ελλάδας – Αλβανίας για την κοινή προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, από τον Οκτώβριο του 2020, μεσούσης της κρίσης του Ορούτς Ρέις. Με την Αθήνα τότε να μιλά για μία ιδιαίτερα θετική εξέλιξη, δεδομένων και των σχέσεων Αθήνας – Τιράνων.

Τα δικά τους μηνύματα επιχείρησαν να περάσουν και κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού, στα χωριά που ζει η ελληνική εθνική μειονότητα στην Αλβανία, το Δεκέμβριο του 2022, με τον Έντι Ράμα να υποδέχεται τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Δερβιτσάνη.

«Θέλω να γνωρίζετε ότι με τον πρωθυπουργό, τον Έντι Ράμα, έχουμε μια πολύ στενή συνεργασία. Γνωρίζουμε τα ζητήματα που σας απασχολούν. Πιστεύω ότι μπορούμε να τα δρομολογήσουμε και να τα επιλύσουμε όλα σε πνεύμα συνεργασίας και σε πνεύμα καλής διάθεσης» ανέφερε τότε στις δηλώσεις του ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Για να συμπληρώσει ότι «ο δρόμος προς την πλήρη ένταξη της Αλβανίας στην Ευρώπη δεν θα είναι εύκολος, αλλά θα είναι ένας δρόμος στον οποίον η Ελλάδα θα είναι πάντα αρωγός, διότι η Αλβανία αξίζει να είναι μέλος της Ευρώπης και θα έχει πάντα την αμέριστη στήριξη της πατρίδας μας. Κι εσείς θα είστε εξίσου ωφελημένοι από αυτήν την πορεία», συνδέοντας την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας εμμέσως με την επίλυση των ζητημάτων της ελληνικής μειονότητας.

Η αισιοδοξία για το συνυποσχετικό

Τότε ο πρωθυπουργός δήλωνε αισιόδοξος για την πορεία του συνυποσχετικού. Το συγκεκριμένο θέμα συζητήθηκε και στη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Έντι Ράμα, αλλά δεν υπάρχει κάτι νεώτερο. Και όπως αναφέρουν κύκλοι του Μαξίμου «δεν υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο». Στην ατζέντα των συζητήσεων ήταν και οι εξελίξεις στα Βαλκάνια. Μεταξύ αυτών και οι εξελίξεις στο ζήτημα Σερβίας– Κοσόβου, καθώς και ο ρόλος της Ελλάδας στην περιοχή.