Η Φώφη εν μέσω Συμπληγάδων

«Όταν στον βάλτο τσακώνονται τα βουβάλια την πληρώνουν τα βατράχια». Αυτό το γνωμικό φαίνεται ότι ταιριάζει γάντι στην κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ. Απλώς ακόμη δεν έχουν ξεκαθαρίσει ποιοι είναι τα βουβάλια και ποιοι είναι τα βατράχια…

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Αναμφίβολα στη μέση αυτού του ιδιότυπου καβγά βρίσκεται η Φώφη Γεννηματά, η οποία προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ των «κολοσσών» του Κινήματος από τη μία και να επιβάλει την πολιτική της στρατηγική από την άλλη. Η διαφοροποίηση του Ευάγγελου Βενιζέλου, αλλά και το ότι είδαν το φως της δημοσιότητας οι παρασκηνιακές μεθοδεύσεις του Κώστα Λαλιώτη για σύμπλευση με τον ΣΥΡΙΖΑ έχουν δημιουργήσει μία εκρηκτική ατμόσφαιρα.

Από τη μία είναι ο Λαλιώτης, ο οποίος λειτουργεί ως μυστικοσύμβουλος της προέδρου του ΠΑΣΟΚ και ως φαίνεται έχει προσωπική ατζέντα. Ο ίδιος σύμφωνα με συνομιλητές του εκτιμά πως το ΠΑΣΟΚ πρέπει να συμπορευθεί με τον ΣΥΡΙΖΑ σε ένα αντιδεξιό μέτωπο και εν μέσω των μηχανισμών του και της «ίντριγκας» να απορροφήσουν το κυβερνών κόμμα, και να οδηγηθεί έτσι η χώρα σε μια νέα κατάσταση στην οποία το ΠΑΣΟΚ θα έχει και πάλι την πρωτοκαθεδρία. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι θεωρούν απίθανο να υλοποιηθεί ένα τέτοιο φιλόδοξο σχέδιο, ο Κ. Λαλιώτης επιμένει, καθώς όπως λέει οι απογοητευμένοι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ θα έχουν ένα λιμάνι για να καταφύγουν. Βέβαια, σε αυτό το σχέδιο δεν αναμένεται να συμπράξουν πολλοί εκ των βουλευτών, όπως οι Ανδρέας Λοβέρδος, Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, Βασίλης Κεγκέρογλου.

Παρά τον φόβο πολλών στη Χαριλάου Τρικούπη ότι θα υπάρξουν διαρροές προς τη Ν.Δ., αυτό που καταγράφουν ως τάση οι μετρήσεις είναι οι μαζικές ροές ψηφοφόρων από το Ποτάμι προς τη Ν.Δ. Το ενδιαφέρον είναι, όμως, όπως δείχνει και η τελευταία μέτρηση του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, ότι δεν καταγράφεται επαναπατρισμός απογοητευμένων ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ προς το ΠΑΣΟΚ. Για την ώρα, οι απογοητευμένοι του ΣΥΡΙΖΑ πηγαίνουν σε άλλα κόμματα, ή απλώς στο σπίτι τους. Ενδεχομένως αυτό να εξηγεί την επαμφοτερίζουσα στάση του ΠΑΣΟΚ σε πολλά ζητήματα, καθώς η κα Γεννηματά επιχειρεί διμέτωπο αγώνα εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ και της Ν.Δ. για να επαναπατρίσει τους ψηφοφόρους του κόμματος. Η ίδια, πάντως, θεωρεί «αβάσιμες» τις εκ των έσω επικρίσεις ότι με την «αντιδεξιά» στάση της «διώχνει» ψηφοφόρους προς τη Ν.Δ.

Ο ρόλος του Σκανδαλίδη
Το 2007 ήταν υποψήφιος για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, προκειμένου να σπάσει την πόλωση στη μάχη του Παπανδρέου με τον Βενιζέλο. Έτσι κατόρθωσε να κατακτήσει τον ρόλο του ισορροπιστή, του ανθρώπου των ειδικών αποστολών. Τώρα που οι τόνοι ανέβηκαν, ο Κώστας Σκανδαλίδης παρουσιάστηκε εκ νέου σε ρόλο πυροσβέστη.

Η δήλωσή του, ότι «το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να συμπλεύσει με τον ΣΥΡΙΖΑ, ούτε να δημιουργήσει ένα αντιδεξιό μέτωπο. Όπως επίσης και να λάβει μέρος σε ένα δεξιό μέτωπο», αναμφίβολα ικανοποιεί τη Φ. Γεννηματά, καθώς βάζει αφενός μεν στο περιθώριο τον Κ. Λαλιώτη, αφετέρου έστειλε κι ένα μήνυμα στον Ευ. Βενιζέλο, ο οποίος και στη θυελλώδη συνεδρίαση των Κεντρικών Επιτροπών των κομμάτων και των Κινήσεων που απαρτίζουν τη Δημοκρατική Συμπαράταξη μίλησε για θολό μήνυμα. Όμως δεν παρέλειψε ο Σκανδαλίδης να τονίσει την αναγκαιότητα της ύπαρξης Βενιζέλου στο ΠΑΣΟΚ, καθώς από τη μία απαξιώνει όσους εισηγούνται στη Γεννηματά τη διαγραφή του, ενώ παράλληλα ζητά από τον ίδιο τον πρώην πρόεδρο του Κινήματος να μην κάνει το λάθος και αποχωρήσει.

Αναμφίβολα με όλες αυτές τις παρεμβάσεις ο Σκανδαλίδης επιζητεί ρόλο στην ηγετική ομάδα. Και ως παιδί του κόμματος γνωρίζει πώς να ελιχθεί, αλλά και το πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να παρέμβει.

Απτόητος ο Βενιζέλος
Από την πλευρά του, τώρα, ο Ευ. Βενιζέλος συνέχισε απτόητος τις παρεμβάσεις του. Είτε μέσω εκδηλώσεων του ομίλου του, είτε με παρεμβάσεις σε άλλες εκδηλώσεις, όπως λ.χ. η ομιλία του στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του Γιώργου Παγουλάτου «Το νησί που φεύγει». Κατ’ αρχάς, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η παρουσία του κ. Βενιζέλου στο ίδιο πάνελ με τον αρχηγό της Ν.Δ. προκάλεσε αμηχανία στη Χαριλάου Τρικούπη.

Εκεί ο κ. Βενιζέλος εξήγησε γιατί το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι οικονομικό, αλλά βαθύτατα κοινωνικό: «Έχουμε μια κοινωνία που ανθίσταται. Μια κοινωνία που ζητάει την αλήθεια και μετά ψηφίζει με άνεση και κατ’ επανάληψη το πιο ωμό και απλοϊκό ψέμα. Μια κοινωνία που καταλαβαίνει ότι χωρίς ριζικές αλλαγές δεν μπορεί να βρει τις ευκαιρίες που έχει ανάγκη, αλλά δεν υιοθετεί το μεταρρυθμιστικό πρόταγμα γιατί περιμένει να της εγγυηθείς κάτι παραπάνω από το αυτονόητο. Και να το εγγυηθείς αυτό σε ατομική βάση».

Όμως ο κ. Βενιζέλος δεν έμεινε μόνο στη διαπίστωση. Αντίθετα κατέθεσε και πρόταση για το πώς θα αντιμετωπιστεί ο λαϊκισμός, αλλά και θα καταστρωθεί το εθνικό σχέδιο εξόδου από την κρίση.

«Πρέπει εμείς να υιοθετήσουμε την άποψη ότι το μεγάλο θέμα της ελληνικής κοινωνίας, της ελληνικής οικονομίας, της ελληνικής διοίκησης είναι το κανονικό κράτος, η ελεύθερη ανταγωνιστική αγορά, οι μεταρρυθμίσεις, και βέβαια έτσι θα μπορέσουμε να λύσουμε και τα μεγάλα προβλήματα της δημοσιονομικής υπερβολής. Αλλά αυτό πρέπει να το πει μια άλλη κυβέρνηση. Μια άλλη Βουλή. Πρέπει να το πει στην πραγματικότητα μια κοινωνία που θα έχει μεταπεισθεί και θα έχει κάνει μια άλλη στρατηγική και ιστορική επιλογή (…) Η λύση στο μετά το 2016 δεν είναι η επιστροφή στο πριν το 2009. (…) Τώρα το στοίχημα είναι δύσκολο και επικίνδυνο. Δεν είναι εύκολο. Δεν είναι εύκολο γιατί έχει επηρεαστεί η κοινωνική συνείδηση βαθιά. Και όπως κάποιοι πίστευαν τον Ιανουάριο του 2015 ότι υπάρχει μια εύκολη λύση, μια ανώδυνη λύση, μια λύση χωρίς μέτρα λιτότητας, ότι μπορεί να γίνει μια καλύτερη διαπραγμάτευση, μπορεί και τώρα κάποιοι άλλοι να έχουν αναδείξει μια άλλη χιλιαστική προσδοκία. Ότι είναι εύκολο μέσα από μια εκλογική διαδικασία, ή μόνο μέσα από μία πολιτική αλλαγή, να αλλάξεις την κοινωνία και τη στρατηγική του έθνους. Δεν είναι(…)».

Οι ευθύνες…
Φυσικά ο Ευ. Βενιζέλος δεν έχασε την ευκαιρία να επιτεθεί τόσο στον Κώστα Καραμανλή, όσο και στον Γιώργο Παπανδρέου. Δίχως να τους κατονομάσει, ανέδειξε με τη γνωστή ευγλωττία τις ευθύνες τους. Για την περίοδο Καραμανλή: «Η διετία 2007-2009, για να μην πω η περίοδος των πεντέμισι ετών από το 2004 έως το 2009, ήταν η περίοδος μιας χώρας χωρίς επίγνωση. Ακόμη κι όταν όλος ο κόσμος ζούσε την κρίση, με τη Lehman Brothers, με τη Σύνοδο Κορυφής των G20 στο Λονδίνο και τις προτάσεις του Γκόρντον Μπράουν για τους νέους θεσμούς παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης που έμειναν στη συνέχεια μια ξεχασμένη διακήρυξη των 20 πιο ανεπτυγμένων χωρών του κόσμου. Τότε κάποιοι έλεγαν πως στην Ελλάδα είμαστε μια όαση. Ότι αρκεί το παράλληλο σύμπαν των παρεμβάσεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα με 28 δισ. ενίσχυσης στις τράπεζες που δεν θα επιβαρύνουν ούτε το δημοσιονομικό έλλειμμα ούτε το δημόσιο χρέος».

Για τη διακυβέρνηση Παπανδρέου και τις ευθύνες του ΓΑΠ τόνισε: «Μετά τις εκλογές του φθινοπώρου του 2009, έπρεπε να περιμένουμε πολλούς μήνες, σχεδόν οκτώ μήνες, ώσπου να καταστεί συνείδηση της κυβέρνησης ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε επώδυνες επιλογές. Εάν τότε είχαμε χειριστεί τα πράγματα διαφορετικά, αν τότε είχαμε καλέσει σε συστράτευση και συνευθύνη όλες τις πολιτικές δυνάμεις, έστω τις πολιτικές δυνάμεις της ιθύνουσας μεταπολίτευσης, ίσως η εξέλιξη να ήταν διαφορετική. Αλλά ποτέ δεν υιοθετήθηκε η “ιδιοκτησία”, όπως λέγεται, αυτού του προγράμματος, το οποίο βεβαίως είχε τις δικές του εσωτερικές αδυναμίες. Αλλά το χειρότερο ήταν ότι ποτέ δεν υπήρξε συναίνεση και εθνική συνιδιοκτησία αυτού του προγράμματος. Και αυτό έγινε κατανοητό πάρα πολύ γρήγορα. Από τον Ιανουάριο- Φεβρουάριο του 2011 φάνηκε ότι υπάρχει ένα πρόβλημα στρατηγικής συνέπειας και συστράτευσης και ικανότητας εφαρμογής αυτού του προγράμματος. Και μετά έγινε η προσπάθεια στρατηγικής ανασυγκρότησης με το δεύτερο πρόγραμμα, το πιο ολοκληρωμένο, το οποίο δυστυχώς καταβυθίστηκε στη συγκυρία τού τότε δημοψηφίσματος, του ατελέσφορου ευτυχώς, και των Καννών».

…και το 4ο μνημόνιο
Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ προέβλεψε ότι η κυβέρνηση Τσίπρα θα προχωρήσει και στην υπογραφή 4ου μνημονίου: «Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη φάση των συζητήσεων με το ΔΝΤ για το μνημόνιο τρία plus. Για το τρίτο μνημόνιο μεταξύ ελληνικής δημοκρατίας και ΔΝΤ, γιατί ποτέ το τρίτο πρόγραμμα δεν απέκτησε και τα δύο σκέλη του, και το ευρωπαϊκό και το σκέλος του ΔΝΤ. Κι είναι δυστυχώς αναπόφευκτο και το τέταρτο μνημόνιο, όχι με τη μορφή δανείου, αλλά με τη μορφή σκληρών, εξωγενών όρων, ακόμη κι αν αυτοί οι όροι συνδέονται μόνο με τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας και μόνο με τις παραμετρικές αλλαγές στο χρέος που μακάρι να έρθουν – έχουν καθυστερήσει. Αλλά όταν θα έρθουν με τη μορφή βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων, θα δούμε ότι είναι κάτι πολύ λίγο, κάτι λιγότερο από το 10% της κολοσσιαίας παρέμβασης που έγινε με ονομαστικούς όρους και όρους παρούσης αξίας στο ελληνικό δημόσιο χρέος το 2012».

Πιέζουν οι Κινήσεις και οι παλιοί σύντροφοι για νέο ενιαίο φορέα
Η Φώφη Γεννηματά από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε τα ηνία του ΠΑΣΟΚ έθεσε ως προτεραιότητα τη συμπόρευση με κόμματα και κινήσεις του όμορου χώρου. Κατ’ αρχάς, η συμπόρευση με τη ΔΗΜ.ΑΡ. και τις Κινήσεις για τη Σοσιαλδημοκρατία θεωρήθηκε επιτυχημένη, καθώς στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 το ποσοστό ανέβηκε. Όμως η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη. Ο διάλογος με το Ποτάμι ναυάγησε και τώρα οι Κινήσεις σήκωσαν κεφάλι.

Έτσι οι εκπρόσωποι των Κινήσεων Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία, που μετέχουν στη ΔΗ.ΣΥ., διαφοροποιήθηκαν από τη Φ. Γεννηματά και ζήτησαν να προχωρήσει άμεσα ο χώρος στη δημιουργία νέου ενιαίου φορέα της Δημοκρατικής Παράταξης, με συνέδριο και εκλογή αρχηγού από τη βάση.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι «Κινήσεις» εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους προσπαθώντας να κρατήσουν ζωντανή τη συζήτηση για τη συνένωση όλων των δυνάμεων του χώρου και για τη μεγαλύτερη δυνατή διεύρυνση της παράταξης. Το έκαναν για τη δήλωση «μας χωρίζει άβυσσος από τη Ν.Δ.», με την επιμονή τους για ευρύτερο ιδρυτικό συνέδριο ή με τις χωριστές συναντήσεις τους με τις άλλες Κινήσεις του χώρου.

Τη Δευτέρα, έπειτα από τη συνάντησή τους με μέλη της πρωτοβουλίας η «Επόμενη Ελλάδα», εξέδωσαν ανακοίνωση, σημειώνοντας ότι «στη συζήτηση διαπιστώθηκε ότι στην κρίσιμη αυτή φάση για τη χώρα και των αδιεξόδων της κυβερνητικής πολιτικής, τώρα είναι η ώρα των αποφάσεων και όχι η διαιώνιση των ατερμόνων συζητήσεων. Αποφάσεων που θα οδηγήσουν, με την άμεση και ενεργή συμμετοχή των προοδευτικών πολιτών, στη δημιουργία του νέου ενιαίου φορέα της Δημοκρατικής Προοδευτικής Παράταξης με την οργάνωση ενός ανοιχτού, δημοκρατικού συνεδρίου και με την εκλογή ηγεσίας από τη βάση».

Στη συνάντηση συμμετείχαν από τις Κινήσεις Πολιτών οι Νίκος Διακουλάκης, Παναγιώτης Ιωακειμίδης, Γιάννης Τούντας, και από την Επόμενη Ελλάδα οι Αριστείδης Μπουρδάρας, Γιάννης Ραγκούσης, Πέτρος Σφηκάκης.

Κι ενώ στην ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ προσπαθούν να δουν πώς θα αντιμετωπίσουν τις απαιτήσεις της Κίνησης, εμφανίστηκαν και οι παλαιοί σύντροφοι, έχοντας σχέδια για την επόμενη ημέρα, όπως ο Γιάννης Ραγκούσης, αλλά και η Άννα Διαμαντοπούλου, η οποία μετείχε μαζί με τον πρώην πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ σε εκδήλωση προς τιμήν του καθηγητή Κωνσταντίνου Μαν. Σοφούλη.

Η σχέση της κας Διαμαντοπούλου και τον κ. Βενιζέλο πέρασε δύσκολες στιγμές μετά τις εκλογές του 2012, ωστόσο το τελευταίο διάστημα έχει αποκατασταθεί πλήρως, με αποτέλεσμα να υπάρχει εδώ και καιρό συνεργασία μεταξύ των δύο think tanks.