Η γνώστη άγνωστη νόσος του Πάρκινσον

Στις 11 Απριλίου 1755 ένα νεογέννητο μωρό αντίκριζε για πρώτη φορά τον κόσμο στο Σόρντιτς του Λονδίνου. Το όνομα που του δόθηκε ήταν Τζέιμς Πάρκινσον και ήταν ο άνθρωπος που έμελε να γίνει o εξέχων επιστήμονας-γιατρός που με τη σειρά του θα έδινε το δικό του όνομα στην ασθένεια. Μια ασθένεια με την οποία ζουν εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο, αλλά όλοι οι υπόλοιποι γνωρίζουν λίγα πράγματα γι’ αυτήν…

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Στην προσπάθεια συρρίκνωσης –αν όχι εξάλειψης– της άγνοιας για την Νόσο του Πάρκινσον προσπαθεί να συμβάλει συστηματικά ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φυσικοθεραπευτών σε συνεργασία με το Επιστημονικό Τμήμα Νευρολογικής Φυσικοθεραπείας «τρέχοντας» σχετικές καμπάνιες ενημέρωσης. Το ίδιο έπραξαν και προ ημερών επ’ αφορμή της Παγκόσμιας Ημέρας για τη Νόσο Πάρκινσον που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 11 Απριλίου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση περίπου 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από τη νόσο του Πάρκινσον και όπως προαναφέρθηκε οι πολίτες έχουν πολύ περιορισμένες γνώσεις σχετικά με την νόσο. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά από μια ηλεκτρονική έρευνα που διενήργησε το 2009 η EPDA, η Ευρωπαϊκή Εταιρεία για τη Νόσο του Πάρκινσον (σ.σ. εκπροσωπεί τους ασθενείς, τους φροντιστές και τους γιατρούς τους σε όλη τη γηραιά ήπειρο), με τη συμμετοχή περισσοτέρων από 5.000 ατόμων, διαπιστώθηκε ότι πάνω από το 50% των συμμετεχόντων δεν γνώριζε ότι η νόσος του Πάρκινσον είναι μία νευροεκφυλιστική πάθηση των βασικών γαγγλίων και των συνδέσεων τους, οι οποίες επηρεάζουν σημαντικά την κινητική, τη γνωσιακή και τη ψυχιατρική λειτουργία των πασχόντων, με κυρίαρχα συμπτώματα τον τρόμο ηρεμίας, τη βραδυκινησία, την ακαμψία, τη διαταραχή στάσης κορμού και ως συνέπεια των ανωτέρων τις διαταραχές ισορροπίας και βάδισης, καθώς και την έκπτωση της φυσικής κατάστασης του πάσχοντα.

Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και την ΕPDA, περισσότεροι από 60.000 ασθενείς διαγιγνώσκονται ετησίως σε όλο τον κόσμο. Περίπου το 2% των ανθρώπων ηλικίας πάνω από 60 ετών πάσχει από τη νόσο, η οποία στο 10% των περιπτώσεων διαγιγνώσκεται πριν από τα 50 έτη. Η αναλογία ασθενών σε άνδρες και γυναίκες είναι περίπου 1,5 προς 1.

Τα συμπτώματα της Νόσου Parkinson

Τα συμπτώματα της Νόσου Parkinson διακρίνονται σε κινητικά και μη κινητικά. Τα κινητικά συμπτώματα βασίζονται σε ακούσιες κινήσεις ή ακαμψία (στην οποία οι μύες του σώματος «παγώνουν» και δεν λειτουργούν), όπως τρόμος, δυσκαμψία, βραδυκινησία, αστάθεια, δευτερεύοντα κινητικά συμπτώματα (μυϊκή απόδοση, βάδιση). Ο αντίκτυπος αυτών των κινητικών συμπτωμάτων στην καθημερινή ζωή ενός ατόμου με νόσο του Πάρκινσον είναι τεράστιος.

Στα μη κινητικά συμπτώματα της νόσου συγκαταλέγονται:
# Δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος (υπερβολική εφίδρωση, παθολογική αίσθηση του θερμού και του ψυχρού, σμηγματόρροια, ορθοστατική υπόταση, σεξουαλική δυσλειτουργία, δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης και εντέρου)

# Αισθητικές διαταραχές(ανοσμία, διαταραχές οπτικής αντίληψης του χώρου, διαταραχές της ιδιοδεκτικότητας, παραισθησίες, πόνος)

# Γνωσιακές και Συναισθηματικές/ Συμπεριφορικές διαταραχές (εκτελεστική δυσλειτουργία, προβλήματα λειτουργικής μνήμης, σύγχυση/άνοια, απάθεια, εμμονική –παρορμητική συμπεριφορά)

# Διαταραχές ύπνου( υπερβολική υπνηλία, αϋπνία, υπνική άπνοια, νυκτουρία, σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, διαταραχή συμπεριφοράς ύπνου ταχέων οφθαλμικών κινήσεων (REM)

Φυσικοθεραπευτική παρέμβαση

Η βελτίωση της κλινικής εικόνας και της ποιότητας ζωής των ασθενών με Πάρκινσον κρίνεται αναγκαία και γι’ αυτό το σκοπό, το Εθνικό Ινστιτούτο για την Υγεία και την Αριστεία (NICE) της Μεγάλης Βρετανίας, στις 19 Ιουλίου 2017, επικαιροποίησε τις αντίστοιχες κατευθυντήριες οδηγίες του 2006 και συνιστά την παραπομπή των πασχόντων από τη νόσο Πάρκινσον σε φυσικοθεραπευτή για «αξιολόγηση, παρέμβαση και εκπαίδευση του ασθενή και των φροντιστών του», καθώς και για ενημέρωση σχετικά με τη σημασία της φυσικής δραστηριότητας.

Οι οδηγίες συνιστούν επίσης να γίνεται, ανεξαρτήτως σταδίου, εξειδικευμένη φυσικοθεραπεία στους ασθενείς που παρουσιάζουν προβλήματα ισορροπίας ή κινητικής λειτουργίας.

Συγκεκριμένα η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση έχει στόχο:
1] Nα μεγιστοποιήσει τη λειτουργικότητα του ασθενή στα πλαίσια της εξελισσόμενης παθολογίας, όπως στάση, ισορροπία, βάδιση και κόπωση
2] Να προλάβει δευτεροπαθείς επιπλοκές όπως, έκπτωση της φυσικής κατάστασης καιμυοσκελετικές αλλοιώσεις, που σχετίζονται με τη δυσκαμψία, το έλλειμμα έκτασης και της στροφής κορμού
3] Την πρόληψη πτώσεων

Το εξατομικευμένο πρόγραμμα της φυσικοθεραπευτικής παρέμβασης περιλαμβάνει κυρίως εξειδικευμένη κινησιοθεραπεία και πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή με τη διάρκεια της συνεδρίας να κυμαίνεται στα 45-60 λεπτά για λόγους κόπωσης, και με την συχνότητα τους στις 2-3/εβδομάδα, προκειμένου να υπάρξει ένα σημαντικό κλινικό αποτέλεσμα.