Η ιστορία του αριθμού μιας φανέλας…

Ο αριθμός στη φανέλα αποτελεί τη… σημαία για κάθε ποδοσφαιριστή, για κάθε αθλητή.

Είναι τέτοιο το δέσιμο μαζί του, που αποτελεί όρο απαράβατο για μια μεταγραφή, σημείο αναφοράς για το μάνατζμεντ των εταιρειών αθλητικής ένδυσης, στοιχείο που κουμπώνει με τα χαρακτηριστικά που βγάζει στον αγωνιστικό χώρο.

Πώς ο Πελέ πήρε το νούμερο 10 στην καριέρα του; Γιατί ο Ροζέριο Σένι επέλεξε το 618; Tι συμβολίζει το 69 του Μπιτσέντε Λιζαραζού στην Μπάγερν; Ποιες φανέλες σπουδαίων ποδοσφαιριστών έχουν αποσυρθεί;

Πίσω από τον αριθμό μιας φανέλας μπορεί να κρύβεται μια μικρή ιστορία. Στο ποδόσφαιρο οι αριθμοί έχουν σχέση με τους παίκτες που τις φοράνε.

Πολλοί ποδοσφαιριστές είναι συνυφασμένοι με τον αριθμό της φανέλας τους, όπως π.χ. το 10 με τους Πελέ, Μαραντόνα και Μέσι, ή το 7 με τους Μπεστ, Μπέκαμ και Ρονάλντο.

Ο αριθμός καθόριζε τη θέση του παίκτη στον αγωνιστικό χώρο. Όταν εμφανίστηκαν οι αλλαγές το 1965, ο παίκτης που έμπαινε στο γήπεδο φορούσε το 12. Η δεύτερη αλλαγή το 14 και όχι το 13 για προληπτικούς λόγους.

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90 οι βασικοί παίκτες φορούσαν φανέλες με αριθμό από το 1 έως το 11, σε αντίθεση με σήμερα που η γκάμα φθάνει τουλάχιστον μέχρι το 99.

Οι αριθμοί στην πλάτη των παικτών ανεπίσημα έκαναν την εμφάνισή τους ακριβώς πριν από 91 χρόνια… Ό,τι άρχισε ως σύμβολο της θέσης, ενίοτε και του κύρους ενός παίκτη μέσα στο γήπεδο, έχει μετουσιωθεί σε έναν ακόμα τρόπο παραγωγής χρημάτων για τον κάθε σύλλογο.

Ο Ντέιβιντ Μπέκαμ και ο Κριστιάνο Ρονάλντο έχουν δημιουργήσει trademark πάνω στους αριθμούς που φορούσαν στις φανέλες τους. Ο Άγγλος, δε, έδωσε το επτά και στο όνομα της κόρης του.

«Το Χάρπερ είναι ένα αγγλικό όνομα, που πάντα άρεσε στη Βικτόρια, ενώ το Σέβεν έχει να κάνει με το γεγονός ότι το παιδί γεννήθηκε τον 7ο μήνα, λίγο μετά τις 7 το πρωί».

Η Σέβεν Χάρπερ Μπέκαμ αποτελεί σημείο αναφοράς για τη φανέλα του… μπαμπά, αλλά ευτυχώς επικράτησε να τη φωνάζουν Χάρπερ.

Οι εμμονές, ειδικά οι ανούσιες, άρα και οι περισσότερες, ως φυσικό επακόλουθο έχουν τις…  εντάσεις. Ανάμεσα στον Ροναλντίνιο και τον Ζέεντορφ για το 10 της Μίλαν, στον Ρονάλντο με τον Ζαμοράνο για το 9 της Ίντερ…

Οι ομάδες, πάντως, τρίβουν τα χέρια τους με τέτοιες κόντρες, διότι όταν ένας λαοφιλής παίκτης αλλάζει νούμερο στη φανέλα του, πέφτει κατακόρυφα στην αγορά.

Χαρακτηριστική η περίπτωση του Κριστιάνο Ρονάλντο. Από CR7, στη Ρεάλ έγινε CR9 λόγω του ημίθεου στη Μαδρίτη Ραούλ και μόλις ο φυσικός αρχηγός της «Βασίλισσας» έφυγε για τη Σάλκε έσπευσε να πάρει ξανά το 7 στην πλάτη.

Η Ρεάλ έκανε σχεδόν άμεση απόσβεση του εξωφρενικού κόστους αγοράς του Κριστιάνο μόνο από τις φανέλες, ενώ η Μπαρτσελόνα ξεπλήρωσε τον Φάμπρεγας από τις εμφανίσεις FABREGAS 4.

Η ασιατική ποδοσφαιρική ομοσπονδία απαιτεί οι διεθνείς παίκτες που λαμβάνουν μέρος στα προκριματικά για το Πανασιατικό Κύπελλο να διατηρούν ένα σταθερό νούμερο.

Έτσι, κατά περίπτωση, οι αριθμοί στις φανέλες γίνεται να ξεπεράσουν το 100. Όπως συνέβη με τον Αυστραλό Τόμας Όαρ που φόρεσε το 121 στο ματς με την Ινδονησία.

Το ρεκόρ του μεγαλύτερου αριθμού που έχει φορέσει ποδοσφαιριστής, ανήκει στον Βραζιλιάνο τερματοφύλακα Ροζέριο Σένι που όταν έκανε ρεκόρ με 618 συμμετοχές στη Σάο Πάολο φόρεσε το αντίστοιχο νούμερο.

Ο Νίκλας Μπέντνερ το 2009 άλλαξε ξαφνικά νούμερο στη φανέλα της Άρσεναλ και από το 26 πήρε το 52. Για προσωπικούς λόγους. Μέχρι εδώ όλα είναι φυσιολογικά.

Το περίεργο της υπόθεσης είναι πως ο Δανός αποζημίωσε πλήρως όσους είχαν αγοράσει φανέλα με το όνομά του και τον παλιό αριθμό…

Στην προ Ρεχάγκελ εποχή, Ντέμης Νικολαΐδης και Γρηγόρης Γεωργάτος είχαν τσακωθεί σαν τα κοκόρια για έναν αριθμό. Το 11. Αποτέλεσμα ήταν σε έναν αγώνα Ολυμπιακού-ΑΕΚ ο Γεωργάτος να κάνει ένα «καλλιτεχνικό» τάκλιν στον αντίπαλό του και να τον κάνει ιπτάμενο…

Διαφορετικές σχολές

Μέχρι κάθε παίκτης να αποκτήσει τον δικό του αριθμό, οι φανέλες μοιράζονταν ανάλογα με τη θέση που είχε ο κάθε παίκτης στο γήπεδο. Κάθε σχολή, όμως, εφάρμοζε διαφορετικούς κανόνες. Ανάλογα με το σύστημα που έπαιζαν οι ομάδες.

Aν και παραδοσιακά οι τερματοφύλακες φοράνε τη φανέλα με τον άσο στην πλάτη, ο πρώην τερματοφύλακας της Πάρμα, Λούκα Μπούκι, φόρεσε το 7 (2005-06) και το 5 (2006-08).

Ο Τζίτζι Μπουφόν είχε προκαλέσει σάλο όταν το 2000 είχε επιλέξει το νούμερο 88. Η κίνηση αυτή εξόργισε την εβραϊκή κοινότητα της Ιταλίας, που θεώρησε ότι το 88 είναι σύμβολο των Ναζί. Το Η είναι το όγδοο γράμμα της αλφαβήτου και το 88, που είναι δύο ΗΗ, σήμαινε για τους Εβραίους Heil Hitler.

O Mπουφόν δικαιολόγησε την επιλογή του λέγοντας: «Eπέλεξα το 88 γιατί μου υπενθυμίζει τις τέσσερις μπάλες, και στην Ιταλία όλοι γνωρίζουμε τι σημαίνει να έχεις “μπάλες”: Δύναμη και αποφασιστικότητα». Αργότερα το άλλαξε και πήρε το 77.

Ο Ροζέριο Σένι, ο Βραζιλιάνος με τα περισσότερα γκολ τερματοφύλακα στην ιστορία του ποδοσφαίρου (108 όλα με πέναλτι και εκτελέσεις φάουλ), προτίμησε το νούμερο 618 όταν συμπλήρωσε ανάλογες συμμετοχές με τη Σάο Πάολο. Αυτή ήταν η μοναδική φορά που έβαλε στη φανέλα του τον συγκεκριμένο αριθμό, καθώς μετά ξαναέβαλε τον άσο στην πλάτη του.

Το 2006, ο Γουίλιαμ Γκαλάς είχε την τιμή, κατά την αποχώρηση του Ντένις Μπέργκαμπ από την Άρσεναλ, να πάρει τη φανέλα με το 10.

Στην Μπάγερν ο Μπιτσέντε Λιζαραζού είχε αφήσει σεξουαλικά υπονοούμενα με το 69 στην πλάτη και τον κόσμο να τον κατηγορεί για έλλειψη σεβασμού. Γρήγορα ο Γάλλος με βάσκικες ρίζες φρόντισε να αποκαταστήσει την τάξη λέγοντας ότι το 69 είναι ο τυχερός του αριθμός (γεννήθηκε το 1969, έχει ύψος 169 εκατοστά και βάρος 69 κιλά).

Περίεργη και πρωτότυπη αποτελεί και η ιστορία του Ιβάν Ζαμοράνο, στην Ίντερ. Ο Χιλιανός  αποχώρησε το 1995 ως πρωταθλητής από τη Ρεάλ Μαδρίτης για να αγωνιστεί στους «νερατζούρι». Στη Ρεάλ φορούσε το 9 και συνέχισε να το έχει στην Ίντερ μέχρι το 1998.

Τότε η Ίντερ απέκτησε τον Ρομπέρτο Μπάτζιο, ο οποίος απαίτησε τη φανέλα με το 10 που διατηρούσε όλα τα χρόνια της καριέρας του. Ο Ρονάλντο, που επίσης αγωνιζόταν στην Ίντερ εκείνη την περίοδο, αναγκάστηκε να δώσει το 10 στον Μπάτζιο και ο ίδιος να πάρει τη φανέλα με το 9 που είχε ο Ζαμοράνο.

Η επιλογή του Χιλιανού ήταν να διατηρήσει το 9 στην πλάτη με έναν διαφορετικό τρόπο. Για δύο χρόνια είχε το ευρηματικό «1+8». Την… πατέντα του Ιβάν Ζαμοράνο να φορά στην Ίντερ το 18 με ένα μικρό + ενδιάμεσα, έτσι ώστε να φαίνεται ως 1+8, ακολούθησε αργότερα στη Βιγιαρεάλ και ο Χουάν Πάμπλο Σορίν που πήρε το 1+2 επειδή το 3 το είχε ο γνωστός μας Μάρτιν Αρουαμπαρένα.

Τη σεζόν 2008-09 η Μίλαν ανακοινώνει την απόκτηση των Ροναλντίνιο, Μάθιου Φλαμινί και Αντρέι Σεφτσένκο. Κατά την άφιξη τους στο Μιλάνο επέλεξαν αριθμό φανέλας που αφορούσε τη χρονιά γέννησής τους. Το 80 ο Ροναλντίνιο, το 84 ο Φλαμινί και το 76 ο Σεφτσένκο.

Μια ακόμα «προχωρημένη» περίπτωση αποτελεί η ιστορία της φανέλας του Ντέρεκ Ρίορνταν. Ο Σκωτσέζος επιθετικός είχε υπογράψει το 2008 στη Χιμπέρνιαν.

Ο σύλλογος δεν του έδωσε το 10 καθώς ανήκε στον επιθετικό Κόλιν Νις, και προχώρησε σε μία μεσοβέζικη λύση αντιστρέφοντας τους αριθμούς και παραχωρώντας του το «01».

To κατά λάθος «10» του Πελέ

Ο αριθμός 10 δεν είναι ένα τυχαίο νούμερο στο ποδόσφαιρο. Οι καλύτεροι παίκτες στην ιστορία του αθλήματος είχαν το 10 στην πλάτη τους. Ο Πελέ, ο Μαραντόνα και ο Μέσι.

Στην περίπτωση του Πελέ όλα ξεκίνησαν από ένα λάθος. Ο Πελέ φόρεσε για πρώτη φορά το 10 στην Εθνική Βραζιλίας το 1958 στο Μουντιάλ της Ελβετίας. Η επιλογή δεν έγινε μετά από απόφαση του προπονητή.

Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Βραζιλίας είχε ξεχάσει να στείλει τους αριθμούς στην FIFΑ και η διοργανώτρια αρχή τους μοίρασε τυχαία στους παίκτες της «σελεσάο».

Το 3 δόθηκε στον τερματοφύλακα Ζιλμάρ, το 7 στον Γκαρίντσα και το 11 στον Ζαγκάλο, που αγωνίζονταν στα πλάγια του γηπέδου.

Στον Πελέ δόθηκε το 10. Τελείωσε το Μουντιάλ με έξι γκολ σε τέσσερα ματς και αναδείχθηκε ο καλύτερος νέος παίκτης του τουρνουά. Από τότε ο «βασιλιάς» δεν φόρεσε άλλο νούμερο στην καριέρα του.

Στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, ένα από τα πλέον εμβληματικά 10άρια υπήρξε –αναμφισβήτητα– ο Μίμης Δομάζος. Όταν ο «στρατηγός», σε ηλικία 17 ετών, πήγε στον Παναθηναϊκό (1959) πρωτοφόρεσε τη φανέλα με το 7. Μόνο, όμως, για τρεις αγώνες.

Σε μια αναμέτρηση με την Προοδευτική, αγωνίστηκε με το 10 στην πλάτη και πέτυχε τρία γκολ. Έκτοτε, ούτε ως αστείο δεν συζήτησε να αλλάξει νούμερο.

Mε αλφαβητική σειρά

Η Εθνική Αργεντινής στα Μουντιάλ 1974, 1978 και 1982 παρέκαμψε τις θέσεις των παικτών μέσα στο γήπεδο και οι φανέλες μοιράστηκαν με αλφαβητική σειρά.

Το αποτέλεσμα ήταν ο τερματοφύλακας Φιλιόλ να πάρει τη φανέλα με το 5 το 1978 και το 7 το 1982, αφήνοντας το νούμερο 1 το 1978 στον Νορμπέρτο Αλόνσο και το 1982 στον Οσβάλντο Αρντίλες.

Ο Ντιέγκο Μαραντόνα είναι μια ειδική περίπτωση. Τη στιγμή που ο Πελέ έγινε νούμερο 10 κατά λάθος, καθώς εκείνος το 1982 κατά παρέκκλιση πήρε το 10 μολονότι δεν το δικαιούταν βάσει αλφαβητικής σειράς, καθώς κανονικά έπρεπε να πάρει το 12.

Όταν η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Αργεντινής αποφάσισε να ακολουθήσει την ίδια τακτική το 1986 στο Μεξικό, πλην του Μαραντόνα, οι παίκτες, όπως ο αρχηγός των «μπιανκοσελέστε» Πασαρέλα και ο επιθετικός της Ρεάλ Μαδρίτης Χόρχε Βαλντάνο, απαίτησαν να διατηρήσουν τους αριθμούς που είχαν μέχρι τότε. Έτσι, ο Πασαρέλα κράτησε το γούρικο γι’ αυτόν 6 και ο Βαλντάνο το 11.

Το 2001 η Αργεντινή αποφάσισε να αποσύρει τη φανέλα με το 10 που φορούσε ο Μαραντόνα. Ένα χρόνο αργότερα στο Μουντιάλ, η ΦΙΦΑ απαίτησε από την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της χώρας να δώσει το 10 σε κάποιον παίκτη της ομάδας.

Ο Σεπ Μπλάτερ πρότεινε να δοθεί στον τρίτο τερματοφύλακα Ρομπέρτο Μπονάνο, ωστόσο, τελικά, δόθηκε στον Αρέλ Ορτέγκα, ο οποίος υπό το ψυχολογικό βάρος του διαδόχου του Μαραντόνα δεν κατάφερε ποτέ να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της κληρονομιάς που άφησε ο «Pibe de Oro».

Οι «θρυλικές» αλλαγές

Η ιστορία της φανέλας του Κριστιάνο Ρονάλντο στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και του Ζινεντίν Ζιντάν στη Γιουβέντους έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Ο Πορτογάλος επιθετικός είχε επιλέξει το 28, ωστόσο ο σερ Άλεξ Φέργκιουσον του έδωσε το 7 που μέχρι τότε είχε ο Μπέκαμ, πριν ο Άγγλος άσος πάρει μεταγραφή στη Ρεάλ Μαδρίτης.

«Ο Φέργκιουσον με ρώτησε ποιον αριθμό θέλω και του είπα το 28 που είχα στη Σπόρτινγκ Λισαβόνας. Δεν το δέχτηκε και μου είπε να πάρω το 7, που αποτέλεσε έξτρα κίνητρο και τιμή για μένα», θυμάται ο Ρονάλντο.

Τα κατορθώματα του Κριστιάνο Ρονάλντο στη Ρεάλ είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά και δύσκολο το φορτίο στον επίδοξο διάδοχο του, όταν ο Πορτογάλος αποφασίσει να αποχωρήσει από τη Μαδρίτη.

Αντίθετα, άτυχος στην επιλογή αριθμού υπήρξε στην καριέρα του ο Ζινεντίν Ζιντάν. Στην Μπορντό  φορούσε το 7, επιλογή στην οποία επέμεινε όταν πήγε στη Γιουβέντους.

Παρ’ όλα αυτά, στη «Μεγάλη Κυρία» αναγκάστηκε να πάρει το 21, καθώς το 7 είχε ο Ντι Λίβιο και το 10 ο «Μέγα Αλέξανδρος» του Ιταλικού ποδοσφαίρου Αλεσάντρο Ντελ Πιέρο. Μετέπειτα στη Ρεάλ Μαδρίτης, και πάλι ο Γάλλος δεν κατάφερε να ικανοποιήσει την επιθυμία του και πήρε το 5, καθώς τόσο το 7 όσο και το 10 ήταν καπαρωμένα από τους Ραούλ και Λουίς Φίγκο.

Η φανέλα του Κρόιφ

Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για έναν ποδοσφαιριστή όταν τελειώνει την καριέρα και αποσύρεται η φανέλα του, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης από τον σύλλογο. Είναι περισσότερο διαδεδομένο στο μπάσκετ να αποσύρεται η φανέλα ενός μπασκεμπολίστα, όπως το 23 του Μάικλ Τζόρνταν, το 32 του Μάτζικ Τζόνσον και το 33 του Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ.

Στο ποδόσφαιρο, ο Άγιαξ, την ημέρα των εξηκοστών γενεθλίων του Γιόχαν Κρόιφ, απέσυρε τη φανέλα με το 14.

Ο Κρόιφ ξεκίνησε την καριέρα του στον Άγιαξ φορώντας το 9, και πολύ σύντομα έβαλε το 14 στην πλάτη του, παρ’ ότι βασικός. Στην πιο ένδοξη περίοδο του «Αίαντα» με τρεις κατακτήσεις Κυπέλλων Πρωταθλητριών στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ο Κρόιφ υπήρξε ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της.

Συναισθήματα αγάπης τρέφουν και οι φίλαθλοι της Νάπολι προς τον Μαραντόνα, που λατρεύεται ακόμα και σήμερα ως θεός στην ιταλική πόλη. Το 2002 η Νάπολι απέσυρε τη φανέλα με το 10, και από τότε κανείς παίκτης της δεν θέλησε να μπει σε σύγκριση μαζί του.

Ανάλογα συναισθήματα προκαλεί στους φιλάθλους της Μπρέσια το τετραετές πέρασμα του Ρομπέρτο Μπάτζιο, του οποίου η φανέλα με το 10 επίσης αποσύρθηκε από τον σύλλογο το 2004.

Η Μίλαν έγινε η πρώτη ομάδα που αποσύρει τη φανέλα δύο παικτών της. Το νούμερο 3 του Μαλντίνι και το 6 του Μπαρέζι. Και οι δύο αγωνίστηκαν στην καριέρα τους μόνο στη Μίλαν.

Ο Πάολο Μαλντίνι έχει δώσει τη συγκατάθεσή του να επιτραπεί στους δύο γιους του, που αγωνίζονται στα εφηβικά της Μίλαν, να φορέσουν τη φανέλα του όταν φθάσουν στην πρώτη ομάδα.

Στην Αγγλία και τη Σκωτία ο αιφνίδιος θάνατος ποδοσφαιριστών ευαισθητοποίησε τους συλλόγους που απέσυραν τις φανέλες στη μνήμη των άτυχων παικτών. Η Μάντσεστερ Σίτι το 23 του Μαρκ Βιβιάν Φοέ, η ΚΠΡ το 31 του Ρέι Τζόουνς και η Αμπερντίν το 23 του Μαροκινού Χισάμ Ζερουαλί.

Όλα άρχισαν το 1928

Τα τερτίπια των αριθμών αποτελούσαν επιστημονική φαντασία μέχρι το 1928 όταν, στις 25 Αυγούστου, οι παίκτες της Άρσεναλ και της Σέφιλντ Γουένσντεϊ φόρεσαν νούμερα στις εμφανίσεις τους. Από το 1 μέχρι το 11 οι γηπεδούχοι της Σέφιλντ, από το 12 έως το 22 οι φιλοξενούμενοι Κανονιέρηδες.

Η ιδέα ήταν του οραματιστή τεχνικού της Άρσεναλ, Χέρμπερτ Τσάπμαν. Διότι θεωρούσε πως, αν η κάθε θέση είχε έναν συγκεκριμένο αριθμό στη φανέλα, θα ήταν πιο εύκολο για τους παίκτες να ξέρουν πού βρίσκεται κάθε συμπαίκτης τους στον αγωνιστικό χώρο αν διέκριναν τον αριθμό στη φανέλα του.

Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Αγγλίας δεν δέχτηκε επισήμως τον νεωτερισμό του Τσάπμαν πριν από το 1939. Έκτοτε έχουν αλλάξει πολλά.

Η νόρμα της αντιστοιχίας αριθμού – θέσης, η σταθερά 1-11 για τους βασικούς, ο εξ ορισμού άσος για τους τερματοφύλακες και η λίστα μεγαλώνει… Αυτό που έχει μείνει αναλλοίωτο είναι η… λόξα των ποδοσφαιριστών για συγκεκριμένους αριθμούς.

Ξάφνου ένα νούμερο στην πλάτη λόγω προλήψεων και παιχνιδιών του μυαλού απέκτησε… υπερφυσικές ικανότητες. Κάτι σαν την κάπα στη στολή του Superman, όπως είχε παραδεχτεί και ο Μάικλ Τζόρνταν όταν κατάλαβε πως δίχως το 23 δεν είναι ο ίδιος παίκτης.