Η μάμα-Άνγκελα θα λύσει τα προβλήματα της φαμίλιας

Συνεδρίασαν οι ηγέτες της Ε.Ε., απλά και μόνο για να καταγραφούν οι διαφωνίες, οι οποίες ήταν γνωστές εδώ και καιρό

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Ορισμένες φορές η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. αποτελεί την έμπνευση για τους σεναριογράφους σε θεατρικές παραστάσεις πρόζας κι επιθεώρησης. Οι ρυθμοί που κινούνται όπως και ο τρόπος που διεξάγονται και ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις είναι η χαρά του χαρτογιακά γραφειοκράτη. Διότι ο τρόπος που αντιμετωπίζονται προβλήματα ζωτικής σημασίας προκαλούν κλαυσίγελο. Κι όπως λέει και ο λαός μας, «όλο λάδι και από τηγανίτα τίποτα».

Όπως για παράδειγμα συμβαίνει τώρα που, εν μέσω πανδημίας, η οικονομική κρίση απειλεί μέχρι και εταιρείες κολοσσούς, όπως είναι η Lufthansa, αλλά και χώρες πυλώνες της παγκόσμιας οικονομίας. Έτσι, η διήμερη Σύνοδος Κορυφής του Ιουνίου τελικά έγινε για το τίποτα. Όλοι προσήλθαν (μέσω τηλεδιάσκεψης) γνωρίζοντας ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία. Κι ευθαρσώς οι ηγέτες των χωρών-μελών της Ε.Ε. το είπαν στις δηλώσεις τους πριν ξεκινήσει η διαδικασία.

Τότε γιατί έγινε, είναι το ερώτημα που απευθύνεται σε όλους τους αξιωματούχους των Βρυξελλών. Και η απάντηση παιδική: «Για να καταγραφούν οι διαφωνίες». Ποιοι διαφωνούν; Κατά βάση η Αυστρία, η Ολλανδία, η Δανία και η Σουηδία. Η τελευταία ακολούθησε την τακτική ανοσίας της αγέλης κατά την πανδημία και εν τούτοις έκανε μία τρύπα στο νερό. Και πολλούς νεκρούς είχε και χιλιάδες κρούσματα, όμως μόλις το 6% του πληθυσμού της απέκτησε αντισώματα στον κορωνοϊό. Το χειρότερο δε είναι ότι δεν γλίτωσε και την ύφεση στην οικονομία της. Σε αυτές τις τέσσερις χώρες προστέθηκε και η μισή Φιλανδία. Και λέμε η μισή, διότι συμφωνεί κατά το ήμισυ με τους «φειδωλούς», όπως έχουν χαρακτηριστεί οι διαφωνούντες και κατά το ήμισυ με τη Γερμανία. Άβυσσος η ψυχή των Φιλανδών. Το έχουμε νιώσει ουκ ολίγες φορές κατή τη δεκαετή χρεοκοπία της Ελλάδας και τα συχνά νταραβέρια με τους Φιλανδούς αξιωματούχους και ειδικά με τον Όλι Ρεν, την εποχή του πρώτου μνημονίου. Ποιος άραγε ξεχνά ότι τη μία ημέρα απαίτησε αυστηρή δημοσιονομική προσαρμογή και την επόμενη ημέρα στην επίσημη συνέντευξη Τύπου είπε το αξέχαστο «Έλληνες, κουράγιο».

Και οι φτωχές χώρες

Υπάρχουν και άλλοι που διαφωνούν. Οι χώρες του Βίζενγκραντ και οι βαλτικές.  Αυτές έχουν ως ηγέτη έναν ημίτρελο, τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας, τον Βίκτορ Όρμπαν, και διαμαρτύρονται ότι ήταν άδικη η μοιρασιά του πακέτου των 750 δισ. ευρώ, καθώς θα πάρουν πολύ λιγότερα από τους νότιους, παρά το γεγονός ότι θεωρούνται φτωχές χώρες. Το άσχημο γι’ αυτές τις χώρες είναι ότι η κινητήρια δύναμή τους, η Πολωνία, «μπουκώθηκε» με βάση το σχέδιο φαν ντε Λάιεν–Μισέλ, οπότε τους παράτησε και προσχώρησε στο δίπολο Μέρκελ–Μακρόν και τις υπόλοιπες χώρες του νότου.

Όλα αυτά είναι καλά για να κάνεις χαβαλέ και να γράφεις άρθρα στις εφημερίδες και πικάντικα στιγμιότυπα από τις Συνόδους Κορυφής στις παραπολιτικές στήλες. Όταν, όμως, μιλάμε για ψυχές και για ανθρώπους σε όλη την Ευρώπη που αδυνατούν να αγοράσουν ένα πιάτο φαΐ την ημέρα, τότε είναι απορίας άξιον για ποιον λόγο οι ηγέτες αρέσκονται σε νάζια, ως χαρωπές δεσποινίδες που ξετσούμισαν από το σπίτι τους για πρώτη φορά.

Συνεδρίασαν οι ηγέτες της Ε.Ε., απλά και μόνο για να καταγραφούν οι διαφωνίες, οι οποίες ήταν γνωστές εδώ και καιρό

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Ορισμένες φορές η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. αποτελεί την έμπνευση για τους σεναριογράφους σε θεατρικές παραστάσεις πρόζας κι επιθεώρησης. Οι ρυθμοί που κινούνται όπως και ο τρόπος που διεξάγονται και ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις είναι η χαρά του χαρτογιακά γραφειοκράτη. Διότι ο τρόπος που αντιμετωπίζονται προβλήματα ζωτικής σημασίας προκαλούν κλαυσίγελο. Κι όπως λέει και ο λαός μας, «όλο λάδι και από τηγανίτα τίποτα».

Όπως για παράδειγμα συμβαίνει τώρα που, εν μέσω πανδημίας, η οικονομική κρίση απειλεί μέχρι και εταιρείες κολοσσούς, όπως είναι η Lufthansa, αλλά και χώρες πυλώνες της παγκόσμιας οικονομίας. Έτσι, η διήμερη Σύνοδος Κορυφής του Ιουνίου τελικά έγινε για το τίποτα. Όλοι προσήλθαν (μέσω τηλεδιάσκεψης) γνωρίζοντας ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία. Κι ευθαρσώς οι ηγέτες των χωρών-μελών της Ε.Ε. το είπαν στις δηλώσεις τους πριν ξεκινήσει η διαδικασία.

Τότε γιατί έγινε, είναι το ερώτημα που απευθύνεται σε όλους τους αξιωματούχους των Βρυξελλών. Και η απάντηση παιδική: «Για να καταγραφούν οι διαφωνίες». Ποιοι διαφωνούν; Κατά βάση η Αυστρία, η Ολλανδία, η Δανία και η Σουηδία. Η τελευταία ακολούθησε την τακτική ανοσίας της αγέλης κατά την πανδημία και εν τούτοις έκανε μία τρύπα στο νερό. Και πολλούς νεκρούς είχε και χιλιάδες κρούσματα, όμως μόλις το 6% του πληθυσμού της απέκτησε αντισώματα στον κορωνοϊό. Το χειρότερο δε είναι ότι δεν γλίτωσε και την ύφεση στην οικονομία της. Σε αυτές τις τέσσερις χώρες προστέθηκε και η μισή Φιλανδία. Και λέμε η μισή, διότι συμφωνεί κατά το ήμισυ με τους «φειδωλούς», όπως έχουν χαρακτηριστεί οι διαφωνούντες και κατά το ήμισυ με τη Γερμανία. Άβυσσος η ψυχή των Φιλανδών. Το έχουμε νιώσει ουκ ολίγες φορές κατή τη δεκαετή χρεοκοπία της Ελλάδας και τα συχνά νταραβέρια με τους Φιλανδούς αξιωματούχους και ειδικά με τον Όλι Ρεν, την εποχή του πρώτου μνημονίου. Ποιος άραγε ξεχνά ότι τη μία ημέρα απαίτησε αυστηρή δημοσιονομική προσαρμογή και την επόμενη ημέρα στην επίσημη συνέντευξη Τύπου είπε το αξέχαστο «Έλληνες, κουράγιο».

Και οι φτωχές χώρες

Υπάρχουν και άλλοι που διαφωνούν. Οι χώρες του Βίζενγκραντ και οι βαλτικές.  Αυτές έχουν ως ηγέτη έναν ημίτρελο, τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας, τον Βίκτορ Όρμπαν, και διαμαρτύρονται ότι ήταν άδικη η μοιρασιά του πακέτου των 750 δισ. ευρώ, καθώς θα πάρουν πολύ λιγότερα από τους νότιους, παρά το γεγονός ότι θεωρούνται φτωχές χώρες. Το άσχημο γι’ αυτές τις χώρες είναι ότι η κινητήρια δύναμή τους, η Πολωνία, «μπουκώθηκε» με βάση το σχέδιο φαν ντε Λάιεν–Μισέλ, οπότε τους παράτησε και προσχώρησε στο δίπολο Μέρκελ–Μακρόν και τις υπόλοιπες χώρες του νότου.

Όλα αυτά είναι καλά για να κάνεις χαβαλέ και να γράφεις άρθρα στις εφημερίδες και πικάντικα στιγμιότυπα από τις Συνόδους Κορυφής στις παραπολιτικές στήλες. Όταν, όμως, μιλάμε για ψυχές και για ανθρώπους σε όλη την Ευρώπη που αδυνατούν να αγοράσουν ένα πιάτο φαΐ την ημέρα, τότε είναι απορίας άξιον για ποιον λόγο οι ηγέτες αρέσκονται σε νάζια, ως χαρωπές δεσποινίδες που ξετσούμισαν από το σπίτι τους για πρώτη φορά.

Τον Οκτώβριο

Λίγο-πολύ, όλοι γνωρίζουμε ότι παρά τις διαφωνίες στο τέλος θα υπάρξουν οι αναγκαίοι συμβιβασμοί από τις φειδωλές χώρες, οι οποίες ζητούν όπως το πακέτο ενίσχυσης να πέσει και κάτω από τα 500 δισεκατομμύρια ευρώ και τα περισσότερα κονδύλια να είναι με δάνεια.

Μέρκελ και Μακρόν έχουν συμφωνήσει σε όλα, έχουν μαζί τους και τον Σόιμπλε, οπότε στο τέλος θα γίνει αυτό που θέλει η Γερμανία καγκελάριος. Ειδικά τώρα που η Γερμανία προεδρεύει της Ευρώπης μέχρι το τέλος του έτους. Λογικά, η προσυμφωνία θα έλθει στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου, η συμφωνία τον Αύγουστο με Σεπτέμβριο, και από Οκτώβριο θα υποβάλλονται μελέτες για τις χρηματοδοτήσεις και τα δάνεια. Τα πρώτα χρήματα θα εκταμιευθούν για τις χώρες Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2021. Για ποιον λόγο αναφέρουμε τον Οκτώβριο ως το ορόσημο για να ξεκινήσουν να υποβάλλονται οι μελέτες προς έγκριση; Διότι τότε θα είναι έτοιμος ο μηχανισμός της Κομισιόν για να εξασφαλίσει δάνεια από τις αγορές και να υποδεχθεί τις μελέτες από τις χώρες.

Όμως, τελικά όλο το παιχνίδι στήθηκε για να φανεί στο τέλος ότι άλλο ένα μέγιστο ευρωπαϊκό πρόβλημα λύθηκε χάρη στην ηγέτιδα Άνγκελα Μέρκελ. Και από κοντά και ο Μακρόν, που στοχεύει να ηγηθεί την επόμενη ήμερα, στη μετά Μέρκελ εποχή.

Το ζητούμενο είναι πού θα καταλήξει η διαπραγμάτευση; Θα παραμείνει το ποσό στο ύψος που ανακοίνωσε η Κομισιόν, ή θα υπάρξει κούρεμα για να πειστούν οι φειδωλές χώρες; Όπως επίσης στην κατανομή, θα αφαιρεθούν κάποια κονδύλια για να δοθούν και στις χώρες του Βίζενγκραντ και τις Βαλτικές; Ακόμη η μαμά-Άνγκελα δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά της.

Τώρα προειδοποιεί

Προς το παρόν η Γερμανίδα καγκελάριος προειδοποίησε τους Ευρωπαίους ηγέτες ότι η ΕΕ αντιμετωπίζει τη βαθύτερη ύφεση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ότι αυτό θα οδηγήσει πραγματικά σε πολύ, πολύ δύσκολους καιρούς. Αναρωτήθηκε αν ο κόσμος έχει καταλάβει ακριβώς τι σημαίνει αυτό, ενώ πρόσθεσε ότι οι ηγέτες πρέπει να συνεδριάσουν διά ζώσης το συντομότερο δυνατό για να μπορέσουν να καταλήξουν σε μία συμφωνία.

Ήδη από την παρέμβαση του ο Μακρόν έστειλε ένα μήνυμα στους διαφωνούντες, ότι θα κόψουν χρήματα από την πρόταση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για να είναι όλοι ευχαριστημένοι. Όμως, ο Γάλλος πρόεδρος επέμενε ότι τα μέτρα της ευρωπαϊκής βοήθειας θα πρέπει να περιλαμβάνουν τουλάχιστον 500 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις λόγω της έκτασης της οικονομικής επίπτωσης της πανδημίας. Σε μία ένδειξη ότι ο Μακρόν είναι διατεθειμένος να κάνει κάποιες παραχωρήσεις στις δημοσιονομικά φειδωλές χώρες, διαμήνυσε ότι θα μπορούσε να συμφωνήσει με επιστροφές πόρων στις χώρες που εισφέρουν περισσότερο στον προϋπολογισμό της Ε.Ε., ενόσω αυτό θεωρείται αναγκαίο για να υπάρξει συμφωνία για το σχέδιο ανάκαμψης.

Το πώς θα κινηθεί η Μέρκελ το κατάλαβαν όλοι (πολιτικοί και μη) από την παρέμβασή της στη γερμανική Βουλή. Εκεί η καγκελάριος ξεκαθάρισε ότι έστω και τον Δεκέμβριο θα υπάρξει οριστική συμφωνία λέγοντας χαρακτηριστικά «εάν η ΕΕ βρεθεί χωρίς προϋπολογισμό για το 2021 και χωρίς πακέτο οικονομικής ανάπτυξης, σημαίνει πως η Ευρώπη θα δείξει αδυναμία στο να λάβει αποφάσεις».  Επίσης η κα Μέρκελ ξεκαθάρισε το δικό της πλαίσιο. Δηλαδή, ότι η Γερμανία επιθυμεί επταετές δημοσιονομικό πλαίσιο μαζί με τον 7ετή προϋπολογισμό και τα νέα κονδύλια που θα αποφασιστούν μετά από διαπραγματεύσεις των χωρών-μελών. «Θα είναι τέχνη να συνδεθούν οι μεσοπρόθεσμες δημοσιονομικές προοπτικές μαζί με το Ταμείο Ανάκαμψης», είπε στους γερμανούς βουλευτές.

Ο γαλλογερμανικός άξονας, αντί να προτείνει ένα ξεχωριστό Ταμείο Ανάκαμψης για τη μεσοπρόθεσμη αντιμετώπιση της κρίσης από την Covid-19 (κάτι που θα είχε ξεχωριστούς όρους, προϋποθέσεις κ.λπ., και τους οποίους θα διαπραγματεύονταν από το μηδέν όλες οι χώρες-μέλη), ενέταξε το Ταμείο μέσα στον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ. Έτσι, τα νέα κονδύλια θα εντάσσονται στους κανόνες εκταμίευσης της Κομισιόν, συν τους επιπλέον όρους που θα αποφασίσουν οι ηγέτες της ΕΕ στις επόμενες Συνόδους Κορυφής, συν το 7ετές δημοσιονομικό πλάνο που προωθεί η γερμανική προεδρία, με τη στήριξη των Βορείων και της Γαλλίας.

Η πρόταση της Κομισιόν για επιπλέον 750 δισεκατομμύρια ευρώ αναμένεται να αλλάξει, καθώς χώρες όπως η Δανία, η Ολλανδία, η Αυστρία, η Φινλανδία, το Βέλγιο, η Σουηδία, το Λουξεμβούργο, η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Πολωνία θέλουν λιγότερες επιδοτήσεις και περισσότερα δάνεια, ιδιαίτερα προς τον Νότο.

Μισέλ και Τζεντιλόνι

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, αν και υπογράμμισε την ανάγκη για μια συμφωνία το συντομότερο, κατέστησε σαφές ότι περιμένει από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων να επαναλάβουν στη σύνοδο κορυφής τις θέσεις τους αναφορικά με την πρόταση της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ και το νέο μακροπρόθεσμο κοινοτικό προϋπολογισμό. Από τα 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης περίπου 500 θα δοθούν ως επιχορηγήσεις και 250 δισ. ως δάνεια, για τη στήριξη των οικονομιών που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία. Πρόσθεσε, δε, ότι οι διαπραγματεύσεις έχουν γίνει «πιο πολύπλοκες και ίσως αυτό κάνει την τελική συμφωνία πιο εύκολη, παραπέμποντας στη συνήθη γερμανική πολιτική για συμφωνία το τελευταίο λεπτό».

Από την πλευρά του ο Επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, ο Πάολο Τζεντιλόνι (ως πρωθυπουργός της Ιταλίας μετείχε των Συνόδων Κορυφής) δήλωσε στο γαλλικό δίκτυο France 2 ότι «θα μπορέσει να βρεθεί μια συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης, τον Ιούλιο, είμαι σίγουρος».

Ανησυχεί η Λαγκάρντ

Την ανησυχία της εξέφρασε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, προειδοποιώντας τους ηγέτες των κρατών μελών της Ε.Ε. ότι η πρόσφατη ηρεμία στις χρηματοοικονομικές αγορές οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι οι επενδυτές έχουν προεξοφλήσει περαιτέρω δράση από τις κυβερνήσεις. Ταυτόχρονα, τόνισε ότι εάν οι ηγέτες της Ε.Ε. δεν καταφέρουν να καταλήξουν σε μια συμφωνία για το πώς θα χρηματοδοτήσουν την οικονομική ανάκαμψη, το κλίμα στις αγορές θα μπορούσε να αλλάξει ραγδαία.