Κανένα σπίτι στα χέρια… ιδιοκτήτη;

Μπορεί ο φετινός Φλεβάρης να μην είναι  δίσεκτος αλλά πόρρω απέχει από το να αποδειχτεί γρουσούζικος για  την  κυβέρνηση, η οποία προσπαθεί να «φτιασιδώσει» ένα φαινομενικά φιλολαϊκό πλαίσιο που θα αντικαταστήσει τον θνήσκοντα νόμο Κατσέλη, αποτρέποντας ταυτόχρονα το ενδεχόμενο ενός  τραπεζικού  Τιτανικού λόγω «κόκκινων» δανείων.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Το βράδυ της Πέμπτης προς Παρασκευή «έσκασε» η διαρροή της πληροφορίας ότι η κυβέρνηση συμφώνησε τελικά με τους εκπροσώπους των τραπεζών στο νέο νομοθετικό καθεστώς που θα έρθει να αντικαταστήσει τον νόμο Κατσέλη (σ.σ. εκπνέει στις 28 Φεβρουαρίου) και θα αφορά την προστασία της πρώτης κατοικίας.

Αρχικός στόχος, πριν οι δύο πλευρές κάτσουν στο τραπέζι, ήταν να γεφυρωθεί το αρχικό χάσμα που υφίστατο αναφορικά με το ύψος της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων που έμπαιναν κάτω από την προστατευτική ομπρέλα του νόμου, αλλά και σε σχέση με το ύψος του υπόλοιπου του δανείου μέχρι του οποίου οι δανειολήπτες θα μπορούν να ενταχθούν στη ρύθμιση.

Τα κριτήρια

Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, επίσημες ανακοινώσεις δεν υπήρχαν, αλλά σύμφωνα με όλες τις επιβεβαιωμένες δημοσιογραφικές πληροφορίες ως βασικά κριτήρια υπαγωγής στον διάδοχο του νόμου Κατσέλη είχαν συμφωνηθεί: α) Αντικειμενική αξία ακινήτου έως €250.000, β) υπόλοιπο δανείου έως €130.000, γ) οικογενειακό εισόδημα έως €30.000. Ειδικότερα για τα εισοδηματικά κριτήρια, αυτά διαμορφώνονται για άγαμους στα €12.500, στα €21.000 για ζευγάρι, αυξανόμενα κατά €5.000 για κάθε παιδί.

Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι στη νέα ρύθμιση υπάρχει μέριμνα προστασίας και των επαγγελματικών δανείων που χορηγήθηκαν με ενέχυρο την πρώτη κατοικία του δανειολήπτη, ενώ η δόση όσων υπάγονται στη ρύθμιση θα επιδοτείται σε ποσοστό 33% για όσους πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια, ενώ το συνολικό ποσό της δημόσιας δαπάνης θα φτάνει στα 200 εκατ. ευρώ.

Το κούρεμα, τέλος, του υπόλοιπου ποσού του δανείου θα επέρχεται όταν η αξία υπερβαίνει το 120% της αξίας του ακινήτου.

Ρύθμιση αμφίβολης αποτελεσματικότητας

Σε ό,τι αφορά τα διαδικαστικά του deal κυβέρνησης-τραπεζιτών, η κοινή πρόταση αναμένεται να διαβιβαστεί στους εποπτικούς θεσμούς του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, προκειμένου να ακολουθήσει –εφόσον πάρει το ΟΚ– η νομοθετική διαδικασία και αυτή με τη σειρά της να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του τρέχοντος μήνα.

Αναφορικά, όμως, με την ταμπακιέρα, πολλοί από τους αναλυτές που γνωρίζουν καλά τα θέματα του νόμου Κατσέλη (όχι μόνο στην οικονομική αλλά και στη νομική διάστασή τους), διαφωνούν με την κυβερνητική και ωραιοποιημένη σε σημαντικό βαθμό παραφιλολογία. Μία παραφιλολογία που υποστηρίζει ότι τα νέα  βασικά κριτήρια του καθεστώτος που από 1ης Μαρτίου 2019 έρχεται να διαδεχτεί το άρθρο 9 του νόμου 4346/2015 θα διαμορφώσουν σχεδόν καθολική προστασία για τους αγωνιούντες δανειολήπτες, καθώς εκτιμάται ότι περιλαμβάνει το 90% των «κόκκινων» δανείων πρώτης κατοικίας.

Λένε, για παράδειγμα, με νόημα οι απαισιόδοξοι ότι η νέα ρύθμιση θα προσφέρει στην πράξη πολύ λιγότερη προστασία από αυτή που υπόσχεται στη θεωρία. Τον ίδιο ισχυρισμό ασπάζεται και η αντιπολίτευση που θεωρεί ότι την τελευταία τετραετία η κυβέρνηση Τσίπρα παρατηρούσε νωχελικά το πρόβλημα να διογκώνεται, κατηγόρησε ως φαντασιόπληκτους τους δημοσιογράφους για τα καμπανάκια Δραγασάκη περί επικινδυνότητας των τραπεζών, και ότι σήμερα για να μην αντιμετωπίσει σκηνές εξώσεων πολιτών από τα σπίτια τους α-λά Ισπανικά που θα της κόστιζαν ένα εκλογικό Βατερλό, τρέχει να κλείσει άρον-άρον ένα μείζον θέμα με μία αμφίβολης αποτελεσματικότητας ρύθμιση.

Μάλιστα, η Νέα Δημοκρατία πήγε τις ανησυχίες της ένα βήμα παραπέρα, λέγοντας διά στόματος του αντιπροέδρου της Κωστή Χατζηδάκη ότι το διάδοχο σχήμα του νόμου Κατσέλη συρρικνώνει αντί να επεκτείνει την προστασία της πρώτης  κατοικίας. Σύμφωνα, πάντα, με τα «γαλάζια» στελέχη, το νέο νομοθετικό καθεστώς προβλέπει μία σειρά από «κόφτες» που πετούν εκτός ρύθμισης αρκετούς δανειολήπτες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που επικαλέστηκε ο Κ. Χατζηδάκης, εξηγώντας ότι ένας άγαμος δανειολήπτης που έχει κατοικία αντικειμενικής αξίας €150.000, αλλά ετήσιο εισόδημα €13.000, δεν θα υπάγεται στη ρύθμιση.

Αν τελικά οι φόβοι της αντιπολίτευσης αποδειχτούν πραγματικοί, η κυβερνητική πλειοψηφία  θα πρέπει να υπερπηδήσει ακόμη έναν σκόπελο καθώς από το προεκλογικό σύνθημα του 2015 «Κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη» θα αναγκαστεί να υπερασπιστεί το «Κανένα σπίτι στα χέρια… ιδιοκτήτη».