«Κράτα με να σε κρατώ» οι σχέσεις Ελλάδας – Κίνας

Πριν από 2.500 χιλιάδες χρόνια ένας σημαντικός στρατηγός της Κίνας, ο Σουν Τσου, το 500 π.Χ. έγραφε μία ρήση που μέχρι τις ημέρες μας έχει ισχύ. Ο στρατηγός, λοιπόν, είχε γράψει ότι «εν καιρώ πολέμου απαιτείται προσαρμοστικότητα και ευελιξία». Και αυτό είναι το μότο που ακολούθησε ο Αντώνης Σαμαράς κατά την επίσκεψή του στο Πεκίνο και τη Σαγκάη και τις επαφές που είχε με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζιπένγκ και τον πρωθυπουργό Λι Κεγιάνγκ.

Βέβαια η Ελλάδα με την Κίνα δεν βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, αλλά όπως παρατηρούν οι γνωρίζοντες τον ιδιότυπο κομμουνιστικό καπιταλισμό της Κίνας, οι Σίνες είναι επιφυλακτικοί, καχύποπτοι και ποτέ δεν δίνουν ούτε ένα γουόν εάν πρώτα δεν έχουν πειστεί ότι θα το πάρουν πίσω.
Η προσαρμοστικότητα και η ευελιξία ήταν το βασικό χαρακτηριστικό στις επαφές του πρωθυπουργού, ο οποίος αναμένει ότι σύντομα τα αποτελέσματα του ταξιδιού θα είναι ορατά και στην πραγματική οικονομία. Κι αυτό διότι από τη μία η Κίνα βλέπει την Ελλάδα ως γέφυρα για τη διείσδυση της οικονομίας της στις ευρωπαϊκές χώρες, παράλληλα με επενδύσεις όπως π.χ. παλαιότερα της Cosco στον ΟΛΠ. Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα επιθυμεί επιτυχή έκβαση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, αύξηση των επενδύσεων και της τουριστικής ροής και ενίσχυση της συνεργασίας και των εμπορικών δεσμών.
Και οι δύο πλευρές ήταν συγκρατημένες, κάτι πολύ λογικό. Όμως το επιχείρημα του Αντώνη Σαμαρά σχετικά με τον γεωστρατηγικό ρόλο της Ελλάδας ως «γέφυρας» για την Κίνα προς την Ευρώπη, έγινε αποδεκτό τόσο από τη νέα ηγεσία της χώρας, όσο και από τους Κινέζους επιχειρηματίες.
Ο Αντώνης Σαμαράς κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του επισκέφθηκε και την «απαγορευμένη πόλη», όπως και το Σινικό τείχος. Όμως το ζητούμενο για τον πρωθυπουργό είναι να «αλλάξει» τη μέχρι τώρα νοοτροπία που επικρατεί στην κορυφή της πολιτικής πυραμίδας της Κίνας.

Η… απόβαση!

Συγκριτικά με το οικονομικό της μέγεθος, η Κίνα διοχετεύει μικρές επενδύσεις προς το εξωτερικό. Για παράδειγμα, η απόκτηση του ΣΕΜΠΟ στο λιμάνι του Πειραιά για την Cosco είναι μία μέτρια επένδυση, απολύτως ελεγχόμενη. Όμως αυτή την εποχή όλοι οι αναλυτές θεωρούν ότι ήγγικεν η ώρα η Κίνα να γίνει περισσότερο εξωστρεφής και να επιχειρήσει μία μίνι «απόβαση» στην Ευρώπη.
Η Γηραιά Ήπειρος συγκλονίζεται από την οικονομική κρίση με τέσσερις χώρες της Ευρωζώνης να είναι υπό καθεστώς Μνημονίου, δύο (Ιταλία-Ισπανία) να είναι σε προμνημονιακή περίοδο, ενώ μία σειρά άλλες να αντικρίζουν την κρίση στην αυλόπορτά τους.
Λόγω κρίσης, η Ευρώπη προσφέρει ελκυστικές ευκαιρίες, ειδικά στην υψηλή τεχνολογία, τα επώνυμα εμπορικά σήματα και την υψηλής ποιότητας μεταποίηση. Αντιστοίχως και η Ευρώπη βρίσκεται στην αρχή μιας διαρθρωτικής ανοδικής αλλαγής στις άμεσες επενδύσεις. Μέχρι το 2020 οι αναλυτές επιμένουν ότι οι άμεσες επενδύσεις της Κίνας στη διεθνή αγορά θα ανέλθουν από 1 έως και 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, εκ των οποίων το 25% θα δοθεί στη Γηραιά Ήπειρο υπό τη μορφή συγχωνεύσεων, εξαγορών ή επενδύσεων σε παρθένα πεδία.
Το Πεκίνο εν γένει ενθαρρύνει τις εταιρείες να στρέφονται στην αλλοδαπή για πολλούς λόγους. Αφενός θα μπορέσουν με τον τρόπο αυτό να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους στον παγκόσμιο στίβο, αφετέρου θα έχουν ένα εργαλείο για να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε πρώτες ύλες, τεχνογνωσία και υψηλή τεχνολογία.

Κινητικότητα

Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία έντονη δυναμική και κινητικότητα στις ελληνο-κινεζικές επιχειρηματικές σχέσεις. Έχει ξεφύγει πλέον από το στενό πλαίσιο του διμερούς εμπορίου, το οποίο είναι σημαντικό και απαραίτητο βέβαια για τις δύο οικονομίες, και αξίζει να σημειωθεί με αισθητή μείωση του εμπορικού ελλείμματος εις βάρος της Ελλάδας. Όμως, αναζητούνται συστηματικά και από τις δύο επιχειρηματικές κοινότητες νέες επενδυτικές ευκαιρίες και τομείς. Στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στο εμπορικό λιμάνι τού Πειραιά, έχει πραγματοποιηθεί μία από τις μεγαλύτερες κινεζικές επενδύσεις σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Η εκτέλεση νέων έργων υποδομών τόσο στον εμπορευματικό σταθμό όσο και συγγενείς χώρους, πέρα από τη σημαντική ελληνική προστιθέμενη αξία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας δίνει και μία μακρόπνοη προοπτική στον τομέα των μεταφορών. Η COSCO κατάφερε το 2012 να φθάσει τα 2 εκατομμύρια εμπορευματοκιβώτια. Με την ολοκλήρωση της κατασκευής της Προβλήτας 3 μέχρι τα τέλη Μαΐου του 2013, η δυναμική της COSCO θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο.
Επενδύσεις, και από ηχηρά ονόματα κινεζικών επιχειρήσεων, με θετικά πρόσημα, καταγράφονται και σε άλλους τομείς, όπως για παράδειγμα, στις τηλεπικοινωνίες. Τέτοιες επενδυτικές κινήσεις αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν πρόκριμα για την προσέλκυση και νέων επενδύσεων από κινεζικές επιχειρήσεις που αυξανόμενες χαρακτηρίζονται από εξωστρέφεια και επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στην ευρωπαϊκή αγορά.
Τη δεκαετία του 1970 το διμερές εμπόριο Ελλάδας και Κίνας ήταν σχεδόν αμελητέο. Η Κίνα έκανε εξαγωγές προς την Ελλάδα σε παιδικά ρούχα, ξυπνητήρια και βερνίκια για παπούτσια. Το 2010, το διμερές εμπόριο έφθασε σε επίπεδα ρεκόρ συνολικού ύψους 3,29 δισ. ευρώ. Το 2011, και παρά την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, η αξία του διμερούς εμπορίου Ελλάδας – Κίνας άγγιξε τα 3,25 δισ. ευρώ.
Πάμε τώρα, πιο συγκεκριμένα, στις ελληνικές εξαγωγές. Η αύξηση των ελληνικών εξαγωγών προς την Κίνα οφείλεται, κυρίως, σε εξαγωγές καυσίμων που ανέρχονται στα 40,86 εκατ. ευρώ και βαμβακιού που ανέρχονται στα 31,24 εκατ. ευρώ.
Οι εξαγωγές προς το Χονγκ Κονγκ αυξήθηκαν κατά 60% και ανήλθαν στα 44,9 εκατ. ευρώ. Οι πωλήσεις του ελληνικού ελαιολάδου στην Κίνα αυξήθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2012 κατά 50% και το ελληνικό κρασί μπήκε δυναμικά στο παιχνίδι της κινέζικης αγοράς. Εκτιμάται ότι η οικονομική διπλωματία ωστόσο μπορεί, εκτός από τα ποιοτικά ελληνικά προϊόντα, να στηριχθεί και σε υβρίδια, όπως είναι η σύνδεση της γεωργίας με τον τουρισμό.
Στην Κίνα η συνολική αύξηση πωλήσεων ελληνικού κρασιού σε αξία άγγιξε το 1,8 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό ανάπτυξης 1.175% μεταξύ των ετών 2009 και 2011.
Πάντως η αγορά ελαιολάδου στην Κίνα αποτελεί μόλις το 1% της αγοράς βρώσιμων ελαίων και ανέρχεται περίπου στους 42 εκατ. τόνους. Οι Κινέζοι χρησιμοποιούν το ελαιόλαδο ως καλλυντικό, ως φάρμακο και ως μαγειρικό έλαιο μόνο από νοικοκυριά με υψηλό εισόδημα και μορφωτικό επίπεδο!
Εκτός από το λάδι και το κρασί υπάρχουν και άλλα ελληνικά αγροτικά προϊόντα που μπορούμε να εξάγουμε. Οι Έλληνες εξαγωγείς από το 2008, τη χρονιά που υπογράφηκε η διμερής συμφωνία Ελλάδας με Κίνα για τα ακτινίδια, είχαν ζητήσει από τα υπουργεία Εξωτερικών και Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων την επέκταση αυτής της συμφωνίας, ώστε να συμπεριλάβει τα κεράσια και τα μανταρίνια (ποικιλία κλημεντίνες).
Όπως επισημαίνει στην έκθεσή του το γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στην Κίνα, η άνοδος των ελληνικών εξαγωγών αποτελεί ενθαρρυντικό σημάδι για το μέλλον, χωρίς να παραβλέπεται το γεγονός ότι σημαντικό μέρος της ανόδου, οφείλεται σε εξαγωγές προϊόντων που δεν έχουν δείξει σταθερότητα εμφάνισης στα στοιχεία διμερούς εμπορίου. Ιδιαίτερα για το βαμβάκι τονίζει ότι παρ’ ότι η εγχώρια παραγωγή καλύπτει ολοένα μικρότερο μέρος της εγχώριας ζήτησης και, επομένως, οι προοπτικές διατήρησης και διεύρυνσης των ελληνικών εξαγωγών είναι ευνοϊκές, δεν έχουν δημιουργηθεί σταθεροί εμπορικοί δεσμοί που να εξασφαλίζουν συνεχή ροή προς την Κίνα.

Μέσω πρεσβείας

Επίσης, η κινεζική πρεσβεία στην Αθήνα, εργάζεται συστηματικά για να αυξήσει τις ελληνικές εξαγωγές προς την Κίνα. Η έμφαση της κινεζικής πλευράς έχει επικεντρωθεί στην αύξηση του όγκου των εξαγωγών των ελληνικών «μοναδικών προϊόντων», ιδιαίτερα του κρασιού, του ελαιόλαδου και των μαρμάρων. Υπήρξε μια αξιοσημείωτη πρόοδος όσον αφορά στον ρυθμό αύξησης αυτών των ελληνικών προϊόντων στην Κίνα.
Η Κίνα εισάγει επίσης μάρμαρα. Είναι ενδιαφέρον ότι είναι μια ιδιωτική επιχείρηση, που λειτουργεί από έναν Κινέζο επιχειρηματία, ο οποίος βρίσκεται στην Ομόνοια, και προέρχεται από την τοπική κινεζική κοινότητα. Υπέγραψε μια συμφωνία για την εξαγωγή προς Κίνα μαρμάρων αξίας 500 εκατ. δολαρίων για τα επόμενα χρόνια.
Το εμπόριο επεκτείνεται και σε άλλα πεδία. Λίγους μήνες πριν, οι επικεφαλής από τις κορυφαίες επιχειρήσεις παραγωγής δέρματος συναντήθηκαν στην Καστοριά, και ήρθαν σε συμφωνία για στρατηγική συνεργασία με 4 κορυφαίες εταιρείες παραγωγής δέρματος στην Καστοριά. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική συμφωνία και έχει μέλλον.

Ανεκμετάλλευτη δεξαμενή ποιοτικού τουρισμού  

Ο αριθμός των Κινέζων τουριστών το 2012 στην Ευρώπη έφθασε τα 82 εκατομμύρια με συνολική κατανάλωση ύψους 64,4 δισ. ευρώ. Για τα επόμενα πέντε χρόνια προβλέπεται σταθερή αύξηση των Κινέζων τουριστών.
Το 2011 ήρθαν στη Ελλάδα, σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., περίπου 16.000 Κινέζοι ταξιδιώτες, που αντιπροσωπεύουν μόλις το 1,6% του αριθμού των Κινέζων που ταξιδεύουν στην Ευρώπη.
Το ποσοστό είναι πολύ μεγαλύτερο, καθώς η ΕΛ.ΣΤΑΤ. δεν υπολογίζει τον αριθμό των Κινέζων που έρχονται στην Ελλάδα από τις χώρες που έχουν υπογράψει τη συνθήκη Schengen, οπότε ο αριθμός υπολογίζεται μεταξύ 60.000-100.000.
Οι απαιτήσεις των Κινέζων τουριστών είναι «ιδιαίτερες». Η ελληνική τουριστική βιομηχανία σε συνεργασία με τους φορείς του τουρισμού πρέπει να στρέψουν τον ελληνικό τουριστικό σχεδιασμό προς αυτή την κατεύθυνση. Οι Κινέζοι δαπανούν πολλά στα ταξίδια τους και είναι ιδιαίτερα απαιτητικοί πελάτες, και εμείς ως χώρα θέλουμε τέτοιους πελάτες και σε αυτό θα πρέπει να στοχεύει ο σχεδιασμός αυτός. Επίσης, η έκδοση τουριστικών θεωρήσεων δεν πρέπει να αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού.
Γίνονται προσπάθειες ώστε να διευκολυνθεί η έκδοση θεωρήσεων για πολίτες τρίτων χωρών για τουριστικούς λόγους. Δυστυχώς όμως με την Κίνα υπάρχουν περαιτέρω δυσκολίες, καθώς επιτρέπεται να υπάρχουν κέντρα θεώρησης μόνο στις πόλεις που υπάρχουν και προξενικές αρχές, με αποτέλεσμα η παρουσία της Ελλάδας να περιορίζεται σε 4 κινεζικές πόλεις.
Υπάρχει, δε, ανάγκη άμεσης αεροπορικής σύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών.
Ο ίδιος ο Κινέζος πρέσβης έχει τονίσει τη δυνατότητα προσέλκυσης Κινέζων τουριστών στη χώρα μας – οι οποίοι θα μπορούσαν να τριπλασιασθούν μέσα σε πολύ λίγο χρόνο. Όμως, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να προσαρμόσει το τουριστικό προϊόν της στις κινεζικές συνήθειες σε επίπεδο ενδιαφερόντων και γαστρονομίας. Η εικόνα της Ελλάδας στην Κίνα είναι πολύ καλή. Πολλοί Κινέζοι πιστεύουν ότι τους δύο λαούς συνδέουν και οι πολιτιστικές παραδόσεις τους από τα αρχαία χρόνια.
Οι ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις που στοχεύουν στην κινεζική αγορά πρέπει να προετοιμαστούν κατάλληλα, εξασφαλίζοντας για παράδειγμα κινεζόφωνο προσωπικό, μπροσούρες, μενού και λοιπό έντυπο υλικό στα κινέζικα.
Σημαντικό επίσης ρόλο στην επιλογή του προορισμού παίζουν και οι απευθείας αεροπορικές συνδέσεις, και αυτό ειδικά για τη χώρα μας είναι ένα θέμα το οποίο δεν έχουμε ακόμα επιλύσει.
Για να προσελκύσει ο ελληνικός τουρισμός κινεζικές επενδύσεις, θα πρέπει να προσφέρει κρίσιμα μεγέθη. Κατά συνέπεια, στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που προωθεί η ελληνική κυβέρνηση, η προοπτική αυτή θα πρέπει να έχει την ανάλογη προτεραιότητα και μάλιστα μέσα στο γενικότερο πνεύμα ότι η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει μια πύλη εισόδου της Κίνας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (ΠΟΤ), η Κίνα συγκαταλέγεται στις τρεις σπουδαιότερες αγορές παγκοσμίως με βάση την ταξιδιωτική δαπάνη, η οποία ανέρχεται στο ποσό των 52,2 δισ. ευρώ για το 2011. Η ταξιδιωτική δαπάνη των Κινέζων ανέρχεται στα 805 ευρώ, έναντι 640 ευρώ που είναι ο μέσος όρος στην Ελλάδα.
Στην κορυφή της ζήτησης εξερχόμενων ταξιδιών από τους Κινέζους βρίσκονται τα ταξίδια αναψυχής, με τους μήνες Μάιο, Οκτώβριο και Δεκέμβριο να αποτελούν τις περιόδους αιχμής, όταν η τουριστική δραστηριότητα στην Ελλάδα είτε είναι μειωμένη είτε είναι ελάχιστη.
Την ίδια ώρα, τα βασικά κριτήρια επιλογής ενός ευρωπαϊκού προορισμού από τους Κινέζους ταξιδιώτες είναι τα πολυτελή σήματα, η ύπαρξη κινεζικής κοινότητας και τα αξιοθέατα, ενώ οι βασικοί παράγοντες που τους αποθαρρύνουν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό είναι ζητήματα ασφαλείας, η δυσκολία απόκτησης βίζας, καθώς και η δυσκολία επικοινωνίας.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα