Κράτησε… σφυγμό το εγχώριο επιχειρείν

Για πέμπτη χρονιά, το Παρατηρητήριο Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος του ΣΕΒ «παρατηρεί», με τη συνεργασία της MRB, την αγορά και την πραγματική οικονομία με εργαλείο την έρευνα «Ο Σφυγμός τού Επιχειρείν». Ποια είναι η φετινή… διάγνωση; Ότι παρά την εξαιρετικά δύσκολη –ελέω πανδημίας– συγκυρία, το εγχώριο επιχειρείν φαίνεται να διατηρεί τον… σφυγμό του, προσδοκώντας την ανάκαμψη που δεν μοιάζει με απατηλό όνειρο.

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Αν προκύπτει ένα συμπέρασμα-ομπρέλα έναντι των επιμέρους ευρημάτων από την έρευνα του ΣΕΒ, αυτό είναι εμπέδωση της εκτίμησης των ανθρώπων της αγοράς ότι η βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας και των κρίσιμων δεικτών του επιχειρηματικού περιβάλλοντος δεν είναι ένα συγκυριακό φαινόμενο, αντιθέτως χαρακτηρίζεται από συνέχεια και με… ατμομηχανή την ψηφιοποίηση προσδοκάται ακόμη καλύτερη εικόνα στην άμεσο μέλλον.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η παραπάνω εκτίμηση αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις απαντήσεις που δίνουν στο πλαίσιο της έρευνας οι επιχειρήσεις, με τους εκπροσώπους τους να αξιολογούν ως θετική την υφιστάμενη θέση τους (46%), βάζοντας το ίδιο θετικό πρόσημο και στη μελλοντική κατάστασή τους (42%), ποσοστά που είναι τα υψηλότερα από το 2017. Υπάρχει μάλιστα κι ένα ευμέγεθες ποσοστό του 55% που προβλέπει αύξηση του κύκλου εργασιών, αλλά κι ένα 37% πως δηλώνει ότι θα προχωρήσει σε προσλήψεις περισσότερου προσωπικού.

Εξίσου ενδεικτικό της αισιόδοξης θεώρησης των επιχειρηματιών για αυτά που έρχονται είναι και το γεγονός ότι 6 στις 10 επιχειρήσεις προσδοκούν ότι οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης του κορωνοϊού δεν θα διαρκέσουν για πολύ ακόμη (σ.σ. οριοθετούν τη λήξη συναγερμού στο τέλος του 2022), αποτιμώντας ταυτόχρονα ως αποτελεσματικά και τα γενικά μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων (53,7%). Στα ειδικά μέτρα ανά κλάδο είναι που «τσαλακώνεται» η εικόνα, με το 54,2% των επιχειρήσεων να ανταπαντούν ότι όπως και το 2020 έτσι και φέτος οι κρατικές παρεμβάσεις στήριξης είναι ανεπαρκείς/αναποτελεσματικές.

Σε κάθε περίπτωση οι υψηλές προσδοκίες των εκπροσώπων του εγχώριου επιχειρείν για την αντιμετώπιση της κρίσης γεννιούνται από την ύπαρξη του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης με το 70% να εκτιμούν ότι θα συμβάλει θετικά.

Αναφορικά, τώρα, με την επόμενη μεταπανδημική ημέρα της οικονομίας, τα «θέλω» των επιχειρήσεων διαφοροποιούνται ανάλογα με το μέγεθός τους. Ειδικότερα, ενώ οι μεγάλες και οι μεσαίες επιχειρηματικές οντότητες δίνουν έμφαση στην προσέλκυση νέων επενδύσεων, οι μικρότερες επιχειρήσεις προσβλέπουν στη στήριξη από την Πολιτεία. Ανεξαρτήτως, πάντως, μεγέθους οι προτεραιότητες που θεωρούνται σημαντικές είναι περίπου ίδιες και αφορούν με σειρά σπουδαιότητας την καινοτομία (26,3%), τη σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας (21,9%), την ενίσχυση της έρευνας στα πανεπιστήμια (21%), καθώς και την ενίσχυση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας (12,2%). 

Ο μπαμπούλας του πληθωρισμού…

Αντιστρέφοντας την αρχαιοελληνική ρήση «ουδέν κακόν αμιγές καλού», στην έρευνα του ΣΕΒ χαρτογραφούνται όχι μόνο τα καλά και τα αισιόδοξα, αλλά και οι ανησυχίες των επιχειρήσεων. Μέγιστη εξ αυτών το ράλι του πληθωρισμού, που όπως λένε οι επιχειρηματίες σε ποσοστό 72% ενδέχεται να οδηγήσει σε αυξήσεις τιμοκαταλόγων, ως αποτέλεσμα της μη δυνατότητας απορρόφησης των ανατιμήσεων στα κόστη των πρώτων υλών, της ενέργειας και των μεταφορών.

…και τα macro/micro εμπόδια

Σε μακροοικονομικό επίπεδο, μεγαλύτερο εμπόδιο του επιχειρείν παραμένει διαχρονικά η υψηλή φορολογία (45,5%), καταγράφοντας σημαντική όμως βελτίωση έναντι του 2020, κάτι που αποδίδεται στη μείωση των φορολογικών συντελεστών και της προκαταβολής φόρου εισοδήματος. Με αρκετή απόσταση αλλά ακολουθούν τα εμπόδια της διαφθοράς/αδιαφάνειας (29,5%), της αναποτελεσματικής λειτουργίας των θεσμών (26,5%), πεδίο που περιλαμβάνει και τη δικαιοσύνη όπου καταγράφεται στασιμότητα, η μακροοικονομική κατάσταση της χώρας (23,4%) και το διεθνές οικονομικό

και πολιτικό περιβάλλον (22,4%) για το οποίο η ανησυχία των επιχειρήσεων έχει τριπλασιαστεί σε σχέση με το 2020.

Σε μακροοικονομικό επίπεδο, τέλος, για πρώτη φορά αναδεικνύεται ως κορυφαίο εμπόδιο η αδυναμία πρόσβασης των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση και ο ακριβός δανεισμός (32,4%). Παράλληλα, ενισχύεται η δυσκολία του υψηλού κόστους ενέργειας σε σχέση με το 2020 (τέταρτο εμπόδιο, με 28,6%). Συνολικά πάντως παρατηρείται μια μικρή αλλά συνεχής βελτίωση στην καθημερινή λειτουργία του επιχειρείν.

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

>> Οι μεταρρυθμίσεις (βλ. μείωση φορολογικών συντελεστών) βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον, σύμφωνα με τους Δείκτες Αξιολόγησης Δυσκολιών στο macro και micro περιβάλλον.

>>Οι επιχειρήσεις προσδοκούν σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας, καθώς αξιολογούν θετικά την υφιστάμενη, αλλά και τη μελλοντική κατάστασή τους, με τα υψηλότερα ποσοστά από το 2017 (46% και 42% αντίστοιχα), ενώ το 55% εκτιμάει πως θα αυξηθεί ο τζίρος τους το 2022.

>>Το 53,7% θεωρεί πως τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας είναι αποτελεσματικά.

>>Η τηλεργασία έχει έρθει για να μείνει, καθώς το 50% των επιχειρήσεων σκοπεύει να την υιοθετήσει όπου είναι εφικτό.

>>Πάνω από το 58% των επιχειρήσεων αξιολογεί θετικά τους top-3 ψηφιακούς φορείς του δημοσίου (gov.gr 71%, businessportal ΓΕΜΗ 60%, ΕΡΓΑΝΗ 58%) επιβεβαιώνοντας τη σημασία του ψηφιακού μετασχηματισμού στην αποτελεσματικότητα της οικονομίας και της αγοράς.

>>Αμετάβλητα παραμένουν τα επενδυτικά πλάνα για το 62% των μεγάλων επιχειρήσεων παρά την πανδημία.

>>Το 72% εκφράζει ανησυχία σχετικά με τις ανατιμήσεις μεταξύ άλλων στο κόστος των πρώτων υλών και της ενέργειας, για τις οποίες οι δυνατότητες απορρόφησης χωρίς αυξήσεις είναι πεπερασμένες.

>>Οι επιχειρήσεις με πάνω από 10 εργαζομένους εκφράζουν ανησυχία για το υψηλό κόστος ενέργειας, καθώς το θεωρούν ως το βασικό εμπόδιο στην καθημερινή τους λειτουργία.

>>Το 70% των επιχειρήσεων έχει υψηλές προσδοκίες από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και θεωρεί πως θα συμβάλει θετικά στην οικονομία.

>>Για ένα μειοψηφικό αλλά σημαντικό μέρος της αγοράς, κυρίως μικρότερων επιχειρήσεων, εντοπίζεται η ανάγκη για ενημέρωση και ευαισθητοποίησή τους σχετικά με τις προκλήσεις της πράσινης ανάπτυξης, καθώς μόνο το 28,7% των μικρών επιχειρήσεων τη θεωρεί πολύ ή πάρα πολύ σημαντική (50% στις μεγάλες επιχειρήσεις).