ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ: Η σκηνική ποίηση του Ivo van Hove

«Με τη μορφή σκηνικής διλογίας, ως προϊόν του κοινού θεματολογικού παρονομαστή για τη σχέση ζωής και θεάτρου, ο Ivo van Hove επανασύστησε τα μπεργκμανικά “Efter repetitionen” (“Mετά την πρόβα”) και “Persona”, παραγωγή του Toneelgroup του Άμστερνταμ, που άνοιξε το Φεστιβάλ Αθηνών.

Χωρίς να προδίδει τα θεατρικά εργαλεία όσο και τη σημειολογία της κινηματογραφοποιίας του σπουδαίου Σουηδού δημιουργού, ο Ivo van Hove αποτύπωσε τη σπονδυλωτή σύνθεση με όρους ευδιάκριτα μουσικούς και ποιητικούς, με χρήση ηχητικών τοπίων, εικαστικών απεικονίσεων, συμβολοποιημένων εφέ κι ενός διάφωτου κυκλοράματος, όπου η ανθρώπινη παρουσία προβλήθηκε αδρά και με ενάργεια σε όλες τις εκφάνσεις της, δίνοντας το στίγμα μιας εγκάρσια κινούμενης ανθρωποκεντρικής προσέγγισης.

Στο πρώτο μέρος, ένα σκηνικό πεδίο, όπου η τέχνη μοιάζει να έχει αφομοιώσει την πραγματική ζωή, η εισβολή του φαντάσματος της παλαίμαχης ηθοποιού Ράκελ φαίνεται να συγχωνεύεται στον ωμό ρεαλισμό, που υπαγορεύουν οι σκηνές ψυχικού εκφυλισμού και διανοητικού παροξυσμού, τεκμήρια του υπόκωφου δράματος του βόρειου ενοχικού ανθρώπου της λουθηρανικής ηθικής.

Στο “Persona” του δεύτερου μέρους, δεσπόζει η αισθητική του ονειρικού και του ποιητικού, αποσυμπιέζοντας την ενέργεια του χώρου και εισάγοντας το στοιχείο της κάθαρσης μέσα από σύμβολα όπως από το νερό, η πλαστική γυμνότητα, οι λευκαυγείς επιφάνειες. Εδώ η σιωπή εναρμονίζεται με τη σχεδόν μυστηριακή αύρα από την αδόκητη έκρηξη συνείδησης, που ωθεί στην απέκδυση κάθε κοινωνικού ρόλου και προσωπείου και στον ολικό επανακαθορισμό της ύπαρξης.

Παρά την αρτιότητα της γενικής εικονοποιίας, τις διάπυρης ενέργειας ερμηνείες, ιδίως από τους Marieke Heebink, Gijs Scholten van Aschat και Gaite Jansen, και τις γλυπτικής αισθητικής φωτιστικές δημιουργίες, το εγχείρημα διολίσθησε στη σφαίρα μιας ομφαλοσκοπικής παρατήρησης, αναδίδοντας την εντύπωση ότι λαμβάνει χώρα σε μια περίκλειστη αυτοτέλεια κι επιβάλλοντας μια ρυθμική που το απομάκρυνε από το φάσμα μιας ζωντανής σχέσης ανάμεσα στο καλλιτεχνικό έργο και τη μέθεξη εκ μέρους του κοινού».

Γιώργος Παπαγιαννάκης

«Μετά την πρόβα» – «Περσόνα»
Διασκευές έργων του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν

Η παράσταση ανέβηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με ελληνικούς υπότιτλους, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία.

Σκηνοθεσία: Ivo van Hove

Δραματουργία: Peter van Kraaij

Μετάφραση του «Μετά την πρόβα»: Karst Woudstra

Μετάφραση του «Περσόνα»: Peter van Kraaij

Σκηνικά – Φωτισμοί: Jan Versweyveld

Ήχος: Roeland Fernhout

Κοστούμια: An D’Huys

Στο «Μετά την πρόβα» έπαιξαν: Marieke Heebink (Ρέιτσελ), Gijs Scholten van Aschat (Χέντρικ Φόγκλερ), Gaite Jansen (Άννα)

Στο «Περσόνα» έπαιξαν: Marieke Heebink (Ελίσαμπετ Φόγκλερ), Frieda Pittoors (γιατρός), Gijs Scholten van Aschat (σύζυγος της Ελίσαμπετ), Gaite Jansen (Άλμα)

Συμπαραγωγή: Théâtre de la Place (Λιέγη), Théâtres de la Ville de Luxembourg, Maison des arts de Créteil

Σε συνεργασία με: Auteursbureau ALMO bvba

Με ανάθεση από: Josef Weinberger Ltd, London και το Ίδρυμα Ίνγκμαρ Μπέργκμαν.