ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ – «Βάκχες»: Η μουσικότητα ως πυρήνας της τραγωδίας

Αν κάτι σε επίπεδο περιγραφής και εικονοποιΐας χαρακτηρίζει τις «Βάκχες» του Ευριπίδη, αυτό είναι η σύνθεση δύο αντικρουόμενων αποδόσεων του φυσικού κόσμου. Στις δύο αγγελικές ρήσεις καταδεικνύεται αυτή η διακριτότητα. Στην πρώτη με την ειρηνική και ανέφελη εικόνα του, όπου άνθρωποι, ζώα και φυτικό Βασίλειο συνυπάρχουν αγαστά συμμετέχοντας ισότιμα στο τελετουργικό θαύμα του και στο τέλος με την οργιαστική και εκδικητική έξαψη των μαινάδων, που ανατρέπουν τη γαλήνη του σπέρνοντας, σε κατάσταση ένθεης μανίας, την καταστροφή και τον θάνατο.

Στην παράσταση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη μια αντίστοιχη αντιθετικότητα ανασύρθηκε στην επιφάνεια: το κοντράστ που δημιουργεί αφενός η νομοτελειακή οργάνωση της κοινότητας των μυστών και αφετέρου η παροξυντική επενέργεια της ροκ που υπονομεύει κάθε λειτουργία οργάνωσης. Χωρίς αυστηρά προσωποποιημένες παρουσίες και με μια αφηγηματικότητα που αναιρεί αλλά δεν καθιστά αδιόρατη τη λειτουργία του δραματικού προσώπου, το σύνολο των ηθοποιών συγκερασμένο, συμπαγές, όσο και ως μονάδες ευδιάκριτο, συνέζευξε πιστά, σχεδόν γραμμικά και γεωμετρικά, την εκστατική προσήλωση στην τελετουργία με τις ψυχεδελικές μουσικές εξάρσεις.

Η σχέση μουσικής-λόγου και αρμονίας της κίνησης δημιούργησαν ένα επάλληλο στρώμα που τελικά αφομοίωσε το υλικό της τραγωδίας μετουσιώνοντάς το σε μια σύνθεση, όπου όλα τα δομικά συστατικά της να παίρνουν νέα πνοή και να επανασυστήνονται διάφανα.

Σκηνικές εικόνες λιτές, αλλά με αισθητική πυκνότητα και «λιποβαρή» θεατρικότητα, χωρίς περίσσιες διογκώσεις, συναίσθηση του σκηνικού χρόνου και κώδικες με ιδιαίτερο φορτίο, ολοκλήρωσαν έναν εναλλακτικό τρόπο προσέγγισης της τραγικής ποίησης εμπεδωμένης μέσα από έννοιες όπως μουσικότητα, καθαρότητα, μινιμαλιστική κομβικότητα. Δεδομένα με κοινές συντεταγμένες τόσο με τη σκηνογραφική σύλληψη (Πάρις Μέξης), με τον δεσπόζοντα άνωθεν κύκλο που συμβολοποιούσε τη διαχρονική υπαγωγή του ανθρώπου στις ακατάλυτες ζωτικές δυνάμεις, που ορίζουν τη φύση του και τη σχέση του με τον κόσμο, όσο και με την έρρυθμη κίνηση (Αμάλια Μπένετ), που παρέπεμπε στον διονυσιασμό και στα κατάλοιπά του.

Οι ερμηνευτές Γιώργος Γάλλος, Άννα Καλαϊτζίδου, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Χρήστος Λούλης, Αμάλια Μπένετ, Άρης Μπινιάρης, Εύη Σαουλίδου, Κωνσταντίνος Σεβδαλής, Ονησίφορος Ονησιφόρου, Χάρης Χαραλάμπους αναδείχθηκαν σε κάτι περισσότερο από ηθοποιούς. Η εκφορά του λόγου, ο έλεγχος της αναπνοής, η σωματικότητα και η κίνηση έδεναν οργανικά με τη μουσική, το κατ’ εξοχήν στοιχείο, που διαμόρφωνε και οργάνωνε όλες τις επί σκηνής λειτουργίες.

Άρης Μπινιάρης: «Βάκχες» του Ευριπίδη

Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (Συγγρού 107)

Οι φωτογραφίες της παράστασης έχουν την υπογραφή του διάσημου Βρετανού φωτογράφου Nick Knight και του SHOWstudio.

Διασκευή βασισμένη στη μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά: Άρης Μπινιάρης, Θεοδώρα Καπράλου
Σκηνοθεσία: Άρης Μπινιάρης
Δραματουργική Επεξεργασία: Θεοδώρα Καπράλου
Σκηνικά & Κοστούμια: Πάρις Μέξης
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Μουσική: Βίκτωρας Κουλουμπής, Πάνος Σαρδέλης
Κίνηση: Αμάλια Μπένετ
Sound design & Ηχοληψία παράστασης: Χάρης Κρεμμύδας
Βοηθός ενδυματολόγου: Δάφνη Ηλιοπούλου
Βοηθός σκηνογράφου (intern): Δέσποινα Φαρίδου
Μετάφραση υπερτίτλων στα αγγλικά: Μέμη Κατσώνη
Διεύθυνση Παραγωγής: Μαρία Δούρου
Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

Ερμηνεύουν: Γιώργος Γάλλος, Άννα Καλαϊτζίδου, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Χρήστος Λούλης, Αμάλια Μπένετ, Άρης Μπινιάρης, Εύη Σαουλίδου, Κωνσταντίνος Σεβδαλής, Ονησίφορος Ονησιφόρου, Χάρης Χαραλάμπους

Μουσικοί: Βίκτωρας Κουλουμπής (ηλεκτρικό μπάσo), Πάνος Σαρδέλης (τύμπανα)