«Λαγός» ο Δένδιας (για κατευνασμό των Τούρκων) ή κάτι άλλο;

Τεράστια ερωτηματικά προκάλεσε μία δήλωση που έκανε ο Νίκος Δένδιας κατά το πρόσφατο ταξίδι του στο Ριάντ, όπου υπέγραψε συμφωνίες διπλωματικής και αμυντικής συνεργασίας, όπως και τη μεταφορά συστοιχίας Patriot στη Σαουδική Αραβία.

Η δήλωση του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών αφορά στα ενεργειακά ζητήματα κι έγινε κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο Arab News. Εκεί ρωτήθηκε σχετικά με τις έρευνες υδρογονανθράκων στη χώρα μας, όπου έκανε λόγο ότι η Ελλάδα δεν επιθυμεί να μετατρέψει το Αιγαίο σε κόλπο του Μεξικού. Και όλα αυτά έγιναν τη στιγμή που η κυβέρνηση έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι στηρίζει το εγχείρημα των ερευνών για την ανεύρεση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Η δήλωση του κ. Δένδια είναι η ακόλουθη: «Η Ελλάδα πιστεύει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δεν πρόκειται να αρχίσει να σκάβει τον βυθό της Μεσογείου για να βρει αέριο και πετρέλαιο, για έναν πολύ απλό λόγο. Χρειαζόμαστε 10 με 20 χρόνια για να το βρούμε και να το εκμεταλλευτούμε, και από οικονομική άποψη θα ήταν πολύ πιο ακριβό για παράδειγμα από το δικό σας, της Σαουδικής Αραβίας. Έτσι, οικονομικά δεν οραματίζομαι την Ελλάδα να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου».

Ο κ. Δένδιας αναφέρθηκε επίσης και στο Αιγαίο, λέγοντας ότι «είναι ένας παράδεισος στη γη. Δεν σκοπεύουμε να το μετατρέψουμε σε κόλπο του Μεξικού. Η Ελλάδα δεν σχεδιάζει στο άμεσο μέλλον να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου».

Αντίθετες με τη διαχρονικά εξωτερική μας πολιτική οι δηλώσεις Δένδια

Φυσικά, οι δηλώσεις αυτές είναι αντίθετες με τη φιλοσοφία της εξωτερικής πολιτικής που ασκείται ιστορικά από όλες τις κυβερνήσεις στο συγκεκριμένο ζήτημα. Ειδικά από τότε που για πρώτη φορά ο Γιάννης Μανιάτης, στις 24 Μαΐου του 2011 ως υφυπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής της κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου, ανακοίνωσε ότι «η Ελλάδα ξεκινά σεισμικές μελέτες και γεωλογικές έρευνες προκειμένου με βάση την ερμηνεία τους να δούμε πού έχουμε, τι έχουμε και σε πόση ποσότητα έχουμε υδρογονάνθρακες. Το πρώτο στάδιο είναι αυτό».

Μάλιστα ο κ. Μανιάτης στην ίδια δήλωση τόνισε ακόμη πως «τα τελευταία 15 χρόνια, ενώ ξέραμε ότι υπάρχουν κυρίως στη Δυτική Ελλάδα ενδείξεις για ύπαρξη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, δεν είχε γίνει τίποτε, παρόλο που η Ελλάδα είναι η πιο εξαρτημένη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το πετρέλαιο. Το ενεργειακό της ισοζύγιο εξαρτάται σε ποσοστό άνω του 55% από το πετρέλαιο».

Αργότερα επί πρωθυπουργίας Αντώνη Σαμαρά και πάλι με τον ίδιο υπουργό, τον Γιάννη Μανιάτη, οι διαδικασίες έτρεξαν με εξαιρετικά γρήγορη ταχύτητα (πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα) και πλέον όλοι αναμένουμε ποιες εταιρείες θα αναλάβουν τις έρευνες και τις εξορύξεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Μανιάτης έχει γράψει πληθώρα άρθρων, που ισχυρίζεται πως από τα κέρδη από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων θα μπορεί να χρηματοδοτείται το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, το οποίο αποτελεί τη μεγάλη πληγή για την ελληνική οικονομία και συνήθως προκαλεί τεράστιες μαύρες τρύπες στη δημοσιονομική ισορροπία.

Τουναντίον, τώρα, με τη δήλωσή του ο Νίκος Δένδιας ναρκοθετεί –για να μην πούμε καταρρίπτει– όλη τη διπλωματική πολιτική της χώρας στο συγκεκριμένο θέμα. Επίσης, είναι κόντρα σε όσα είπε στην Άγκυρα προ δέκα περίπου ημερών κατά τη συνέντευξη με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Διότι δεν μπορείς να ανεβάζεις τον πήχη στην Άγκυρα για να έχεις προσωπικά πολιτικά οφέλη (οι τελευταίες δημοσκοπήσεις τον παρουσιάζουν με δημοφιλία που θυμίζουν εκλογές Τσαουσέσκου) και λίγες ημέρες αργότερα να ισχυρίζεσαι ότι δεν σε ενδιαφέρει η αξιοποίηση των κοιτασμάτων κάνοντας λόγο για το κόστος των ερευνών. Όταν πλέον είναι παγκοσμίως γνωστό πως κανένα κράτος δεν ασχολείται με τις έρευνες και τις εξορύξεις. Τουναντίον, υπενοικιάζει τα θαλάσσια οικόπεδα σε εταιρείες και με βάση τι θα ανακαλυφθεί στο υπέδαφος εισπράττει άκοπα χρήματα. Και φυσικά το ίδιο ισχύει και για τις εταιρείες που αναλαμβάνουν αυτό το έργο.

Φυσικά, όταν μιλάμε για εξορύξεις, το κάθε κράτος επιβάλλει και τους κανόνες. Και μπορείς και το περιβάλλον να προστατεύσεις και να αξιοποιήσεις τους φυσικούς πόρους. Ούτε καν οι οικολόγοι της Green Peace δεν θα ισχυρίζονταν αυτό που είπε ο Νίκος Δένδιας στο Ριάντ.

Κάποιοι υποστηρίζουν πως ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών επεχείρησε να καλοπιάσει τους Άραβες με τη συγκεκριμένη δήλωσή του, αλλά και αυτό δεν στέκει, διότι η επίσκεψή του περιελάμβανε ζητήματα διπλωματικής και αμυντικής συνεργασίας και όχι συνεργασία στους υδρογονάνθρακες. Βέβαια, το επιχείρημα είναι αυτονοήτως αίολο, γιατί το να φοβηθούν οι Άραβες ανταγωνισμό στην πώληση πετρελαίου ή να ζητήσουν συμμετοχή στην εξόρυξη μοιάζει περισσότερο με ανέκδοτο παρά με διπλωματική δήλωση…

Και το σημαντικότερο, έτσι όπως τοποθετήθηκε στο ζήτημα ο κ. Δένδιας, είναι ότι έθεσε σε αμφισβήτηση τα κυριαρχικά μας δικαιώματα στην Ανατολική Μεσόγειο, για τα οποία, χωρίς να έχει εντολή αυτής της μορφής –ουδέποτε απασχόλησε το υπουργικό συμβούλιο το θέμα των εξορύξεων και ουδέποτε ο πρωθυπουργός έκανε κάποια μνεία επ’ αυτού–, τοποθετήθηκε λέγοντας ότι δεν θα τα ασκήσουμε.   

«Λαγός» ο Δένδιας σε αλλαγή πλεύσης;

Αυτό, όμως, που προκαλεί τεράστια ερωτηματικά είναι μήπως ο κ. Δένδιας λειτούργησε ως «λαγός» σε αλλαγή στρατηγικής πλεύσης σε ό,τι αφορά τόσο την αξιοποίηση πιθανών κοιτασμάτων, όσο και τη «διαβεβαίωση» της Ελλάδας μέσω του ιδίου προς την Τουρκία ότι «δεν χρειάζεται να ανησυχεί –ή να βιάζεται– για εξορύξεις στο Αιγαίο».

Όπως επισημαίνεται από αρκετούς αναλυτές, η φιλόδοξη περιβαλλοντική ατζέντα, που υποστηρίζεται με θέρμη από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, δεν περιλαμβάνει αποκλεισμό των δραστηριοτήτων για έρευνα και εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν ο κ. Δένδιας δεν έκανε γκάφα με τα όσα είπε στο Ριάντ και απλά προανήγγειλε τη στροφή εκ μέρους της κυβέρνησης, πάνω σε ένα πρότζεκτ που ξεκίνησε προ δεκαετίας δειλά (επί Γ. Παπανδρέου), αναπτύχθηκε ραγδαία επί Αντώνη Σαμαρά, δεν μπήκε στα συρτάρια ούτε επί Τσίπρα. Θα ήταν ολέθριο το σφάλμα για την εξωτερική πολιτική της χώρας μας εάν επισήμως δηλωθεί ότι εγκαταλείπει τις έρευνες αυτής της μορφής η κυβέρνηση Μητσοτάκη. 

Οι διευκρινίσεις που δεν πείθουν

Το υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε και διευκρινίσεις σχετικά με τα όσα είπε ο κ. Δένδιας στο Ριάντ. Διευκρινίσεις που δεν πείθουν. Αναλυτικά οι διευκρινίσεις:

«1) Είναι προφανές ότι τα λεχθέντα δεν αφορούν το υπάρχον ενεργειακό πρόγραμμα της χώρας.

2) Οι απόψεις του Υπουργού Εξωτερικών για την πράσινη ενέργεια και την αειφόρο ανάπτυξη είναι γνωστές και διατυπωμένες κατ’ επανάληψη.

3) Η παγκόσμια τάση τείνει προς την κατεύθυνση της προστασίας του περιβάλλοντος, της πράσινης ενέργειας και των ανανεώσιμων πηγών και υπηρετείται από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, όπως αποδεικνύεται από το μεγάλο βήμα της απολιγνιτοποίησης».

Ανακοίνωση κατευνασμού…

Οι διευκρινίσεις του υπουργείου Εξωτερικών περισσότερο εκθέτουν τον κ. Δένδια και λιγότερο έως καθόλου επεξηγούν την τοποθέτησή του. Τα σενάρια που διακινούνται για το περιεχόμενο και κυρίως για τον σκοπό της έκδοσής της είναι σημαντικά και διόλου κολακευτικά για τον υπουργό  Εξωτερικών.

Όπως προαναφέραμε, ο κ. Δένδιας έχει υψηλό ποσοστό δημοφιλίας, αλλά τους πολίτες καθόλου δεν ενδιαφέρει αν θα καταρρακωθεί η πρόσκαιρη αυτή δημοφιλία του, αφού κυρίως ενδιαφέρεται για το έστω και μακροπρόθεσμο οικονομικό όφελος της χώρας μας.

Ένα σενάριο που διακινείται αφορά τον συσχετισμό με τη «σκληρή» τοποθέτησή του προ ημερών στην Άγκυρα, τοποθέτηση την οποία προσπάθησε στο Ριάντ να λειάνει –ή να «μαζέψει»– «διαβεβαιώνοντας» τους Τούρκους ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούν, αφού δεν ενδιαφέρουν την Ελλάδα ως οικονομικό έσοδο οι εξορύξεις πετρελαίου. Λάθος τοποθέτηση, γιατί τίποτα δεν εξασφαλίζει ότι την ίδια άποψη για το εγχείρημα –δηλαδή, ότι δεν ενδιαφέρεται για εξορύξεις– θα έχει και η Τουρκία.

Με τη γνωστή συλλογιστική των Τούρκων, «αν εσύ δεν ενδιαφέρεσαι για λεφτά από τις εξορύξεις πετρελαίου, ενδιαφέρομαι εγώ», δίνει δικαιώματα στον Ερντογάν να στοχεύσει την ελληνική ΑΟΖ, αφού εμείς δηλώσαμε ότι δεν ενδιαφερόμαστε…

Άρα, και να επικαλείται μιας μορφής «νομιμοποίηση» στα επιχειρήματά του στην προσπάθεια ένταξής του στην Ευρωπαϊκή κοινότητα, ότι η ένταξή του δεν βλάπτει την Ελλάδα από τις ερευνητικές δραστηριότητες του Oruc Reis.

Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι πότε η κυβέρνηση Μητσοτάκη πήρε μια τόσο σοβαρή απόφαση χωρίς να τη δημοσιοποιήσει; Και αν όντως δεν την ενδιαφέρουν οι εξορύξεις, γιατί εξέδωσε Navtex για έρευνες στην ελληνική ΑΟΖ προ ημερών, λόγω της οποίας ξεκίνησε έρευνες ερευνητικό πλοίο γαλλικών συμφερόντων, έρευνες τις οποίες παρεμπόδισε τουρκικό πολεμικό πλοίο.

Αν λοιπόν η τοποθέτηση του κ. Δένδια έγινε εν γνώσει του Μαξίμου, τότε δικαίως ο υπουργός Εξωτερικών δικαιούται τον τίτλο του «λαγού» στην κυβερνητική πολιτική. Στην περίπτωση αυτή, η κυβέρνηση θα πρέπει να προβληματιστεί –πέραν των εσωτερικών κραδασμών– για το κλίμα που δημιουργείται λίγο πριν από την 5μερή διάσκεψη για το Κυπριακό…

Αν πάλι η τοποθέτηση του ΥΠ.ΕΞ. έγινε εν αγνοία της κυβέρνησης, τότε το πιθανότερο σενάριο είναι ότι ο κ. Δένδιας ευρισκόμενος στην κορυφή της δημοφιλίας του, και προσπαθώντας να φτάσει ακόμη σε πιο ψηλό επίπεδο, έκανε τη δήλωση αυτή για να προσεταιριστεί και τους Οικολόγους Πράσινους… Βεβαίως, κάνουμε χιούμορ, αλλά δεν μπορούμε να φανταστούμε κάποιο άλλο κίνητρο.

Και οι δύο περιπτώσεις όμως –είτε «λαγός» είτε αριβίστας– δεν περιποιούν τιμή σε έναν υπουργό Εξωτερικών.