Με το ένα μάτι στα Βαλκάνια και το άλλο στο Αιγαίο…

Το Φόρουμ των Δελφών, αλλά και η κρίση στη Μέση Ανατολή αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για την Ελλάδα να αναδείξει τον ρόλο της στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Η Ελλάδα επιθυμεί να αναδείξει τον σταθεροποιητικό της ρόλο, κάτι που φάνηκε και από τις συναντήσεις του πρωθυπουργού με Βαλκάνιους ηγέτες στο περιθώριο του Φόρουμ των Δελφών, αλλά πολύ περισσότερο με το ταξίδι του Νίκου Δένδια στη διακεκαυμένη ζώνη της Μέσης Ανατολής, όπου είχε συναντήσεις με Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους και φυσικά με τον πατριάρχη Ιεροσολύμων.

Ο υπουργός Εξωτερικών είχε την ευκαιρία, ως άτυπα απεσταλμένος της Ε.Ε., να αναδείξει τη διαμεσολαβητική προσπάθεια της Ελλάδας, ώστε να σταματήσουν οι συγκρούσεις μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, υποστηρίζοντας την πάγια ελληνική θέση, ότι το Ισραήλ δεν μπορεί να μην απαντά στις επιθέσεις, αλλά από την άλλη ζήτησε να αναγνωριστεί το Παλαιστινιακό κράτος, ώστε να σταματήσουν οι συγκρούσεις. Βέβαια, όλοι κατανοούμε ότι πολύ δύσκολα θα πείσει τους αντιμαχόμενους, αλλά η Ελλάδα ανέδειξε το ενδιαφέρον της για ειρήνευση στη Μέση Ανατολή, σε αντίθεση με τη στάση της Τουρκίας, που υποδαυλίζει με κάθε τρόπο τις όποιες προσπάθειες για ειρήνευση.

Στα Βαλκάνια

Φυσικά, όλοι γνωρίζουμε ότι για να βρεθεί λύση στις συγκρούσεις Ισραήλ-Χαμάς τον πρώτο λόγο τον έχουν οι Αμερικανοί και ο Τζο Μπάιντεν, εν τούτοις το ταξίδι του Νίκου Δένδια και η στάση της Ελλάδας μόνο θετικά μπορεί να αποτιμηθεί. Κυρίως επειδή δείχνει ότι έχει και τη διάθεση και τη δύναμη να προσφέρει βοήθεια, ώστε να βρεθεί μία λύση.

Ταυτόχρονα ανέδειξε τον ρόλο της και στους Βαλκάνιους ηγέτες που είδε στο Μαξίμου ο πρωθυπουργός στο περιθώριο του Φόρουμ των Δελφών. Οι συναντήσεις του κ. Μητσοτάκη εκτός όλων των άλλων είχαν και οικονομικές και επενδυτικές προεκτάσεις. Εξάλλου, μετά από κάθε συνάντηση τονίστηκαν οι δυνατότητες περαιτέρω διεύρυνσης της συνεργασίας ιδίως στην οικονομία, στην ενέργεια, στις επενδύσεις,  αλλά και στον τουρισμό. Με την Αθήνα να επιδιώκει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή.

Στη συνάντηση με τον πρωθυπουργό του Μαυροβουνίου, Ζντράβκο Κριβοκάπιτς, τέθηκαν επί τάπητος οι δυνατότητες περαιτέρω διεύρυνσης της συνεργασίας των δύο χωρών, ιδίως στην οικονομία, με έμφαση στο εμπόριο και στην ενέργεια, αλλά και στον τομέα του τουρισμού. Ικανοποίηση εκφράστηκε για το επίπεδο συνεργασίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, καθώς και για την ελληνική συνδρομή στην προσπάθεια του Μαυροβουνίου για ένταξη στην Ε.Ε.

Με τον προεδρεύοντα του Συλλογικού Προεδρείου της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης Μίλοραντ Ντόντικ, ο κ. Μητσοτάκης συζήτησε περαιτέρω προώθηση των διμερών οικονομικών, εμπορικών, επενδυτικών και ενεργειακών σχέσεων. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη ενδιαφέρεται να ενταχθεί στην Ε.Ε., και η Ελλάδα προτίθεται να τη στηρίξει σε αυτή την προσπάθεια.

Ο πρωθυπουργός δέχθηκε στο Μαξίμου και την πρωθυπουργό της Σερβίας, Άννα Μπρνάμπιτς, όπου η Ελλάδα αποδέχθηκε το ψηφιακό πιστοποιητικό εμβολιασμού για τους Σέρβους επισκέπτες. Κάτι που βολεύει και τη χώρα μας, καθώς κάθε χρόνο χιλιάδες Σέρβοι κατακλύζουν τις παραλίες της Βορείου Ελλάδας.

Με τον Γιάνες Γιάνζα, πρωθυπουργό της Σλοβενίας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε επί τάπητος το κοινό ενδιαφέρον που έχουν οι δύο χώρες σε τομείς όπως οι θαλάσσιες μεταφορές κι ο τουρισμός, ενώ μεγάλη έκταση δόθηκε στην κλιματική αλλαγή. «Ελλάδα και Σλοβενία υποστηρίζουμε τους φιλόδοξους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου και ήδη η χώρα μας πρωταγωνιστεί στην προσπάθεια απεξάρτησης από τον λιγνίτη και στην πράσινη ανάπτυξη», υποστήριξαν οι δύο πρωθυπουργοί.

Φυσικά, από τις συναντήσεις με τους Βαλκάνιους ηγέτες δεν θα μπορούσε να απουσιάσει κι αυτή με τον πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας, Ζόραν Ζάεφ. Σύμφωνα με τα όσα ειπώθηκαν, οι δύο πρωθυπουργοί προχώρησαν στην αποτίμηση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, ενώ επιβεβαίωσαν τη βούλησή τους για τη διερεύνηση των δυνατοτήτων που υφίστανται για συνεργασία, ιδιαίτερα στους τομείς της οικονομίας και της ενέργειας. Όμως ο κ. Ζάεφ, όπως αναφέρουν έγκυρες πηγές, δεν απέσπασε από τον πρωθυπουργό ακριβές χρονοδιάγραμμα για το πότε η ελληνική Βουλή θα κυρώσει τα μνημόνια συνεργασίας που προέκυψαν από τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Τα ελληνοτουρκικά

 

Και μπορεί οι συναντήσεις του πρωθυπουργού με ηγέτες βαλκανικών χωρών να έστειλαν ένα μήνυμα ότι η Ελλάδα είναι η πύλη για την Ευρώπη, όμως η Αθήνα καίγεται πρωτίστως να έχει ένα ήρεμο καλοκαίρι στο Αιγαίο. Το βέβαιο, όπως εκτιμούν παρατηρητές, είναι ότι η αποκλιμάκωση θα διατηρηθεί μέχρι τέλος Ιουνίου, οπότε ολοκληρώνονται και η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ κι αυτή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και όλοι κατανοούν ότι ο Ερντογάν –λόγω οικονομικών προβλημάτων– μάλλον θα είναι ήσυχος.

Στο ελληνικό ΥΠ.ΕΞ. υπάρχει μια ανησυχία για το εάν ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας επιχειρήσει να πάρει την «άτυπη ρεβάνς» από τον ομόλογό του για τη συνέντευξη Τύπου στην Άγκυρα

Πάντως, ακόμη η Άγκυρα δεν έχει αποστείλει πρόσκληση για τον 62ο γύρο των διερευνητικών επαφών. Ίσως αυτή δοθεί από τον ίδιο τον Τσαβούσογλου, ο οποίος –εάν δεν αλλάξει κάτι δραματικά– αναμένεται στην Αθήνα τη Δευτέρα 31 Μαΐου. Το κύριο αντικείμενο της συνάντησης θα αφορά την προετοιμασία για την επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, που πιθανότατα θα πραγματοποιηθεί στις 14 Ιουνίου και στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ, όπου θα βρεθούν τόσο ο Τζο Μπάιντεν, όσο και οι υπόλοιποι αρχηγοί κρατών της συμμαχίας.

Στο υπουργείο Εξωτερικών υπάρχει μια ανησυχία για το εάν ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών επιχειρήσει να πάρει την «άτυπη ρεβάνς» από τον Έλληνα ομόλογό του για τη Συνέντευξη Τύπου στην Άγκυρα, ενώ μια πρόγευση των τουρκικών αιτιάσεων πήρε η Αθήνα στη διάρκεια της επίσκεψης του Τούρκου υφυπουργού Εξωτερικών, Γιαβούζ Σελίμ Κιράν, σε Θεσσαλονίκη και Θράκη, όπου έκανε αρκετές φορές λόγο για την «τουρκική μειονότητα».

Στο μεταξύ, μάλλον δύσκολα θα πραγματοποιηθεί η συνάντηση του Μπάιντεν με τον Ερνογάν στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ. Αφενός μεν η σκληρή γραμμή του Αμερικανού προέδρου, όπου χαρακτήρισε  τις επιθέσεις Ερντογάν κατά του Ισραήλ ως ρατσιστικές και αντισημιτικές, αφετέρου δε τα όσα λέει το τελευταίο διάστημα ο Τούρκος Πρόεδρος για τον Μπάιντεν ότι «έχει αιματοβαμμένα τα χέρια του», απομακρύνουν το ενδεχόμενο ενός τετ-α-τετ. Μία τέτοια εξέλιξη αναμφίβολα δεν είναι καλή για την Τουρκία, ειδικά εάν τελικά πραγματοποιηθεί η συνάντηση του νέου Αμερικανού Προέδρου με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Εξάλλου, και το μήνυμα του Γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ στο Φόρουμ των Δελφών προς τον Ερντογάν ήταν πολύ σκληρό: «Το Αμερικανικό μήνυμα προς τον Ερντογάν θα είναι πως υπάρχουν κι άλλες επιλογές και πως εσύ δεν είσαι η μοναδική μας επιλογή στην περιοχή».