Μέση Ανατολή: Τα 12 «κλειδιά» μίας εύθραυστης εκεχειρίας

Μερική ανακούφιση από την παύση των εχθροπραξιών στην Μέση Ανατολή, εξ ου και το «επιτέλους, τέλος» δεν ξεστομίζεται με απόλυτη βεβαιότητα. Άλλωστε οι εχθροπραξίες όχι απλώς δεν τελείωσαν ακόμη, αντιθέτως την ώρα που γραφόταν το ρεπορτάζ οι ηγεσίες του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ αλληλοκατηγορούνταν για παραβίαση της εκεχειρίας.

Έστω κι αν δεν βρισκόμαστε πια στο 2006, όπου το υπ’ αριθμόν 1701 ψήφισμα του ΟΗΕ τερμάτισε τον πόλεμο στον Λίβανο και οδήγησε την περιοχή σε μία σχετικά ειρηνική περίοδο 18 ετών, η τωρινή εξαιρετικά εύθραυστη συμφωνία του Τελ Αβίβ με τη Βυρηττό –που ουδείς βάζει το χέρι του στη φωτιά ότι δεν θα έχει «σπάσει» μέχρι κρεμαστεί η «Α» στα μανταλάκια– βασίζεται σε 12 σημεία «κλειδιά» που αναδιαμορφώνουν από μηδενική βάση τις σχέσεις μεταξύ Ισραήλ, Λιβάνου, Ιράν, ΗΠΑ και Ευρώπης.

Ποιος είναι τελικά ο πραγματικός νικητής; Αν κάποιος πιστεύει ότι αυτή η παύση είναι δυνατόν να διαρκέσει για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, θα τον χαρακτηρίζαμε αθεράπευτα αισιόδοξο. Αντιθέτως ο ρεαλισμός και τα ιστορικά προηγούμενα επιτάσσει το βλέμμα όλων των εμπλεκομένων να μείνει καρφωμένο στις εύθραυστες ισορροπίες. Όλοι αναρωτήθηκαν γιατί η ανακωχή δεν έγινε νωρίτερα, όμως αποδείχθηκε πως τελικά ήταν θέμα timing που βόλεψε όλους τους πρωταγωνιστές του αιματηρού, μεσανατολικού θρίλερ και ιδίως το Ισραήλ που διέλυσε εκ θεμελίων τον πυρήνα της Χεζμπολάχ, χωρίς να «λυπηθεί» τα πυρομαχικά, με τον IDF να μετρά λίγο περισσότερους από 50 νεκρούς στρατιώτες μέσα σε ένα διάστημα δύο μηνών.

Ο «οδικός χάρτης» της εκεχειρίας  

Μέχρι να φτάσουμε στη μεγάλη αναλυτική εικόνα τού τι θα ξημερώσει στην πολύπαθη περιοχή μετά από το πέρας των 60 ημερών προηγούνται τα 12 βήματα που περιγράφονται στον οδικό χάρτη της εκεχειρίας μεταξύ του Τελ Αβίβ και της Βυρηττού και τα οποία είναι τα εξής:

1] Η Χεζμπολάχ και όλες οι ένοπλες ομάδες επί λιβανέζικου εδάφους θα σταματήσουν τις επιθετικές επιχειρήσεις εναντίον του Ισραήλ.

2] Το Ισραήλ δεν θα προβεί σε επιθετικές στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον στόχων στο Λίβανο, ούτε από ξηράς, ούτε από αέρος, ούτε από θαλάσσης.

3] Ο Λίβανος και το Ισραήλ θα αναγνωρίσουν τη σημασία της απόφασης 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

4] Οι υποχρεώσεις αυτές δεν θα υπονομεύσουν το καθήκον του Ισραήλ ή του Λιβάνου να ασκήσουν το δικαίωμά τους στην αυτοάμυνα.

5] Οι επίσημες δυνάμεις ασφαλείας του Λιβάνου και η LAF (Λιβανέζικες Ένοπλες Δυνάμεις) θα είναι οι μόνες ένοπλες οντότητες που θα έχουν την άδεια να φέρουν όπλα ή να αναπτύσσουν δυνάμεις στο νότιο Λίβανο.

6] Όλες οι πωλήσεις, οι μεταφορές ή η παραγωγή όπλων ή συναφούς υλικού στο Λίβανο θα τελούν υπό την εποπτεία και τον έλεγχο της κυβέρνησης του Λιβάνου.

7] Όλες οι μη εξουσιοδοτημένες εγκαταστάσεις που εμπλέκονται στην παραγωγή όπλων ή συναφούς υλικού θα διαλυθούν (σύμφωνα με το ισραηλινό Κανάλι 13 δεν έχει αποσαφηνιστεί αν αυτό αφορά μόνο τον νότιο ή ολόκληρο τον Λίβανο).

8] Θα συσταθεί μια αμοιβαία αποδεκτή από το Ισραήλ και το Λίβανο επιτροπή για να παρακολουθεί και να βοηθά στην εφαρμογή αυτών των υποχρεώσεων.

9] Και οι δύο χώρες θα αναφέρουν κάθε δυνατή παραβίαση αυτών των υποχρεώσεων στην επιτροπή και στην UNIFIL.

10] Ο Λίβανος θα αναπτύξει τις επίσημες δυνάμεις ασφαλείας του και την LAF κατά μήκος όλων των συνόρων, των συνοριακών διαβάσεων και της γραμμής που θα ορίσει τον νότιο Λίβανο στο σχέδιο ανάπτυξης.

11] Το Ισραήλ θα αποσύρει ταυτόχρονα σταδιακά τις δυνάμεις του νότια της Γαλάζιας Γραμμής σε διάστημα 60 ημερών.

12] Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προωθήσουν τις διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ισραήλ και του Λιβάνου για την καθιέρωση αναγνωρισμένων διεθνών συνόρων.

Η νέα συμφωνία, λοιπόν απαιτεί εν ολίγοις από τη Χεζμπολάχ να υποχωρήσει βόρεια του ποταμού Λιτάνι και από το Ισραήλ να σταματήσει να πετάει πάνω από τον εναέριο χώρο του Λιβάνου, ενώ όπως συνέβαινε και πριν από τη σύρραξη, θα αστυνομεύεται από την προσωρινή δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στο Λίβανο (UNIFIL). Οι ΗΠΑ, η Γαλλία και άλλοι θα δημιουργήσουν μια επιτροπή, όπου και οι δύο πλευρές θα πρέπει να συμβουλεύονται πριν αναλάβουν οποιαδήποτε δράση για υποτιθέμενες παραβιάσεις.

Το «δεκανίκι» του Ιράν

Καλά μέχρι εδώ, όμως η συμφωνία πρέπει να εγκριθεί και από το λιβανέζικο κοινοβούλιο, στο οποίο συμμετέχει η Χεζμπολάχ. Το «δεκανίκι» του Ιράν, κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα, με το πυρηνικό του οπλοστάσιο να μειώνεται κατά το ήμισυ, τις δαιδαλώδεις σήραγγες στον νότιο Λίβανο να καταστρέφονται ολοσχερώς και η «τρύπα» στα οικονομικά συστήματα και τις αλυσίδες εφοδιασμού να μην μπορούν να κλείσουν από πουθενά.

Η Χεζμπολάχ καλείται να εξηγήσει τις απώλειες της που ανέρχονται σε περισσότερες από ένα εκατομμύριο, με την μπάλα να παίρνει και το Ιράν, καθώς αποτελούσε τον άσο του σε μια περιοχή που, μόλις πριν από ένα μήνα, φαινόταν ότι θα μπορούσε να είχε χάσει τελείως. Παρόλα αυτά, η εκεχειρία φαίνεται πως δίνει στο Ιράν την χρονική αβάντα που θα επιτρέψει στην Χεζμπολάχ να συνεχίσει να έχει λόγο ύπαρξης στην περιοχή.

Πέραν της συμφωνίας, σοβαρό θέμα αποτελούν και οι εκτοπισμένοι πολίτες του Ισραήλ που ανέρχονται περίπου σε 60.000, με τον IDF να μην καθιστά σαφές το πότε θα επιστρέψουν στα σπίτια τους στα σύνορα. Οι ίδιοι οι στρατηγοί θέλουν οπωσδήποτε να απαλλαγούν από έναν ακόμη «πονοκέφαλο», με τους ψιθύρους να λένε πως θα μεταθέσουν την ευθύνη στην «βεβιασμένη υπόσχεση της κυβέρνησης Νετανιάχου», χωρίς να θεωρούν την επιστροφή των πολιτών δικό τους πρόβλημα. Δουλειά τους ήταν να απομακρύνουν την Χεζμπολάχ ως απειλή για το κράτος τους και αυτό έκαναν.

 

Ο Τζο «έσπειρε», ο Ντόναλντ θα καρπωθεί τη σοδιά

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, σχολίασε την ανακωχή χαρακτηρίζοντάς τη «ως νίκη των Αμερικανών διαπραγματευτών», αλλά αυτός που θα εισπράξει το μεγαλύτερο κέρδος θα είναι ο νεοεκλεγείς «πλανητάρχης»  Ντόναλντ Τραμπ, καθώς η σημαντικότερη προεκλογική του υπόσχεση ήταν πως θα τερματίσει τους πολέμους και πράγματι πολλοί ισχυρίζονται πως ήταν ο μοναδικός λόγος που το Ισραήλ και το Ιράν κάθισαν τελικά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.