ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ: Επιθεωρητής Κάλαχαν ή δικαστής Ντρεντ;

«Ο δολοφόνος επιστρέφει πάντα στον τόπο του εγκλήματος», ισχυρίζονται συνήθως οι συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων, και αυτή την άποψη φαίνεται να την ενστερνίζονται αρκετοί εγκληματολόγοι. Κάπως έτσι φαίνεται να λειτουργεί και ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο οποίος για 4η φορά στην πολιτική του καριέρα θα κάτσει στην καυτή καρέκλα του υπουργού Προστασίας του Πολίτη (παλαιότερα Δημόσιας Τάξης).

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Ο νέος υπουργός Προστασίας του Πολίτη δεν είναι όποιος κι όποιος για να μπορέσει να μπει σε καλούπια, ειδικά στον χώρο που έχει δοξασθεί ακόμη και από πολιτικούς του αντιπάλους. Γι’ αυτό και τον εμπιστεύθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και τον έθεσε επικεφαλής σε ένα υπερυπουργείο, ενώ του επέτρεψε να επιλέξει και τους συνεργάτες του. Ήδη δίπλα του σε ρόλο υφυπουργού για την καταπολέμηση του εγκλήματος ανέλαβε ο Λευτέρης Οικονόμου, πρώην αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ., ο οποίος έγινε γνωστός ως εκπρόσωπος Τύπου της αστυνομίας την εποχή που εξαρθρώθηκε η 17Ν. Ενώ στην τελετή παράδοσης-παραλαβής επανεμφανίστηκε στους διαδρόμους του υπουργείου και ο Θανάσης Νασιάκος, πρώην αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ., ο οποίος ανέλαβε άτυπος σύμβουλος του υπουργού Προστασίας του Πολίτη. Από την παλιοπαρέα απουσιάζουν ο Γιάννης Διώτης (πρώην εισαγγελέας και εμπλεκόμενος στην υπόθεση με το στικάκι της λίστας Λαγκάρντ) και ο Στέλιος Σύρος (τότε αρχηγός της αντιτρομοκρατικής), ο οποίος αφού εξελέγη δήμαρχος Δομοκού, τώρα παράγει τσίπουρο στη γενέτειρά του.

Κι όπως σχολίαζε άσπονδος φίλος του κ. Χρυσοχοΐδη, στη Χαριλάου Τρικούπη «ο Μιχάλης είναι σταρ και το δείχνει. Είναι αγύριστο ποντιακό κεφάλι και δεν πρόκειται να δεχόταν εάν δεν είχε αυτούς που εμπιστεύεται δίπλα του». Εξάλλου, στο ΚΙΝΑΛ εκτός του ότι τον διέγραψαν ετοιμάζονται για σκληρές αντιπαραθέσεις με τοΝ νέο υπουργό Προστασίας του Πολίτη στη Βουλή. Το μήνυμα του το έστειλαν ήδη, όχι τόσο με τη διαγραφή του από το ΚΙΝΑΛ, κάτι αναμενόμενο και φυσιολογικό καθώς συμβαίνει σε όλα τα κόμματα, αλλά περισσότερο με το non paper που εξέδωσε η Χαριλάου Τρικούπη για το ότι πέρασαν στη δικαιοδοσία του υπουργού Προστασίας του Πολίτη και οι φυλακές. Μάλιστα, σε κάποιο σημείο της ανακοίνωσης αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Η ασφάλεια είναι ουσιαστικό και βασικό αγαθό και προστατεύεται. Για να προστατεύσει ουσιαστικά, όμως, τον πολίτη, απαιτείται η εξισορρόπησή του με τα άλλα βασικά δικαιώματα και τις κρατικές λειτουργίες, όπως είναι κατ’ εξοχήν ο δικαστικός χώρος της εκτέλεσης των ποινών, η προστασία της ανηλικότητας και η διάκριση των εξουσιών».

 

Η συγκεκριμένη παράγραφος θυμίζει προς τον κ. Χρυσοχοΐδη κάποιες συζητήσεις που είχαν γίνει κατά κόρον σε κλειστές συσκέψεις της Χαριλάου Τρικούπη, όπου ο νυν υπουργός ζητούσε να γίνουν πιο σκληρές οι αρχές, προκειμένου να παταχθεί η καθημερινή εγκληματικότητα. Τότε σε αυτές τις κλειστές συσκέψεις άλλαξε και το παρατσούκλι του Χρυσοχοΐδη. Από «επιθεωρητής Κάλαχαν» τον φώναζαν πλέον «δικαστής Ντρεντ».

Ο επιθεωρητής Κάλαχαν έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό από την αμερικανική ταινία του Ντον Σίγκελ το 1971 με πρωταγωνιστή τον Κλιντ Ίστγουντ. Ήταν η πρώτη ταινία που εισήγαγε τον χαρακτήρα του επιθεωρητή Κάλαχαν, τον οποίο υποδύθηκε ο Ίστγουντ σε μία σειρά ταινιών. Ο δικαστής Ντρεντ, από την άλλη, είναι φανταστικός χαρακτήρας, πρωταγωνιστής της ομώνυμης σειράς κόμικς, η οποία δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1977. Ο Ντρέντ είναι ένας κρατικός λειτουργός σε μια βίαιη μελλοντική πόλη και ανήκει σε ένα σώμα ένστολων δικαστών-αστυνομικών, οι οποίοι έχουν δικαιώματα αστυνόμευσης, ερμηνείας του νόμου και άμεσης εκτέλεσής του. Ο Ντρεντ και οι συνάδελφοί του μπορούν να συλλαμβάνουν, να εκδίδουν ποινές, αλλά και να τις εκτελούν επί τόπου ακόμη και αμέσως μετά τη διάπραξη αδικήματος, ακόμη κι εάν πρόκειται και για θανατική ποινή.

Τι συμβολίζει

Ο συμβολισμός της επιλογής του Χρυσοχοΐδη από τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι προφανής, όπως και η ουσία της υπουργοποίησής του. Ο κ. Χρυσοχοΐδης είναι αυτός που πιστώνεται την εξάρθρωση της τρομοκρατικής οργάνωσης 17Ν, από την οποία είναι γνωστό ότι η οικογένεια Μητσοτάκη έχει υποστεί μια μεγάλη απώλεια, αυτή του Παύλου Μπακογιάννη.  Επίσης ουδείς μπορεί να κατηγορήσει τον πρωθυπουργό, ότι επέλεξε έναν σκληρό δεξιό για το συγκεκριμένο υπουργείο που «θα κατεβάσει τα τανκς στα Εξάρχεια», όπως έλεγαν κατά την προεκλογική περίοδο από τον ΣΥΡΙΖΑ. Τουναντίον, ο νυν υπουργός, εκτός του ότι προέρχεται από τον κεντροαριστερά και τον κομματικό σωλήνα του ΠΑΣΟΚ, έχει και γνώση του αντικειμένου.

Ο κ. Χρυσοχοΐδης, μπορεί να έχουν περάσει χρόνια από τότε που θήτευσε στη Λεωφόρο Κατεχάκη, όμως αναμφισβήτητα είχε πάντα κρατήσει επαφές με το ευρύτερο σύστημα των Σωμάτων Ασφαλείας. Σε τέτοιο σημείο, μάλιστα, που οι κακές γλώσσες ισχυρίζονται ότι πάντα είχε ενημέρωση, ακόμη και όταν δεν ήταν υπουργός.

Την εποχή του εκσυγχρονισμού υπήρχαν δύο δόγματα. Το ένα του Κώστα Σημίτη, που είχε πει ότι «οι υπουργοί δεν είναι υπάλληλοι», και το άλλο του Αλέκου Παπαδόπουλου «δεν κάνουν τα υπουργεία τους υπουργούς, αλλά οι υπουργοί τα υπουργεία τους». Και τα δύο δόγματα τα ακολούθησε πιστά ο κ. Χρυσοχοΐδης. Εξάλλου, ας μη λησμονούμε ότι ανελίχθηκε στην πολιτική όχι από κάποιο λαϊκό κίνημα, όπως πολλοί άλλοι στο ΠΑΣΟΚ, αλλά άνηκε σε μία κατηγορία προερχόμενη από τον κομματικό σωλήνα, όπου ξεκίνησαν ως νομάρχες τη δεκαετία του ’80 (ήταν νομάρχης Καρδίτσας) και εν συνεχεία «κατσικώθηκε» στην ελληνική πολιτική σκηνή ως υφυπουργός στην αρχή και μετέπειτα ως υπουργός. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να θεωρείται υπουργός-σταρ στα θέματα Δημοσίας Τάξης, αλλά στην υψηλή πολιτική δεν τα κατάφερνε. Εξάλλου, στη Χαριλάου Τρικούπη κάποιοι τον αποκαλούσαν «υδράργυρο» για τις ευμετάβλητες θέσεις του.

 

Η περίοδος της δόξας

Όπως παραδέχονται ακόμη και οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι, κέρδισε την εμπιστοσύνη του Κώστα Σημίτη (πράγμα δύσκολο για τον πρώην πρωθυπουργό), όχι τόσο για τις επιτυχίες του, αλλά περισσότερο για τη στοχοπροσήλωση, που επέδειξε την τριετία 1999-2002, το πείσμα, την εργατικότητα, την ορμή και την αντοχή του στις αποτυχίες. Τότε ο Κώστας Σημίτης μάθαινε για τις δεκάδες πτήσεις που έκανε με ελικόπτερα για τον εντοπισμό πιθανών εστιών φωτιάς, την πολύωρη παραμονή του στο κέντρο επιχειρήσεων, τις νυκτερινές επιθεωρήσεις των αστυνομικών τμημάτων. Και γι’ αυτόν τον λόγο απέρριπτε μετά βδελυγμίας όλες τις εισηγήσεις για αντικατάστασή του, καθώς μέχρι την εξάρθρωση της 17Ν δεν είχε απτά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, που ήταν το ζητούμενο λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Ο Χρυσοχοΐδης κατά την περίοδο της καταδίωξης της τρομοκρατίας σφυρηλάτησε την αυτοπεποίθησή του και διαμόρφωσε τις επιτελικές αρετές του. Η ομάδα που έστησε (με την ανοχή του Κώστα Σημίτη) με τον Φώτη Νασιάκο, τον Στέλιο Σύρο και τον Λευτέρη Οικονόμου, συνεπικουρούμενη από τον εισαγγελέα Γιάννη Διώτη, έφερε αποτελέσματα, εκμεταλλευόμενη στο έπακρο το λάθος του Σάββα Ξηρού με αποτέλεσμα την εξάρθρωση της 17Ν.

Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης από ένας επιτυχημένος υπουργός μετατράπηκε σε σταρ. Ακόμη και οι πολιτικοί του αντίπαλοι του έβγαζαν το καπέλο, με συνέπεια να γίνει ακριβοθώρητος και για τους συντρόφους του. Τότε ήταν που ο Κώστας Σημίτης αποφάσισε να του δώσει ένα ακόμη γαλόνι και τον χρησιμοποίησε για να βγάλει εκτός παιχνιδιού τον Κώστα Λαλιώτη. Κάτι που δεν κατάλαβε μεθυσμένος από τη δόξα ο εξ Ημαθίας δικηγόρος. Το 2003 ο κ. Χρυσοχοΐδης ανέλαβε γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ στη θέση του κ. Λαλιώτη. Η νέα θέση τού άνοιξε την όρεξη προς την προεδρία του Κινήματος.

Όμως, όπως είπαμε, με την υψηλή πολιτική δεν το έχει. Έτσι βιάστηκε να θέσει θέμα συμβόλων και ονόματος του ΠΑΣΟΚ και φυσικά βγήκε εκτός παιχνιδιού. Συν τοις άλλοις, άρχισαν οι παλιοΠΑΣΟΚοι τις διαρροές για τις ευμετάβλητες πολιτικές θέσεις του. Οι εκσυγχρονιστές του Σημίτη θυμήθηκαν μία ρήση του Σταύρου Σουμάκη «ευτυχώς που έχουμε κι αυτό το παιδί και έρχεται και μας λέει τι συζητάνε στο επιτελείο του Άκη», υπονοώντας τον Χρυσοχοΐδη. Και αναφερόταν στις εσωκομματικές διεργασίες για την αντικατάσταση του άρρωστου Ανδρέα Παπανδρέου στα τέλη του 1995. Βέβαια, ουδείς μπορεί να πει με σιγουριά εάν ο εξ Ημαθίας βουλευτής και τότε υφυπουργός Εμπορίου στις εκλογές για την ανάδειξη του πρωθυπουργού τον Ιανουάριο του 1996 ψήφισε και στις δύο ψηφοφορίες τον Κώστα Σημίτη, ή στην πρώτη ήταν με τον Άκη Τσοχατζόπουλο. Πάντως, θήτευσε ως υφυπουργός Εμπορίου υπό τον Κώστα Σημίτη, αλλά οι κακές γλώσσες λένε ότι ήταν ο κατάσκοπος του τότε Μαξίμου, καθώς ο πρώην πρωθυπουργός θεωρείτο από τον Ανδρέα Παπανδρέου και το περιβάλλον του ως το αντίπαλον δέος.

Δεν διάβασε το μνημόνιο

Αφού είδε την προσπάθειά του να ηγηθεί του ΠΑΣΟΚ το 2003-2004, να πέσει πάνω στη συμφωνία Σημίτη – Γ. Παπανδρέου, αποφάσισε να περιμένει, απολαμβάνοντας τον άτυπο τίτλο  που του έδωσαν οι δημοσιογράφοι «εκ των κορυφαίων στελεχών του ΠΑΣΟΚ». Μετά την ήττα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2007, το σκέφθηκε να θέσει υποψηφιότητα. Τον πρόλαβε ο Σκανδαλίδης, και ακόμη και σήμερα πολλοί αναρωτιούνται ποιον ψήφισε τότε ο Μιχάλης; Ξεκίνησε ως υποστηρικτής του Βενιζέλου και κατέληξε με τον Παπανδρέου, αλλά κάποιοι δύσπιστοι επιμένουν ότι «ο Κάλαχαν ψήφισε λευκό».

Με την επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία (2009) ανέλαβε το «αγαπημένο» του υπουργείο κι επί ημερών του εξαρθρώθηκε ο Επαναστατικός Αγώνας (Απρίλιος 2010). Τρεις μήνες αργότερα, στις 24 Ιουνίου 2010, σώθηκε από βομβιστική επίθεση. Η βόμβα ήταν τοποθετημένη σε ταχυδρομικό δέμα, το οποίο στάλθηκε μέσω των ΕΛΤΑ με αποδέκτη τον Χρυσοχοΐδη. Η βόμβα σκότωσε τον υπασπιστή του, Γιώργο Βασιλάκη, όταν αυτός επιχείρησε να ανοίξει το παγιδευμένο με βόμβα δέμα στον υπουργικό όροφο του μεγάρου της Κατεχάκη. Ο Χρυσοχοΐδης βρισκόταν 10-15 μέτρα μακριά, σε διπλανό γραφείο, την ώρα της έκρηξης.

Όταν ο Γιώργος Παπανδρέου υπέβαλε την παραίτησή του από πρωθυπουργός, τον Νοέμβριο του 2011, ο Χρυσοχοΐδης ήταν ο πρώτος που τον «μαχαίρωσε» και τον κατήγγειλε εφ’ όλης της ύλης, φθάνοντας και στο σημείο να πει ότι «μόνο σε αποικία θα ήταν αρχηγός με τέτοια προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα», ενώ ακολούθησε και η απίστευτη δήλωση –που θα μείνει στην ιστορία– ότι δεν είχε προλάβει να διαβάσει το Μνημόνιο, όταν το ψήφιζε.

Προσπάθησε να σηκώσει ανάστημα και να τεθεί ως το αντίπαλο δέος στον Ευάγγελο Βενιζέλο στις εσωκομματικές εκλογές του 2012, αλλά απέφυγε τη σύγκρουση. Με τον κ. Βενιζέλο δεν είχε και τις καλύτερες των σχέσεων. Κι όμως, ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ τον είχε ορίσει Κοινοβουλευτικό Εκπρόσωπο τη διετία 2012-2013. Ενώ όταν αποχώρησε η ΔΗΜ.ΑΡ. από την κυβέρνηση Σαμαρά, ο Χρυσοχοΐδης ανέλαβε Υπουργός Μεταφορών, Υποδομών και Δικτύων. Πάντως το περιβάλλον Βενιζέλου πάντα ήταν επιφυλακτικό μαζί του, λόγω των σχέσεών του με τον Γιάννη Διώτη και της εμπλοκής του ονόματος του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ με την υπόθεση της «λίστας Λαγκάρντ» και το χαμένο στικάκι.

 Το ΚΙΝΑΛ και η Ν.Δ.

Στις εσωκομματικές εκλογές του ΚΙΝΑΛ ενεργοποιήθηκε στο πλευρό της Φώφης Γεννηματά, αλλά όταν ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες η νέα πρόεδρος δεν ενδιαφέρθηκε να τον αξιοποιήσει, οπότε ο κ. Χρυσχοΐδης απέστειλε τροχιοδεικτικές βολές, όταν είπε στο εντευκτήριο της Βουλής αναφερόμενος στη Ν.Δ. πως «όλοι εμείς οι κεντρώοι πρέπει να συνεργαστούμε». Μεταξύ αυτών που ήταν στο ακροατήριο ήταν και η Φωτεινή Πιπιλή, η οποία γούρλωσε τα μάτια μη πιστεύοντας αυτό που άκουσε.

Όπως λένε όλοι οι πολιτικοί αναλυτές, το deal Μητσοτάκη – Χρυσοχοΐδη δεν έγινε τα τελευταία 24ωρα πριν από τις εκλογές. Είχαν συμφωνήσει εδώ και καιρό και γι’ αυτό ο Μιχάλης είχε εξαφανιστεί από τις κομματικές εκδηλώσεις του ΚΙΝΑΛ.

Κι όπως γράφει σε άρθρο του στο Protagon ένας πρώην σύντροφός του, ο Γιάννης Δατσέρης (πρώην συνεργάτης του Ευάγγελου Βενιζέλου και στέλεχος του κόμματος Ώρα Αποφάσεων των Διαμαντοπούλου – Φλωρίδη): «Ο Μιχάλης δεν είναι ο συμβατικός κοινοβουλευτικός πολιτικός, δεν είναι ο κομματικός ηγέτης. Είναι πολιτικός με τη μακιαβελική έννοια, ασκεί την εξουσία αποτελεσματικά προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος. Είναι ο επαγγελματίας υπουργός που ενίοτε η συγκυρία της Δημοκρατίας τού επιβάλλει διαλείμματα. Η έξις του κατέστη δεύτερη φύση. Επιστρέφει για τέταρτη φορά στην Κατεχάκη, γιατί έτσι είναι η φύση του. Όσοι ψάχνουν για συνωμοσίες και πολιτικά σχέδια ματαιοπονούν. Ας αφεθεί να κάνει τη δουλειά που ξέρει και ας ασχοληθούν άλλοι με τις υποθέσεις τού πλέον ενδιαφέροντος πολιτικού τριγώνου των επόμενων ετών Μητσοτάκης-Ανέστιοι του Κέντρου-ΚΙΝΑΛ. Για αυτή τη δουλειά ο κ. Πρωθυπουργός πρέπει να βρει αυτούς τους άλλους, αν υπάρχουν πρόθυμοι».