Μήπως ο Ερντογάν τη δει Πούτιν…

Σε εγρήγορση έχει τεθεί η κυβέρνηση μετά τις εξελίξεις στην Ουκρανία και την αναγνώριση εκ μέρους της Ρωσίας των δύο περιοχών του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ, που θέλουν να αυτονομηθούν από το Κίεβο. Και δεν είναι μόνο ότι η Ρωσία –επί της ουσίας– ενδιαφέρεται να προσαρτήσει εδάφη της Ουκρανίας, αλλά το αναθεωρητικό αφήγημα του Βλαντιμίρ Πούτιν, που ανέπτυξε στο διάγγελμά του, με το οποίο τόνισε ότι δεν αναγνωρίζει συνθήκες και συμφωνίες πολλών δεκαετιών.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Ο Ρώσος Πρόεδρος στην πραγματικότητα αμφισβητεί όλα τα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Θέλει στην πραγματικότητα να επαναδιαπραγματευτεί όλο το σύστημα ασφάλειας που διέπει την Ευρώπη. Κάτι που τόνισε και ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, σε τηλεοπτική συνέντευξη που παραχώρησε στο Mega.

Και βέβαια όλοι στην κυβέρνηση αναγνωρίζουν ότι οι κυρώσεις προς τη Ρωσία σε τελική ανάλυση θα επιβαρύνουν την Ευρώπη και όχι την αμερικανική οικονομία. Διότι η Ευρώπη έχει ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία και όχι οι ΗΠΑ. Και αυτή την εποχή με τον πληθωρισμό να έχει περάσει το 6% (6,2% τον Ιανουάριο) είναι κάτι που απεύχεται η Ελλάδα. Η επάρκεια φυσικών πόρων, το ενεργειακό κόστος και η άνοδος πληθωρισμού-επιτοκίων είναι προκλήσεις που καλούνται ήδη να αντιμετωπίσουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής. Κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει τη σπουδαιότητα των κινδύνων αυτών και την απειλή εκτροχιασμού των οικονομικών και κοινωνικών ακόμη σχεδιασμών της ελληνικής κυβέρνησης.

 Σε εγρήγορση

Την ίδια ώρα η Αθήνα έχει να σκεφθεί και την Τουρκία, η οποία εδώ και δύο περίπου χρόνια ακολουθεί συστηματικά την ίδια αναθεωρητική τακτική με αυτήν που ανέπτυξε ο Βλαντιμίρ Πούτιν στο αφήγημά του για την αναγνώριση του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ, ως ανεξάρτητα κράτη. Από την πλευρά του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επί της ουσίας δεν αναγνωρίζει τις συνθήκες της Λωζάννης και των Παρισίων που είχε υπογράψει ο Κεμάλ Ατατούρκ. Και αυτό που ανησυχεί δεόντως την Αθήνα είναι μήπως η διεθνής κοινότητα εμπεδώσει αυτές τις αναθεωρητικές αιτιάσεις. Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι η πτώση του τείχους του Βερολίνου δημιούργησε νέα δεδομένα στην Ευρώπη, όπως ήταν η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, της Γιουγκοσλαβίας και το βελούδινο διαζύγιο της Τσεχίας με τη Σλοβακία.

Με βάση τον αναθεωρητισμό των συνθηκών, η Μόσχα στο όνομα του διεθνούς δικαίου καταλαμβάνει ουκρανικό έδαφος και χαράσσει νέα σύνορα, αυτοανακηρυσσόμενη ως δύναμη ειρήνης, που έσπευσε να αποκαταστήσει τη διεθνή νομιμότητα σε δύο ανεξάρτητα κράτη. Δηλαδή, η Μόσχα επιχειρεί να διαμορφώσει μία αντίληψη, όπου κάθε κράτος δύναται πλέον να προωθεί και να επιβάλλει με την ισχύ συνοριακές αλλαγές.

Όλοι γνωρίζουμε τις καλές σχέσεις που διατηρεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Ρώσο Πρόεδρο. Εξάλλου, είναι ο μοναδικός ηγέτης χώρας τού ΝΑΤΟ που έχει τόσα πάρε-δώσε με τον Πούτιν. Οπότε, λαμβάνοντας υπόψη και το αναθεωρητικό δόγμα που αναπτύσσει ως ρητορική ο Τούρκος Πρόεδρος, ελλοχεύει ο κίνδυνος να ζήσουμε μία ανάλογη κατάσταση. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν πως αυτή την εποχή ο Τούρκος Πρόεδρος ζυγίζει τις αντιδράσεις της Δύσης προς τη Μόσχα για να εκφράσει με διαφορετικό τρόπο τις δικές του αναθεωρητικές αντιλήψεις για το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Ο συνδυασμός της κυνικής απάθειας της διεθνούς κοινότητας έναντι των αναθεωρητικών πολιτικών και του τουρκικού νεο-οθωμανισμού δημιουργεί ήδη ένα άκρως επικίνδυνο πλαίσιο για τα ελληνικά εθνικά θέματα.

Αγωνία για την Κύπρο

Βέβαια, υπάρχουν πολλές διαφορές. Αφενός μεν η Τουρκία δεν είναι Ρωσία. Δεν μπορεί να αντέξει η οικονομία της νέες κυρώσεις. Αφετέρου, δυσκολεύεται να κάνει οποιαδήποτε κίνηση στο Αιγαίο από τη στιγμή που υπάρχουν αμερικανικές δυνάμεις στην Αλεξανδρούπολη και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Και το κυριότερο, η Ελλάδα είναι κατάλληλα ετοιμασμένη για στρατιωτικές επιχειρήσεις. Σε αντίθεση με την Ουκρανία, η οποία καλά-καλά δεν έχει πολεμική αεροπορία, καθώς εξακολουθεί να έχει ως στόλο μαχητικά αεροσκάφη που κληρονόμησε από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.

Όμως η ανησυχία και η εγρήγορση έχουν να κάνουν περισσότερο με την Κύπρο. Ας μην ξεχνάμε ότι το 1974 η Τουρκία με την επίκληση της ειρήνης εισέβαλε στο νησί. Ονόμασαν τον Αττίλα «ειρηνική επέμβαση», έκαναν την απόβαση και το νησί παραμένει διχοτομημένο. Τώρα ποιος μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο ο ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, Ερσίν Τατάρ, να ζητήσει βοήθεια από τον Ερντογάν, όπως έκαναν οι ηγέτες των ρωσόφωνων του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ από τον Πούτιν; Ειδικά από τη στιγμή που τον Τατάρ τον αναγνωρίζουν επισήμως και ο ΟΗΕ και οι υπόλοιπες χώρες ως τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων; Εξάλλου, με το πρόσχημα της ειρήνης εισέβαλε η Τουρκία στη Συρία το 2019. Και βέβαια η συγκεκριμένη επιχείρηση καταπάτησε τη συνθήκη της Λωζάννης, αλλά δεν ίδρωσαν και πολλά αυτιά στη δύση.

Ο αναθεωρητισμός της Μόσχας στην Ανατολική Ουκρανία και η επιβολή του με την ισχύ των όπλων δημιουργεί ένα προηγούμενο, που ήδη έχει προκαλέσει προβληματισμό και γι’ αυτό έχουν τεθεί όλοι σε εγρήγορση. Και αυτό διότι η αναθεωρητική ατζέντα της Τουρκίας δεν είναι άγνωστη, ούτε κρυφή. Μας έχουν δείξει ολόκληρους χάρτες. Τελευταία, αμφισβητούν την κυριαρχία των ελληνικών νησιών επειδή δήθεν έχουν στρατεύματα. Επειδή οι καιροί είναι σίγουρα πονηροί και «ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται», η Αθήνα βρίσκεται, όπως είπαμε, σε αυξημένη εγρήγορση.

Διερευνητικές για το θεαθήναι

Όσον αφορά τις διερευνητικές επαφές που έγιναν τις προηγούμενες ημέρες στην Αθήνα, έγιναν για να γίνουν. Δεν είχαν κανένα απολύτως αποτέλεσμα. Βέβαια, οι πραγματικές προοπτικές για ανάπτυξη σχεδίων συνεργασίας πέραν εκείνων που έχουν τη δική τους δυναμική (όπως ο τουρισμός, το εμπόριο) είναι μηδαμινές.

Στον 64ο κύκλο που διεξήχθη την Τρίτη στην Αθήνα μετείχαν από τουρκικής πλευράς ο υφυπουργός Εξωτερικών Σεντάτ Ονάλ, ο πρέσβης της Τουρκίας στην Αθήνα Μπουράκ Οζουγκέργκιν, καθώς επίσης και ο γενικός διευθυντής του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Τσαγατάι Ερτσιγές. Της ελληνικής αντιπροσωπείας ηγείται, σταθερά, στις διερευνητικές ο πρέσβης ε.τ. Παύλος Αποστολίδης και την ομάδα συμπληρώνουν ο πολιτικός διευθυντής τού ΥΠΕΞ Χάρης Λαλάκος και η Ευαγγελία Γραμματίκα. Η Αθήνα πάγια υπογραμμίζει ότι οι διερευνητικές αφορούν μόνο τις θαλάσσιες ζώνες. Ωστόσο, στις τελευταίες συνεδριάσεις η Άγκυρα «φορτώνει» την ατζέντα με περισσότερα ζητήματα.