Μόνιμα κι έκτακτα μέτρα στην ατζέντα του Κυριάκου

Η δόμηση ισχυρών αναχωμάτων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας είναι το ζητούμενο για την κυβέρνηση ενόψει του δύσκολου χειμώνα που έρχεται και πάνω σε αυτό θα στηριχθούν και οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού στην ΔΕΘ.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Τα κύματα ακρίβειας που πλήττουν τους πολίτες, λόγω της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης, και δημιουργούν ασφυκτικές πιέσεις στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς είναι το ζητούμενο για το Μαξίμου. Ταυτόχρονα ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιθυμεί πέραν των έκτακτων παροχών λόγω της κρίσης να «γεμίσει» το καλάθι της νοικοκυράς με σταθερά μέτρα, όπως νέες φοροαπαλλαγές, ώστε αυτά να αποδώσουν σε βάθος χρόνου, στέλνοντας έτσι το μήνυμα στην κοινωνία, ότι υπάρχει ξεκάθαρο όραμα για το πώς θα κινηθεί η κυβέρνηση και στη νέα τετραετία.

Κι όπως τονίζουν πηγές του Μαξίμου «ο πρωθυπουργός πρωτίστως ενδιαφέρεται να απαλύνει τις επιπτώσεις του πληθωρισμού σε χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους, οι οποίοι πλήττονται δυσανάλογα και δεν έχουν περιθώρια άμυνας». Οπότε το συμπέρασμα που εξάγεται από την παραπάνω διαρροή μια νέα επιταγή ακρίβειας φαίνεται και ως προφανή επιλογή. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η επιταγή ακρίβειας έχει «κλειδώσει».

Ήδη ο Χρήστος Σταϊκούρας στην εισήγηση του προς τον πρωθυπουργό έχει μία μεγάλη λίστα με πιθανά μέτρα που αντέχει ο προϋπολογισμός και τα δημόσια ταμεία. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται μειώσεις φόρων, μέτρα ενίσχυσης, νέα επιδόματα, αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις. Όλα είναι πλήρως κοστολογημένα, όπως υποστηρίζουν συνεργάτες του «Τσάρου» της ελληνικής οικονομίας. Βέβαια τις τελικές αποφάσεις θα λάβει ο ίδιος ο πρωθυπουργός, ο οποίος αναμένει τα στοιχεία στο τέλος του Αυγούστου για το ποια πράγματα θα εξαγγείλει από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, στις 10 Σεπτεμβρίου.

Προς ώρας στις προτάσεις του κ. Σταϊκούρα δεν υπάρχει πρόταση για να δοθούν σε όλους τους συνταξιούχους τα αναδρομικά για τα δώρα, λόγω υψηλού κόστους. Εξάλλου και η απόφαση του ΣτΕ «βολεύει» την κυβέρνηση να αποφύγει αυτό το κονδύλι, που μπορεί να ξεπεράσει τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ. Όμως στο Μαξίμου εξετάζουν μήπως τελικά ο πρωθυπουργός κάνει την υπέρβαση και με πολιτική απόφαση δοθούν αυτά τα χρήματα. Για κάθε συνταξιούχο αναλογούν 800 ευρώ. Και είναι τα δώρα για τα Χριστούγεννα του 2015 (400 ευρώ),το Πάσχα του 2016 (200 ευρώ) και το Επίδομα Άδειας του 2016 (επίσης 200 ευρώ), τα οποία κόπηκαν με το ασφαλιστικό έκτρωμα Κατρούγκαλου. Και ο καθένας μπορεί να κατανοήσει πως μία τέτοια απόφαση θα έχει θετικό αντίκτυπο σε ένα προνομιακό ακροατήριο της Νέας Δημοκρατίας ενόψει εκλογών.

Πάντως όπως αναφέρουν πηγές, τόσο από το Μαξίμου, όσο και από οικονομικό επιτελείο, στη λίστα των πρωθυπουργικών εξαγγελιών θα έχουν σημαίνουσα θέση τα λεγόμενα «έξυπνα μέτρα», όπως για παράδειγμα ήταν το αφορολόγητο σε γονικές παροχές και δωρεές ως ύψους 800.00 ευρώ. Μία παρέμβαση, η οποία όντως έκανε αίσθηση και είχε ελάχιστο δημοσιονομικό κόστος.

Η στέγη των νέων

Στις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στην ΔΕΘ αναμένεται να δοθεί έμφαση στα μέτρα για τη στέγαση των νέων με κρατικές ενισχύσεις και επιδότηση επιτοκίου επισκευαστικών δανείων. Προ δέκα περίπου ημερών ο υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος, έδωσε μία πρώτη γεύση για το τι θα περιμένουμε, όμως τα σπουδαία αναμένονται στην Θεσσαλονίκη.

Ήδη έχει συσταθεί ειδική ομάδα εργασίας με αντικείμενο τη διαμόρφωση συγκεκριμένων προτάσεων υλοποίησης των διατάξεων του σχετικού νόμου, ενώ με το θέμα αυτό ασχολούνται στελέχη σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο. Σε άμεση προτεραιότητα είναι τα μέτρα επιδότησης ενοικίου και έπειτα η δανειοδότηση απόκτησης κατοικίας. Και αυτό γιατί η δανειοδότηση θα χρειαστεί την άντληση μεγάλων ποσών από τα αποθεματικά της ΔΥΠΑ-ΟΑΕΔ στην Τράπεζα της Ελλάδας, αλλά και την εμπλοκή -τουλάχιστον στην περίπτωση της επιδότησης επιτοκίων- και των τραπεζών.

Η ΔΥΠΑ θα μπορεί να αγοράζει ή να εκμισθώνει οικόπεδα για ανάπτυξη μέσω Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και θα εφαρμόζει ποικιλία επιμέρους δράσεων που μπορεί να είναι:

• Η παραχώρηση με χαμηλό ενοίκιο ώστε σε μερικά χρόνια με κατάλληλες ρυθμίσεις ο εργαζόμενος να μπορεί να αγοράσει το ακίνητο (rent-to-own).
• Η επιδότηση ενοικίου.
• Η επιδότηση επιτοκίου.
• Η επιδότηση για αγορά πρώτης κατοικίας ή ανακαίνιση υπαρχόντων κτιρίων προκειμένου να διατεθούν σε εργαζόμενους.

Τα στεγαστικά προγράμματα δεν θα απευθύνονται μόνο στο εργατικό δυναμικό αλλά και στους νέους συνολικά, καθώς την κυβέρνηση ενδιαφέρει να στηρίξει το ξεκίνημα των νέων ζευγαριών με στόχο την αντιμετώπιση του οξυμένου δημογραφικού προβλήματος και τη στέγαση των εργαζομένων, ιδιαίτερα των νέων.

Ο δημοσιονομικός στόχος

Πάντως αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι βασική αρχή της κυβέρνησης είναι να τηρηθεί ο δημοσιονομικός στόχος που θέλει την οικονομία να περνά από πρωτογενές έλλειμμα 2% του ΑΕΠ που αναμένεται για φέτος (παρά τον συμπληρωματικό προϋπολογισμό που θα κατατεθεί τις επόμενες μέρες) σε πρωτογενές πλεόνασμα 1% του ΑΕΠ το 2023. Ωστόσο, μόνο αυτό το σκέλος χρειάζεται δημοσιονομική προσαρμογή ύψους 3% του ΑΕΠ, δηλαδή 5,73 δισ. εκτός και αν αποφασιστεί να χαμηλώσει ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα το 2023 λόγω μιας γενικότερης δημοσιονομικής χαλάρωσης που προβλέπεται για όλη την Ε.Ε. λόγω της ενεργειακής κρίσης.

Ένας τεράστιος αστάθμητος παράγοντας είναι οι τιμές των ενεργειακών προϊόντων και κυρίως του φυσικού αερίου, η οποία έχει πενταπλασιαστεί σε έναν χρόνο.  Όμως την ίδια ώρα η χώρα μας συνεχίζει να ευνοείται από διψήφιες αυξήσεις σε εξαγωγές (κυρίως λόγω του τουρισμού) και επενδύσεις. Ειδικά για τον τομέα των επενδύσεων πηγές του ΥΠΟΙΚ σημειώνουν ότι «μετά από δεκαετίες η Ελλάδα πουλάει». Μάλιστα στο οικονομικό επιτελείο θεωρούν ότι το περσινό ρεκόρ των 5 δισ. ευρώ θα διπλασιαστεί για φέτος και η δυναμική αυτή θα συνεχιστεί κατά τι μειωμένη και για το 2023. Αρωγός στις ιδιωτικές επενδύσεις θα είναι και το πρόγραμμα των δημοσίων επενδύσεων που αναμένεται να ξεπεράσει τα 12 δισ. ευρώ και για το 2022 και το 2023 με βασικούς τροφοδότες το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ 2021-2027.

Στήριξη λόγω ενέργειας

Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα συνεχιστεί η στήριξη τόσο στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, όσο και με νέα 3^η επιδότηση στα καύσιμα κίνησης για τους τελευταίους μήνες του χρόνου. Επίσης το κονδύλι για το επίδομα θέρμανσης θα είναι σίγουρα αυξημένο και όσον αφορά το ποσό, αλλά και σε ότι αφορά τους δικαιούχους. Λόγω της αύξησης της τιμής των καυσίμων φέτος το πετρέλαιο θέρμανσης πραγματικά θα καίει. Και γι’ αυτό το λόγο θα υπάρξει κρατική παρέμβαση.

Επίσης εξετάζεται μια ακόμη παρέμβαση για τους οικονομικά ασθενέστερους οι οποίοι πιέζονται αναλογικά περισσότερο όχι μόνο από τις ανατιμήσεις των ενεργειακών προϊόντων, αλλά και από τις αυξήσεις σε τρόφιμα και άλλα είδη οικιακής κατανάλωσης. Δεδομένο είναι ότι τα 200 ευρώ για περίπου 2.000.000 δικαιούχους της πρώτης φοράς θα αυξηθούν. Αντικείμενο επιλογής θα είναι αν αυξηθεί οριζόντια ή αν τελικά θα επιλεγεί μια αναλογική αύξηση. Αν, δηλαδή, αυτήν τη φορά θα υπάρξει μια κλίμακα για το βοήθημα η οποία θα ξεκινά από τα 200 ευρώ με βάση κάποια κριτήρια και θα φτάνει τα 300 ή τα 400 ευρώ για τους πολίτες που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα.

Ήδη όπως έχει ανακοινωθεί από την 1^η Ιανουαρίου θα υπάρξουν αυξήσεις στις συντάξεις στο ύψος 6% περίπου, ενώ θα καταργηθεί και η εισφορά αλληλεγγύης στον ιδιωτικό, τον δημόσιο τομέα και τους συνταξιούχους.

Επίσης θα ανακοινωθεί νέα αύξηση του κατώτατου μισθού που θα επανέλθει στη προ μνημονιακή περίοδο, δηλαδή στα 751 ευρώ και θα ισχύσει από την 1^η Μαΐου του 2023.

Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα μονιμοποιηθούν οι χαμηλοί συντελεστές στον ΦΠΑ για εστίαση, τουρισμό, μεταφορές, θέατρα, κινηματογράφους, γυμναστήρια και τις σχολές χορού.

Η φορολογική κλίμακα

Ένα από τα μέτρα που σίγουρα θα βοηθήσουν την κοινωνία είναι η θέσπιση νέας φορολογικής κλίμακας. Έτσι θα μειωθούν οι συντελεστές της φορολογίας εισοδήματος κυρίως για τα μεσαία εισοδήματα, η νέα μείωση του εταιρικού φορολογικού συντελεστή, η καθιέρωση δύο συντελεστών ΦΠΑ, η σταδιακή κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης, η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος.

Με νόμο που τέθηκε σε ισχύ από το φορολογικό έτος 2020 (φορολογικές δηλώσεις έτους 2021) καθιερώθηκε μείωση των φορολογικών  συντελεστών. Σύμφωνα με πληροφορίες στο Υπουργείο Οικονομικών εξετάζουν νέες παρεμβάσεις για τους φορολογικούς συντελεστές που αφορούν εισοδήματα από 10.000 έως και 40.000 ευρώ, ήτοι τη μεσαία τάξη. Οποιαδήποτε μεταβολή της φορολογικής κλίμακας θα έχει άμεσο αντίκτυπο στις μηνιαίες αποδοχές των μισθωτών και συνταξιούχων μέσω της μηνιαίας παρακρατήσεως φόρου εισοδήματος.

Στην ισχύουσα κλίμακα ο κατώτατος συντελεστής φόρου ανέρχεται στο 9% και επιβάλλεται μέχρι το επίπεδο ετησίου εισοδήματος των 10.000 ευρώ. Πάνω από το επίπεδο ετησίου εισοδήματος των 10.000 ευρώ και μέχρι τα 20.000 ευρώ επιβάλλεται συντελεστής φόρου 22%, πάνω από τα 20.000 και μέχρι τα 30.000 ευρώ επιβάλλεται πλέον συντελεστής φόρου 28% (έναντι 29% που ίσχυε), ενώ πάνω από τα 30.000 και μέχρι τα 40.000 ευρώ εφαρμόζεται συντελεστής φόρου 36% (έναντι 37% που ίσχυε). Για το τμήμα του ετησίου εισοδήματος άνω των 40.000 ευρώ ο συντελεστής φόρου ανέρχεται σε 44% (έναντι 45% ).

Εταιρικός φόρος

Μεταξύ των σχεδίων που υπάρχουν είναι και νέα μείωση του συντελεστή στον εταιρικό φόρο. Δηλαδή να μονιμοποιηθεί στο 20% για όλα τα νομικά πρόσωπα και όλες τις νομικές οντότητες από το 22% που είναι σήμερα. Αν τελικά προχωρήσει σε αυτή την απόφαση η κυβέρνηση, τότε θα είναι η 3^η μείωση, αφού το 2019 είχε μειωθεί από το 28% στο 24% και πλέον περιορίζεται στο 22%.

Η μείωση του τέλους επιτηδεύματος και οριστική κατάργησή του, αποτελούσε μια από τις κύριες φορολογικές μεταρρυθμίσεις που είχε υποσχεθεί η Νέα Δημοκρατία από το 2019. Παραμένει «ζωντανή», βρίσκεται στην ατζέντα του οικονομικού επιτελείου, το οποίο επεξεργάζεται ξανά την περίπτωση να προχωρήσει στην κατάργηση του τέλους, υπό την αυστηρή προϋπόθεση πως τα δημοσιονομικά της χώρας θα το επιτρέψουν.

Το πιο πιθανό σενάριο είναι το τέλος επιτηδεύματος να μειωθεί σταδιακά μέσα σε μία διετία. Υπέρμαχος της κατάργησης του τέλους επιτηδεύματος είναι και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία και στην τελευταία της αξιολόγηση προτρέπει την ελληνική κυβέρνηση να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, σημειώνοντας πως πρόκειται για ένα φόρο που θέτει φραγμούς και προβλήματα στην επιχειρηματικότητα.

Τεκμήρια διαβίωσης

Επίσης μία πολύ σημαντική απόφαση θα είναι και η σταδιακή κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης που οδηγούν σε υπεφορολόγηση εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους έχει αποφασίσει η κυβέρνηση. Ο στόχος που έχει τεθεί είναι έως το 2024 να «εξαφανιστούν», 44 χρόνια από την καθιέρωση τους.

Τα τεκμήρια διαβίωσης, το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα που απαιτείται να έχει κάποιος για να μπορεί να συντηρεί τα περιουσιακά του στοιχεία (αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, κατοικίες – κύρια και δευτερεύουσες – κ.λπ.) καθώς και του ελάχιστου κόστους ετήσιας διαβίωσής του αποτελούν μια μεγάλη αδικία για όλους εκείνους τους φορολογούμενους καθώς τα πραγματικά εισοδήματα που δηλώνουν είναι μικρότερα από την τεκμαρτή αξία των περιουσιακών τους στοιχείων, όπως την υπολογίζει η Εφορία με στόχο να φορολογούνται υπέρμετρα.

Και τέλος σε ό,τι αφορά την μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής, μάλλον δεν θα υλοποιηθεί. Τουναντίον εξετάζεται η καθιέρωση δύο βασικών συντελεστών ΦΠΑ 11% και 22%, από 13% και 24%.