ΝΑΤΟ(ς), νάτος, ο Πόντιος Πιλάτος

 

ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ 14/8/1974

«Το ΝΑΤΟ δεν έχει επομένως λόγο ύπαρξης και δεν μπορεί να εκπληρώσει τον σκοπό για τον οποίο συνεστήθη, αφού δεν μπορεί να αποτρέψει τον πόλεμο μεταξύ δύο μελών του…»

Μνήμες 1974, όταν η Τουρκία με τον Αττίλα 2 διχοτόμησε την Κύπρο, φέρνει η στάση του ΝΑΤΟ απέναντι στις συνεχιζόμενες προκλήσεις της γείτονος αλλά και την ξεκάθαρη δήλωση του γενικού γραμματέα της συμμαχίας πως δεν θα ανακατευθούν. Και αυτό όταν μέλος του ΝΑΤΟ για πολλοστή φορά κινείται επιθετικά κατά άλλου μέλους, εν προκειμένω της Ελλάδας.

Του Κώστα Παπαϊωάννου

Στις 14 Αυγούστου του 1974 η οικουμενική κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή αποσύρει την Ελλάδα από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ μετά τον Αττίλα 2. Σε κυβερνητική ανακοίνωση αναφέρεται ότι «…το ΝΑΤΟ αποδείχθηκε ανίκανο να παρεμποδίσει την Τουρκία από την εξαπόλυση νέας βάρβαρης και απρόκλητης επίθεσης κατά της Κύπρου… Το ΝΑΤΟ δεν έχει επομένως λόγο ύπαρξης και δεν μπορεί να εκπληρώσει τον σκοπό για τον οποίο συνεστήθη, αφού δεν μπορεί να αποτρέψει τον πόλεμο μεταξύ δύο μελών του…».

Η ιστορία επαναλαμβάνεται με δραματικό τρόπο, και σήμερα η απόφαση εκείνη του Εθνάρχη γίνεται ξανά επίκαιρη. Με τις τουρκικές παραβιάσεις να είναι καθημερινό φαινόμενο και τις διεκδικήσεις της Άγκυρας να ξεπερνούν κάθε λογική αλλά και γνωστή Συνθήκη, η στάση του ΝΑΤΟ και του γενικού του γραμματέα προκαλεί πολλά ερωτήματα.

Την Πέμπτη το απόγευμα ο Έλληνας ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς ενημέρωσε τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, μεταξύ άλλων, για την «προβληματική συμπεριφορά» της Τουρκίας. Παραμένει άγνωστο πώς εκείνος αντέδρασε, αλλά κρίνοντας από πρόσφατες δηλώσεις του προφανώς ο συνομιλητής του έφυγε με άδεια χέρια.

 «Πολύτιμοι σύμμαχοι, αλλά…»

Με περίσσιο θράσος ο Γενς Στόλτενμπεργκ πρόσφατα έκανε έκκληση στην Ελλάδα και την Τουρκία να λύσουν τις διαφορές τους και να αντιμετωπίσουν την ένταση στο Αιγαίο. Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ επέλεξε την πολιτική των ίσων αποστάσεων.

«Υπάρχουν, ως γνωστόν, διαφορές μεταξύ των δύο χωρών. Τις καλώ να τις λύσουν στο πνεύμα της καλής γειτονίας και στο πλαίσιο των διμερών συναντήσεων», δήλωσε ο κ. Στόλτενμπεργκ, χαιρετίζοντας παράλληλα την πρόσφατη συνομιλία που είχαν οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών, Τσίπρας και Γιλντιρίμ, για να αντιμετωπίσουν, όπως είπε, τα ζητήματα αυτά.

Σε αυτό το πλαίσιο ο γ.γ. του ΝΑΤΟ απέκλεισε το ενδεχόμενο παρέμβασης της Συμμαχίας στις ελληνοτουρκικές διαφορές. «Δεν θεωρώ ότι θα ήταν χρήσιμο να εισέλθει το ΝΑΤΟ στα συγκεκριμένα θέματα που προκαλούν προβλήματα, τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστούν από την Ελλάδα και την Τουρκία», είπε ο κ. Στόλτενμπεργκ στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ».

Παράλληλα, επεσήμανε ότι «και οι δύο χώρες, Ελλάδα και Τουρκία, είναι δύο πολύτιμοι σύμμαχοι και μέλη της Συμμαχίας για αρκετές δεκαετίες», τονίζοντας ότι «και οι δύο συμβάλλουν στις αποστολές, τις επιχειρήσεις και στη συλλογική μας άμυνα με διάφορους τρόπους, κάτι που χαιρετίζουμε», κατέληξε.

Υπέρ πάντων το (οπλικό) εμπόριο

Το πιο βασικό ερώτημα όμως που γεννάται σήμερα είναι, ποιο το όφελος της Ελλάδας από τη συμμετοχή σε μία συμμαχία που αποδεικνύεται ανίκανη να διαχειριστεί μια κρίσιμη κατάσταση; Η Τουρκία παραμένει επί δεκαετίες κατακτητής της μισής Κύπρου. Θα πρέπει άραγε να περιμένουμε κάτι αντίστοιχο να συμβεί και επί ελληνικού εδάφους;

Και εν τέλει, ποιος είναι ο ρόλος του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ; Προφανώς  όχι αυτός του ντίλερ οπλικών συστημάτων που χαιρετίζει το γεγονός (σ.σ. όπως ανέφερε το απόγευμα της Πέμπτης 26/4) ότι «η Τουρκία συζητά με τις ΗΠΑ το ενδεχόμενο να αγοράσει τα αμερικανικά συστήματα Patriot» και το ότι «επίσης συμφώνησε να συνεργαστεί με την Ιταλία και τη Γαλλία στο ζήτημα της αγοράς των δικών τους συστημάτων SAMP/T».

Ούτε μπορεί ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας να χαμογελά γιατί η Τουρκία ως καλό παιδί εκτός των S400 από τη Ρωσία θα αγοράσει και άλλα συστήματα ώστε να μη μείνει κανένας παραπονεμένος. Αν τώρα η Ρωσία πατάει πόδι σε μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ ουδόλως ανησυχεί τις κεφαλές της Συμμαχίας. Υπέρ πάντων το εμπόριο…

Ίσως αν είχε και η Ελλάδα τη δυνατότητα να σπαταλά χρήματα δεξιά και αριστερά για οπλικά συστήματα, η στάση του ΝΑΤΟ να ήταν διαφορετική. Όμως η Ελλάδα έχει να πληρώσει δάνεια και ελπίζει μόνο σε… δανεικές φρεγάτες. Οπότε, μηδέν στο ταμείο των χρηματοδοτών της συμμαχίας.

Μπορεί βέβαια να αλλάξουν τα πράγματα, αν η Αθήνα καταλήξει υπέρ των Γάλλων ή των Γερμανών για να καλύψει τις ανάγκες της ή αν υπογράψει τη συμφωνία για τα F16. Ναι μεν τα χρήματα που μπορούν να διατεθούν είναι ελάχιστα μπροστά σε εκείνα που διαθέτουν οι γείτονες, όμως παραμένουν χρήματα. Και αλλάζουν πολιτικές.