Νέα δεδομένα ξημερώνουν για ΗΠΑ και Ταλιμπάν

Την ερχόμενη Τρίτη 31 Αυγούστου ολοκληρώνεται η προθεσμία αποχώρησης από το αεροδρόμιο της Καμπούλ και πλέον είναι ηλίου φαεινότερο ότι ένα μεγάλο κύμα προσφύγων θα ακολουθήσει από το Αφγανιστάν. Και αυτό διότι από χθες οι Αμερικάνοι σταμάτησαν να φορτώνουν Αφγανούς στα στρατιωτικά μεταγωγικά αεροσκάφη και δίνουν προτεραιότητα στους στρατιώτες των ΗΠΑ.

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Ήδη από σήμερα Σάββατο έως και την ερχόμενη Τρίτη, όπως ανακοίνωσε επισήμως το Πεντάγωνο, δίνεται προτεραιότητα στην απομάκρυνση των Αμερικανών στρατιωτών και του στρατιωτικού εξοπλισμού.

Τελικά η προσπάθεια της αμερικανικής κυβέρνησης για αποχώρηση δίχως θύματα δεν επιτεύχθηκε. Η τρομοκρατική επίθεση της Πέμπτης εκ μέρους παρακλαδιού του ISIS στο Αφγανιστάν δημιουργεί νέα δεδομένα. Πλέον ο Τζο Μπάιντεν και η κυβέρνηση του πρέπει να σχεδιάσουν χειρουργική επέμβαση κατά των τρομοκρατών οπουδήποτε. Ακόμη κι εντός του Αφγανιστάν, το οποίο θεωρητικά από την 1^η Σεπτεμβρίου θα έχει νέα κυβέρνηση πλήρως ελεγχόμενη από τους Ταλιμπάν.

Με βάση τα νέα δεδομένα ίσως δούμε το απίθανο. Δηλαδή ενός είδους συνεργασίας μεταξύ των Ταλιμπάν και των ΗΠΑ και των δυτικών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι τρομοκράτες του ISIS. Με βάση τα όσα λένε τα ηγετικά στελέχη των Ταλιμπάν δεν έχουν καμία σχέση με την τρομοκρατική επίθεση και υπόσχονται ότι δεν θα επιτρέψουν στους ακραίους να κάνουν ορμητήριο τους το Αφγανιστάν για να εξάγουν τρομοκρατία.

Βέβαια μέχρι αποδείξεως του εναντίον όλοι στην Δύση είναι επιφυλακτικοί και πλέον περιμένουν την αμειρκανική αντίδραση. Προς το παρών μένουν στην υπόσχεση Μπάιντεν ότι «θα απαντήσουμε σε χρόνο που θα αποφασίσουμε εμείς και με τον τρόπο που εμείς θέλουμε». Πάντως λόγω και του τρομοκρατικού χτυπήματος όλοι εκτιμούν πως οι Ταλιμπάν θα κρατήσουν την υπόσχεση τους, ώστε να αποχωρήσουν από το Αφγανιστάν όλοι οι ξένοι υπήκοοι που δεν πρόλαβαν να φύγουν και μετά τις 31 Αυγούστου.

Όλοι πάντως συμφωνούν ότι σύντομα ο ΟΗΕ και οι μεγάλες δυνάμεις θα κληθούν να λάβουν αποφάσεις, καθώς επίκειται μία τεράστια ανθρωπιστική κρίση. Περισσότερο από 18 εκατομμύρια Αφγανοί –ο μισός πληθυσμός της ασιατικής χώρας– χρειάζονται βοήθεια, ενώ τα μισά από όλα τα παιδιά Αφγανών, κάτω των πέντε ετών, υποφέρουν ήδη από υποσιτισμό. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υποστηρίζει πως οι προμήθειες επαρκούν για μια εβδομάδα ακόμα, καθώς οι διανομές έχουν μπλοκαριστεί λόγω περιορισμών στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, ενώ στέκεται και στα προβλήματα που θα δημιουργήσει ο κορωνοϊός, επισημαίνοντας πως οι εμβολιασμοί κατά της Covid στη χώρα έχουν μειωθεί κατά 80% τις τελευταίες ημέρες.

Άγνωστο μέλλον

Όπως γίνεται αντιληπτό, το μέλλον για όσους δεν τα καταφέρουν και μείνουν πίσω δεν είναι ευοίωνο. Ουδείς είναι σε θέση να προβλέψει τι εννοούν οι Ταλιμπάν με τη φράση «όσοι οι Αφγανοί μείνουν θα δουλέψουν για την ανοικοδόμηση της χώρας». Στο μυαλό των περισσοτέρων έρχονται μνήμες από στρατόπεδα συγκέντρωσης και καταναγκαστική εργασία παλαιοτέρων δεκαετιών.

Την ίδια ώρα αυξάνεται η ανησυχία ότι ένα μεγάλο μεταναστευτικό κύμα που θα θυμίζει τσουνάμι θα μετακινηθεί από την Κεντρική Ασία προς δυσμάς και προς την Ευρώπη. Ήδη αρκετές χιλιάδες Αφγανοί έχουν καταφέρει να περάσουν στο Ιράν, ενώ αρκετοί φεύγουν και προς Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν και Ουζμπεκιστάν και πολύ λιγότεροι προς το Πακιστάν, που θεωρείται ο κύριος σύμμαχος των Ταλιμπάν.

Οι περισσότεροι από τους Αφγανούς ψάχνονται να περάσουν προς την Τουρκία, με την Άγκυρα να ανακοινώνει επισήμως ότι κατασκευάζει φράχτη στα σύνορα με το Ιράκ, σαν αυτό που έχει φτιάξει η Ελλάδα στον Έβρο, για να μην επιτρέψει την αθρόα εισαγωγή Αφγανών από το Ιράν. Βέβαια στην Αθήνα κρατούν μικρό καλάθι, καθώς γνωρίζουν πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει αποδειχθεί μανούλα στο να εργαλειοποιεί  τους φτωχούς πρόσφυγες για να εισπράξει περισσότερα χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως την ίδια στιγμή στις επαρχίες της Τουρκίας είναι καθημερινά τα επεισόδια –τις περισσότερες φορές αιματηρά– μεταξύ των γηγενών Τούρκων και των Σύρων προσφύγων. Και αυτό διότι οι Σύριοι πρόσφυγες προσλαμβάνονται πιο εύκολα σε όλες τις εργασίες (αγροτικές και μη), καθώς πληρώνονται με λιγότερα χρήματα από ό,τι οι γηγενείς Τούρκοι.

Ήδη το προσφυγικό και οι πιθανές νέες ροές είναι στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, με την αντιπολίτευση του Ερντογάν να έχει ανεβάσει τους τόνους, ζητώντας από τον Τούρκο Πρόεδρο να κλείσει τα σύνορα. Το μεταναστευτικό έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο και στις δημοτικές εκλογές, εκεί όπου ηττήθηκαν προ δύο περίπου χρόνων οι κυβερνητικοί υποψήφιοι σε Κωνσταντινούπολη, Άγκυρα και Σμύρνη. Οπότε ναι μεν ο Ερντογάν θέλει να χρησιμοποιήσει το μεταναστευτικό κύμα από το Αφγανιστάν για να αποκομίσει οφέλη στην διεθνή πολιτική σκηνή, αλλά από την άλλη κινδυνεύει να χάσει το εσωτερικό μέτωπο, ακόμη και στην βαθιά Ανατολία, όπου ακόμη διατηρεί πολύ ισχυρά ερείσματα.

Η στάση Μπάιντεν

Κι ενώ αυτά συμβαίνουν στην Τουρκία, στην τηλεδιάσκεψη των G7, την περασμένη Τρίτη, οι ηγέτες των ισχυρών οικονομικά χωρών εξεπλάγησαν με την επιμονή τού Τζο Μπάιντεν να μην κάνει το παραμικρό για να εξασφαλιστεί μία ολιγοήμερη παράταση των αμερικανικών στρατευμάτων, ώστε να αποχωρήσουν όσοι βρίσκονται στο αεροδρόμιο της Καμπούλ. Οι περισσότεροι αναλυτές προσπαθούν να εκτιμήσουν για ποιον λόγο ο Αμερικανός Πρόεδρος βιάζεται να κλείσει τη σελίδα Αφγανιστάν.

Οι συνεργάτες του αναφέρουν ότι «ο Πρόεδρος ενδιαφέρεται να στραφεί η ατζέντα στο διευρυμένο πλαίσιο κοινωνικών δαπανών ύψους 3,5 τρισ. δολαρίων του προϋπολογισμού, που ψηφίστηκε από τη Βουλή, και να ξεκινήσει η υλοποίησή του». Δηλαδή, ο Μπάιντεν καίγεται για την ατζέντα των εσωτερικών ζητημάτων. Ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει καταστήσει σαφές ότι ο ίδιος βάζει πάνω από όλα τις προτεραιότητες των Αμερικανών και τις δικές του πολιτικές προοπτικές. Σύμφωνα με ανάλυση του CNN, «ο Μπάιντεν υπολογίζει τα αμερικανικά εθνικά συμφέροντα σε συνδυασμό με το πώς διαβάζει τις αντιδράσεις της αμερικανικής κοινής γνώμης μεσούσης της πανδημίας, των οικονομικών συνεπειών της και δύο δεκαετών αμερικανικών περιπετειών ανά την υφήλιο».