Νέο νομοθετικό πλαίσιο για τη νομική ταυτότητα αναγνώρισης φύλου

Νέο νομοθετικό πλαίσιο για τη νομική ταυτότητα αναγνώρισης του φύλου προωθεί το υπουργείο Δικαιοσύνης μετά την απόφαση-σταθμό του Ειρηνοδικείου Αθηνών με την οποία έγινε δεκτό το αίτημα ενός 24χρονου διεμφυλικού να αλλάξει τα στοιχεία του φύλου του και του ονοματεπωνύμου του, χωρίς να έχει προβεί σε χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης αναπαραγωγικών οργάνων.

Ρεπορτάζ: Πωλίνα Βασιλοπούλου

Το σχέδιο νόμου που θα προωθηθεί στη Βουλή από το υπουργείο Δικαιοσύνης θα αφορά στις διαδικασίες που ακολουθούνται για την αλλαγή του ονόματος και του φύλου στο ληξιαρχείο προκειμένου να αναγνωριστεί η ταυτότητα του φύλου ενός ατόμου σύμφωνα με το πώς αυτοπροσδιορίζεται και όχι σύμφωνα με το έμφυλο κανονιστικό δίπολο. Μέχρι σήμερα κάποια κράτη –μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα– επιβάλλουν συγκεκριμένους όρους (αναγκαστική στείρωση, διαζύγιο, υποχρεωτική διάγνωση της ψυχικής υγείας ή κάποιο συγκεκριμένο όριο ηλικίας), με τους οποίους επιτρέπουν σε ένα τρανς άτομο να προχωρήσει σε αυτή τη μετατροπή των εγγράφων.

Σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης, η νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου θα διασφαλίσει θεμελιώδη δικαιώματα μιας μερίδας συμπολιτών μας, σύμφωνα και με τις συστάσεις διεθνών οργανισμών. Παράλληλα, θα ληφθούν δράσεις προκειμένου να ενημερωθεί κοινή γνώμη αναφορικά με την ανάγκη σεβασμού της ετερότητας. Πριν από λίγες εβδομάδες εκδόθηκε και η πρώτη απόφαση στην Ελλάδα για αυτό το ζήτημα. Συγκεκριμένα, το Ειρηνοδικείο Αθηνών με την υπ’ αριθμόν 418/2016 απόφασή του έκανε δεκτό το αίτημα του 24χρονου διεμφυλικού να αλλάξει τα στοιχεία φύλου και ονοματεπωνύμου, χωρίς να έχει προβεί σε χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης αναπαραγωγικών οργάνων. Στην προκειμένη περίπτωση το Ειρηνοδικείο Αθηνών έδωσε το δικαίωμα στον 24χρονο τρανς να προβεί στη διόρθωση της ληξιαρχικής πράξης γεννήσεώς του και αντί του αναγράφοντος φύλου «ΚΟΡΙΤΣΙ» να καταγραφεί, πλέον, ως «ΑΓΟΡΙ». Επιπλέον, ο 24χρονος φοιτητής από τη Θεσσαλονίκη θα προβεί και στην αλλαγή του ονοματεπωνύμου του.

Το δικαστήριο στο σκεπτικό της απόφασής του επισημαίνει πως στην προκειμένη περίπτωση: «από μικρή ηλικία η αιτούσα παρουσίασε συμπτώματα διεμφυλικής διαταραχής (θήλυ προς άρρεν). Ήδη από την ηλικία των 12 ετών η αιτούσα είχε γνωστοποιήσει στους οικείους της ότι ο τρόπος με τον οποίο βίωνε το φύλο της δεν αντιστοιχούσε με την εμφάνισή της, ενώ από τις προσκομιζόμενες φωτογραφίες προκύπτει ότι οι επιλογές της από μικρή ηλικία (ένδυση, υπόδηση, εμφάνιση κ.λπ.) προσιδίαζαν σε άρρεν άτομο».

Στην απόφαση του Ειρηνοδικείου Αθηνών τονίζεται πως «η αιτούσα είναι άρρεν, ζει δε στον ρόλο του επιθυμητού φύλου με απόλυτη επιτυχία», ενώ, επισημαίνεται πως ο ψυχίατρος γνωματεύει πως η πιθανότητα να αλλάξει στο μέλλον την επιθυμία του να ζει ως άρρεν είναι περιορισμένη. Παράλληλα, αναφέρεται πως «η χειρουργική αλλαγή φύλου με αφαίρεση των γεννητικών οργάνων από θήλυ σε άρρεν και αντίστροφα, σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την αναγνώριση της αλλαγής φύλου στα διεμφυλικά άτομα (όπως η αιτούσα), κρίνεται ότι είναι υπερβολική απαίτηση και πρακτική και παραβιάζει το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ». Σύμφωνα με την κρίση του Δικαστηρίου, η μη χειρουργική επέμβαση δεν πρέπει να θεωρηθεί πρόβλημα για τις αιτούμενες αλλαγές στη ληξιαρχική πράξη γέννησης.

«Συγκεκριμένα», συνεχίζει η απόφαση, «η υποχρεωτική στείρωση, η χειρουργική αλλαγή φύλου με αφαίρεση των γεννητικών οργάνων από θήλυ σε άρρεν και αντίστροφα, σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την αναγνώριση της αλλαγής φύλου στα διεμφυλικά άτομα, όπως η αιτούσα, κρίνεται ότι είναι υπερβολική απαίτηση και πρακτική και παραβιάζει το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου), σύμφωνα με την οποία “καθένας έχει το δικαίωμα στον σεβασμό της προσωπικής και οικογενειακής του ζωής, του οίκου του και των επικοινωνιών του”. Επίσης, οι παραπάνω υποχρεώσεις προσκρούουν στο δικαίωμα για ισότητα και μη επιβολή διακρίσεων των άρθρων 2 και 26 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR)».