Νέοι κανόνες στο ποδόσφαιρο

Το ποδόσφαιρο αλλάζει. Το λαοφιλέστερο άθλημα στον πλανήτη σπάνια μετέβαλλε τους κανόνες του. Οι όποιες αλλαγές ήταν προϊόν μεγάλης διαβούλευσης και προωθούνταν μόνο όταν κρινόταν επιβεβλημένο να γίνουν. Η σταθερότητα για πολλά χρόνια αποτελούσε προϊόν αξιοπιστίας, καθώς οι όποιες αλλαγές σε πολλές περιπτώσεις προκαλούσαν σύγχυση όχι μόνο στους θεατές, αλλά ακόμη και στους ποδοσφαιριστές, τους προπονητές, αλλά και αυτούς που είναι επιφορτισμένοι να τους τηρούν, τους διαιτητές.

Ο χρόνος εφαρμογής των κανόνων σε κάθε Εθνική Ομοσπονδία θεωρείται ακόμη ένα αγκάθι, καθώς ο συντονισμός σε πολλές των περιπτώσεων δεν είναι ο επιθυμητός. Τα όσα έγιναν και στην Ελλάδα με το παιχνίδι Κυπέλλου Παναθηναϊκού-Λαμίας, όπου δεν επιτράπηκε να γίνει στην παράταση τέταρτη αλλαγή, καθώς ναι μεν είχαν επικυρωθεί οι μεταβολές, αλλά η ΚΕΔ δεν είχε ενημερώσει από αμέλεια τους διαιτητές της Super League, αναδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος.

Τα τελευταία χρόνια το ανώτατο συμβούλιο κανονισμών ποδοσφαίρου IFAB, που διαμορφώνει τους κανόνες του παιχνιδιού, αποφασίζει σειρά αλλαγών, προκειμένου να ενισχύσει το θέαμα, την αξιοπιστία, αλλά και τις εμπορικές ανάγκες του ποδοσφαίρου. Σε αυτό το πλαίσιο από την 1η Ιουνίου θα έχουμε σημαντικές τροποποιήσεις στους κανονισμούς.

Η συνεδρίαση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κανονισμών Ποδοσφαίρου, που έγινε στο Αμπερντίν,  αποφάσισε μια σειρά από αλλαγές που μπορούν να χαρακτηριστούν και ως ιστορικές.

Παράβαση και το ακούσιο χέρι

Η πρώτη τροποποίηση αφορά τον κανονισμό για το χέρι επιτιθέμενου σε φάση που είτε δημιουργεί ευκαιρία για γκολ είτε αποφέρει γκολ: «Γκολ που σημειώνεται από χέρι, ακόμα κι αν αυτό είναι ακούσιο, ή ένας παίκτης που σκοράρει ή δημιουργεί μια ευκαιρία για γκολ, έχοντας κερδίσει κατοχή / κοντρόλ με το χέρι –ακόμα κι αν αυτό είναι ακούσιο– θα σφυρίζεται πλέον ως παράβαση».

Μακριά από το… τείχος

Μία άλλη αλλαγή αφορά το τείχος στις εκτελέσεις φάουλ. Με τον νέο κανονισμό, οι παίκτες της επιτιθέμενης ομάδας πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση τουλάχιστον ενός μέτρου από το ανθρώπινο τείχος, όταν ο συμπαίκτης τους εκτελεί το φάουλ, και δεν έχουν το δικαίωμα να πλησιάσουν πιο κοντά. Ο στόχος αυτής της τροποποίησης είναι να αποφευχθούν οι μάχες σώμα με σώμα και οι αψιμαχίες στο τείχος, να επιταχυνθεί ο ρυθμός του παιχνιδιού, αλλά και να μην αποσπάται η προσοχή του διαιτητή.

Μείωση καθυστερήσεων

Μία τρίτη διαφοροποίηση αφορά τις αλλαγές. Πλέον ο παίκτης που αντικαθίσταται μπορεί να φεύγει από το γήπεδο από την κοντινότερη γραμμή και όχι να πηγαίνει στο κέντρο του γηπέδου, όπως γινόταν μέχρι σήμερα. Με αυτόν τον τρόπο θα μειωθούν οι καθυστερήσεις και το παιχνίδι δεν θα διακόπτεται για πολλή ώρα.

Παραμένει ο αμυντικός στο ελεύθερο λάκτισμα

Σε ό,τι αφορά τα ελεύθερα λακτίσματα μετά από άουτ, πλέον δεν θα χρειάζεται η μπάλα να βγει από τη μεγάλη περιοχή, για να έρθει σε επαφή με δεύτερο παίκτη. Ο αμυντικός μπορεί να παραμείνει στη μεγάλη περιοχή, για να δεχθεί μπάλα από τον τερματοφύλακα. Όταν αγγίξει την μπάλα ο τερματοφύλακας για να κάνει πάσα, ο επιθετικός μπορεί να μπει μέσα στην περιοχή.

Πέναλτι με το ένα πόδι εκτός γραμμής

Στις εκτελέσεις πέναλτι θα επιτρέπεται στον τερματοφύλακα να έχει το ένα του πόδι εκτός γραμμής τέρματος, κάτι που θα του δίνει τη δυνατότητα να έχει καλύτερες αντιδράσεις και μεγαλύτερη τύχη να αποκρούσει, δίχως να δίνεται επανάληψη.

Στο Αμπερντίν αποφασίστηκε ακόμη ότι:

Επαφή μπάλας με διαιτητή ίσον ελεύθερο

Αν η μπάλα, την ώρα που παίζεται το παιχνίδι, χτυπήσει στον διαιτητή, τότε το παιχνίδι θα διακόπτεται και θα δίνεται ελεύθερο.

Κίτρινη και αγωνιστικές στους προπονητές

Θα υπάρχει κίτρινη κάρτα για τους προπονητές. Μέχρι τώρα εκείνοι που διαμαρτύρονταν αποβάλλονταν. Τώρα θα υπάρχει επίσης μια προειδοποίηση. Με περισσότερες κίτρινες κάρτες θα υπάρξει αποκλεισμός μίας αγωνιστικής, όπως συμβαίνει με τους παίκτες.

Ελεύθερο για… δύο, τέλος

Δεν θα υπάρχει πλέον ελεύθερο για δύο. Ο διαιτητής θα δίνει την μπάλα υπέρ αυτών που εκτιμά πως πρέπει να την έχουν, και ο αντίπαλος θα πρέπει να μείνει στα 4 μέτρα μακριά.

Τέλος στην… συμμετοχή του διαιτητή

Αν άγγιγμα του διαιτητή στην μπάλα προκαλέσει την ασίστ, ένα γκολ υπέρ της άλλης ομάδας, το παιχνίδι σταματά και η μπάλα δίνεται υπέρ της ομάδας που έπαιζε.

Αιφνιδιασμός από φάουλ

Μια ομάδα όταν κερδίζει ένα φάουλ (το οποίο είναι «κίτρινη» ή «κόκκινη» για τον αντίπαλο), μπορεί να εκτελεστεί αμέσως αποκτώντας ένα πλεονέκτημα αιφνιδιασμού. Ο διαιτητής θα δείξει την κάρτα μόνο στο τέλος της ενέργειας.

Ξαναπιάνει την μπάλα χωρίς έμμεσο

Εάν ο τερματοφύλακας, παίζοντας την μπάλα με τα πόδια του σε ένα πίσω γύρισμα, τη χάσει, μπορεί να ανακτήσει την κατοχή, χωρίς να είναι έμμεση τιμωρία.

Στο βάθος… καθαρός χρόνος

Πέρα από τις αλλαγές που έχουν αποφασιστεί, υπάρχουν τα τελευταία χρόνια συζητήσεις και για άλλες, οι οποίες θα οδηγήσουν σε ένα άλλο ποδόσφαιρο συγκριτικά με αυτό που υπάρχει σήμερα.

Έχουν γίνει εκτενείς συζητήσεις για ημίχρονα 30 λεπτών καθαρού χρόνου, αφαίρεση βαθμών για διαμαρτυρίες στον διαιτητή, σταμάτημα χρονομέτρησης εάν η μπάλα φύγει πλάγιο, καταλογισμό γκολ εάν ο αμυνόμενος σταματήσει την μπάλα με το χέρι πριν από τη γραμμή της εστίας.

Για το μέλλον εξετάζονται προτάσεις από το «Strategy Paper» του IFAB και είναι μεταξύ άλλων:

Α. Βελτίωση συμπεριφοράς

ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ

1. Αύξηση αρμοδιότητας των αρχηγών

Να είναι το βασικό σημείο επικοινωνίας με/για τον διαιτητή

Να είναι ο μοναδικός παίκτης που επιτρέπεται να πλησιάσει τον διαιτητή σε αμφισβητούμενη φάση

Να βοηθά τον διαιτητή να ηρεμήσει μια ένταση/έναν παίκτη

ΕΤΟΙΜΑ ΠΡΟΣ ΔΟΚΙΜΗ

1. Περικύκλωση διαιτητών

Ο διαιτητής πρέπει να αντιμετωπίζει πιο αυστηρά τους παίκτες που περικυκλώνουν τον ίδιο ή τους βοηθούς, για παράδειγμα με περισσότερες κάρτες

Μόνο ο αρχηγός μπορεί να προσεγγίσει τον διαιτητή (ή άλλους διαιτητές) όταν μία απόφαση είναι αμφισβητούμενη

Πρόστιμο ή αφαίρεση βαθμών για την ομάδα που περικυκλώνει διαιτητές

2. Κόκκινες και κίτρινες κάρτες σε προπονητές/αξιωματούχους αγώνα

Κόκκινη ή κίτρινη κάρτα για κακή συμπεριφορά από έναν προπονητή ή άλλον αξιωματούχο αγώνα κάποιας ομάδας, ώστε να είναι ξεκάθαρο πότε ο διαιτητής λαμβάνει πειθαρχικό μέτρο, αντί απλά να προειδοποιεί λεκτικά

ΠΡΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

1. Χειραψία πριν από τον αγώνα

Ο διαιτητής πηγαίνει στην τεχνική περιοχή του γηπέδου λίγο πριν από τη σέντρα και οι δύο προπονητές και ο διαιτητής δίνουν τα χέρια, ως ένδειξη σεβασμού

2. Κόκκινη κάρτα για αναπληρωματικό

Εάν ένας αναπληρωματικός ποδοσφαιριστής δεχθεί κόκκινη κάρτα, τότε ο μέγιστος αριθμός αλλαγών μιας ομάδας θα μειωθεί κατά μία για το υπόλοιπο του αγώνα (εάν η ομάδα έχει χρησιμοποιήσει ήδη όλες τις αλλαγές, τότε πιθανόν να έχει μία λιγότερη στον επόμενο αγώνα)

Β. Αύξηση καθαρού χρόνου αγώνα

ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ

1. Αυστηρότερος υπολογισμός του χρόνου καθυστερήσεων

Οι διαιτητές συχνά δεν υπολογίζουν επιπλέον δευτερόλεπτα ή λεπτά όταν υπάρχουν διακοπές της ροής του αγώνα κι έτσι χάνεται πολύς χρόνος. Γι’ αυτό, θα πρέπει να είναι πιο αυστηροί στον υπολογισμό τους, σταματώντας το χρονόμετρό τους σε:

εκτέλεση πέναλτι: από τη στιγμή που καταλογίζεται, μέχρι το λάκτισμα

γκολ: από τη στιγμή που σημειώνεται, μέχρι τη σέντρα

τραυματισμό: από τη στιγμή που ρωτήσουν τον παίκτη εάν χρειάζεται γιατρό, μέχρι το παιχνίδι να αρχίσει ξανά

κόκκινη και κίτρινη κάρτα: από τη στιγμή που τη δείχνουν, μέχρι το παιχνίδι να αρχίσει ξανά

αλλαγή: από τη στιγμή του σήματος του διαιτητή για την αλλαγή, μέχρι το παιχνίδι να αρχίσει ξανά

9,15μ.: από τη στιγμή που αρχίζουν να μετρούν 9,15μ. για την τοποθέτηση τείχους σε εκτέλεση φάουλ (ή χρησιμοποιήσουν σπρέι για τη θέση της μπάλας) μέχρι να κάνουν σήμα για την εκτέλεση του φάουλ

ΠΡΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

1. Ουσιώδης καθαρός χρόνος, με το χρονόμετρο να σταματάει σε κάθε διακοπή του παιχνιδιού

Μία πιθανή μέθοδος αύξησης του καθαρού χρόνου είναι να σταματάει το χρονόμετρο κάθε φορά που σταματάει το παιχνίδι και να αρχίζει να μετράει ξανά όταν αρχίσει ξανά το παιχνίδι. Αυτό μπορεί να εφαρμόζεται με διαφορετικούς τρόπους

Στα τελευταία πέντε λεπτά του 1ου ημιχρόνου και στα τελευταία δέκα λεπτά του 2ου ημιχρόνου (ομοίως στην παράταση): σε αυτές τις χρονικές περιόδους οι παίκτες είθισται να «σπαταλούν» χρόνο

Σε όλο το παιχνίδι: σε αυτήν την περίπτωση θα χρειαστεί διευκρίνιση ότι ένας αγώνας ποδοσφαίρου αποτελείται από δύο περιόδους (για παράδειγμα) 30 λεπτών καθαρού χρόνου

2. Ρολόγια γηπέδων

Όπου υπάρχει ρολόι στο γήπεδο, ορατό στους θεατές, ο καθαρός χρόνος μπορεί να είναι εμφανής. Όταν ο διαιτητής «σταματάει» τον χρόνο, το ρολόι του γηπέδου μπορεί επίσης να σταματάει με μία σύνδεση με το χρονόμετρο του διαιτητή ή από έναν υπεύθυνο που θα ελέγχει το ρολόι και θα βρίσκεται σε επικοινωνία με τον διαιτητή. Επιπροσθέτως, το ρολόι του γηπέδου μπορεί να εμφανίζει τον χρόνο των καθυστερήσεων και να μη σταματάει στα 45 ή στα 90 λεπτά

3. Πάσα παίκτη στον εαυτό του σε εκτέλεση φάουλ, κόρνερ ή ελεύθερου

Το ποδόσφαιρο ήδη ενθαρρύνει τη γρήγορη εκτέλεση φάουλ και θα ήταν ακόμα καλύτερα εάν ο παίκτης που δέχθηκε το φάουλ να μπορεί να αγγίξει την μπάλα πάνω από μία φορά. Θα ενθαρρυνόταν το επιθετικό παιχνίδι, αφού ο παίκτης που δέχθηκε το φάουλ, θα μπορούσε, για παράδειγμα, να σταματήσει την μπάλα και αμέσως να συνεχίσει με ντρίμπλα ή κίνηση προώθησης και θα μπορούσε να επιταχύνει το παιχνίδι (κάτι που επιτρεπόταν από τους πρώτους κανονισμούς του παιχνιδιού το 1863)

4. Κίνηση της μπάλας σε ελεύθερο

Δεν είναι απαραίτητη η ακινησία της μπάλας σε ελεύθερο που εκτελούν συχνά οι τερματοφύλακες, αφού δεν υπάρχει μεγάλο πλεονέκτημα εάν κινείται. Αντιθέτως, η εντολή διαιτητή για επανεκτέλεση του ελεύθερου για μία μικρή κίνηση της μπάλας εκνευρίζει τον κόσμο και σπαταλά περισσότερο χρόνο

5. Θέση ελεύθερου

Το ελεύθερο πρέπει να εκτελείται από την ίδια πλευρά που η μπάλα πέρασε άουτ. Αυτό θα σταματήσει την καθυστέρηση του τερματοφύλακα, ο οποίος πηγαίνει να εκτελέσει το ελεύθερο από την άλλη πλευρά σε σχέση με εκείνη που έφυγε έξω η μπάλα

Γ. Αύξηση δικαιοσύνης και ελκυστικότητας

ΕΤΟΙΜΑ ΠΡΟΣ ΔΟΚΙΜΗ

1. Διαφορετική σειρά εκτελέσεων στη διαδικασία των πέναλτι

Με βάση μελέτες που αποδεικνύουν ότι η ομάδα που εκτελεί πρώτη σε διαδικασία πέναλτι αποκτά πλεονέκτημα, επειδή υπάρχει μεγαλύτερη ψυχολογική πίεση στον δεύτερο ποδοσφαιριστή σε κάθε γύρο εκτελέσεων, ήδη άρχισε η χρησιμοποίηση του συστήματος «ΑΒΒΑ» στις εκτελέσεις. Πρόκειται για σειρά όπου κάθε ομάδα εκτελεί σερί δύο πέναλτι, πλην του πρώτου που είναι μεμονωμένο. Ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο χρήσης κι άλλων τέτοιων συστημάτων

2. Στα ελεύθερα και στα φάουλ μέσα μεγάλη περιοχή, το παιχνίδι μπορεί να αρχίσει ξανά προτού η μπάλα βγει από την περιοχή

Στα ελεύθερα από άουτ ή στα αμυντικά φάουλ εντός μεγάλης περιοχής, οι παίκτες της ομάδας θα επιτρέπεται να παίξουν την μπάλα μέσα στην περιοχή (με τους αντιπάλους πάντα εκτός περιοχής μέχρι την εκτέλεση), χωρίς ο διαιτητής να δώσει επανάληψη, ώστε το παιχνίδι να γίνει πιο γρήγορο και να μην υπάρχουν οι βαθιές μπαλιές που «σπαταλούν» χρόνο

ΠΡΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

1. Χέρι

Ένας παίκτης που σκοράρει εσκεμμένα με το χέρι, θα πρέπει να τιμωρείται με κόκκινη κάρτα, να επιβάλλεται δηλαδή η ίδια ποινή με έναν παίκτη που σταματάει ένα γκολ με το χέρι

Ένας τερματοφύλακας που πιάνει εσκεμμένα μία πάσα ή ένα πλάγιο από συμπαίκτη του πρέπει να τιμωρείται με πέναλτι και όχι με έμμεσο φάουλ (και την κατάλληλη κάρτα)

Ένας διαιτητής θα πρέπει να μπορεί να καταλογίσει γκολ, εάν ένας αμυνόμενος σταματήσει ένα γκολ με το χέρι, πάνω ή πολύ κοντά στη γραμμή του τέρματος

2. Το σφύριγμα για ημίχρονο ή για τέλος αγώνα να επιτρέπεται μόνο όταν η μπάλα βγει εκτός παιχνιδιού

Με αυτόν τον τρόπο, οι διαιτητές δεν θα ανακόπτουν πολλά υποσχόμενες επιθέσεις στις καθυστερήσεις ή και σουτ προς το τέρμα και οι επιτιθέμενες ομάδες θα έχουν κίνητρο να συνεχίσουν να παίζουν και να προσπαθούν να δημιουργήσουν μία ευκαιρία

3. Η φάση σταματάει μετά από την εκτέλεση πέναλτι

Για να αποφευχθεί το φαινόμενο της εκτέλεσης πέναλτι με πολλούς παίκτες να έχουν εισβάλει ήδη στην περιοχή, σε περίπτωση που ένας τερματοφύλακας αποκρούσει ή η μπάλα χτυπήσει στο δοκάρι, το παιχνίδι δεν συνεχίζεται, αλλά η φάση θα σταματάει και ο διαιτητής θα δίνει ελεύθερο.

Τα μέλη του IFAB

Το Διεθνές Ποδοσφαιρικό Συμβούλιο (International Football Association Board, IFAB) είναι ο οργανισμός ο οποίος καθορίζει τους Κανόνες του Παιχνιδιού και απαρτίζεται από τις τέσσερις ομοσπονδίες του Ηνωμένου Βασιλείου (Αγγλία, Ουαλία, Ιρλανδία και Σκωτία), και τη Διεθνή Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (FIFA).

Από μία ψήφο έχουν οι τέσσερις ομοσπονδίες του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ η FIFA έχει συνολικά τέσσερις ψήφους. Οι αποφάσεις του IFAB πρέπει να εγκρίνονται από τα 3/4 των ψήφων, το οποίο μεταφράζεται σε έξι ψήφους. Έτσι, η έγκριση της FIFA είναι απαραίτητη για να παρθεί οποιαδήποτε απόφαση του IFAB, αλλά από μόνη της δεν μπορεί να αλλάξει τους Κανονισμούς του Παιχνιδιού, αφού πρέπει να συμφωνήσουν τουλάχιστον δύο από τις τέσσερις ομοσπονδίες του Ηνωμένου Βασιλείου. Υπάρχει επίσης η προϋπόθεση της απαρτίας: πρέπει να είναι παρόντα τουλάχιστον τέσσερα από τα πέντε μέλη, ένα εκ των οποίων πρέπει να είναι η FIFA, για να προχωρήσει μια συνάντηση.

Έλερεϊ: «Ήσυχη επανάσταση»

Το IFAB στοχεύει σε «σεβασμό στους κανονισμούς, στους διαιτητές, σε άλλους συμμετέχοντες και στο ίδιο το παιχνίδι», όπως τονίζεται στο ηλεκτρονικό εγχειρίδιο, στο οποίο παρουσιάζονται όλες οι εξεταζόμενες προτάσεις για την περίοδο 2017-2022.

Οι προτάσεις χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: σε αυτές που μπορούν να εφαρμοστούν δίχως αλλαγή κανονισμών, σε αυτές που μπορούν να δοκιμαστούν και να εφαρμοστούν σε αγώνες σε πειραματικό επίπεδο, και σε αυτές που θα τεθούν προς συζήτηση.

Το IFAB υποστηρίζει ότι ένας αγώνας ποδοσφαίρου διαρκεί τυπικά 90 λεπτά, ωστόσο ο καθαρός χρόνος που παίζεται η μπάλα είναι μικρότερος από 60 λεπτά και γι’ αυτό μεγάλο μέρος των προτάσεων αφορά στον τρόπο με τον οποίο θα αυξηθεί ο καθαρός χρόνος και θα μειωθούν οι καθυστερήσεις.

Σε κάποιες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να γίνει από τώρα, όπως με το να σταματάει ο διαιτητής το ρολόι του όταν περιμένει εκτέλεση ενός φάουλ ή σε έναν τραυματισμό ποδοσφαιριστή. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν και πιο καινοτόμα μέτρα που τίθενται προς συζήτηση, όπως το να υπάρχει παύση στη χρονομέτρηση κάθε φορά που σταματάει το παιχνίδι 5 λεπτά πριν από το τέλος του 1ου ημιχρόνου ή 10 λεπτά πριν από το τέλος του 2ου ημιχρόνου, δηλαδή στο χρονικό διάστημα που οι περισσότεροι ποδοσφαιριστές κάνουν καθυστέρηση υπέρ της ομάδας τους.

«Μπορεί να πει κανείς ότι πρόκειται για μία ήσυχη επανάσταση, με στόχο να κάνουμε το ποδόσφαιρο ακόμη καλύτερο», δήλωσε στην εφημερίδα «Times» ο τεχνικός διευθυντής του IFAB και παλιός Άγγλος διεθνής διαιτητής, Ντέιβιντ Έλερεϊ. «Το σημείο εκκίνησής μου ήταν να κοιτάξω τους κανονισμούς και να πω “γιατί είναι εδώ;” Και, εάν δεν υπήρχε συγκεκριμένος λόγος, τότε η αλλαγή τους θα έκανε καλύτερο το παιχνίδι;»