Ο «μυστικός δείπνος» αναχαίτισης του… ενοχλητικού Τσίπρα

Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου

Από την πρώτη στιγμή που μετακόμισε στο Μέγαρο Μαξίμου ο Αλέξης Τσίπρας, διαψεύστηκαν όσοι προφήτευαν ότι η Ελλάδα θα βρεθεί σε διπλωματική απομόνωση. Αυτό που μένει είναι να αποδειχθεί πως ο πρωθυπουργός όντως διαπραγματεύεται μαζί τους πίσω από τις κλειστές πόρτες…

Στο Στρασβούργο και σε ένα δείπνο που παρευρέθηκαν χθες το βράδυ ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κουνοβουλίου Μάρτιν Σουλτς ξεκίνησε ο σχεδιασμός της στρατηγικής αντιμετώπισης του Αλέξη Τσίπρα. Ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει γίνει ενοχλητικός στα ευρωπαϊκά κέντρα λήψης αποφάσεων ήδη από την επομένη της ορκωμοσίας του και με αφορμή τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Στο δείπνο αυτό, λοιπόν, ο Μ. Σουλτς ενημέρωσε τους συνδαιτυμόνες του για τις προθέσεις του Αλέξη Τσίπρα, ενώ κοινοποίησε και τις προθέσεις του έτσι όπως διατυπώθηκαν στο ραντεβού της Αθήνας. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρωθυπουργός έκανε σαφές στον συνομιλητή του πως οι προθέσεις του διαφέρουν από εκείνες του προκατόχου του. Τα δε μηνύματα προς το Βερολίνο είναι ξεκάθαρα:

α) Θα αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα και τα κοινωνικά προβλήματα που επέφερε η λιτότητα, υλοποιώντας τον πρώτο πυλώνα από το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης,
β) Πρέπει να ανοίξει συζήτηση για τη βιωσιμότητα του χρέους,
γ) Επιδιώκει να υπάρξει μία «αμοιβαία επωφελής πολιτική με στόχο την ανάπτυξη και την απασχόληση σε όλη την Ευρώπη».

Η συνάντηση με τον Κινέζο πρέσβη
Ο Αλέξης Τσίπρας λίγο πριν ανακοινώσει την κυβέρνησή του είχε ένα βαρυσήμαντο ραντεβού στο Μέγαρο Μαξίμου. Ποιο ήταν αυτό; Το τετ-α-τετ με τον πρέσβη της Κίνας. Αυτό το ραντεβού δεν ανακοινώθηκε, με αποτέλεσμα οι δημοσιογράφοι που περίμεναν τις ανακοινώσεις έκπληκτοι να δουν μια λιμουζίνα με φιμέ τζάμια να περνά από μπροστά τους.

Ο Τζόου Σιαολί έφτασε μέχρι εκεί για να μεταφέρει στον νέο πρωθυπουργό τη συγχαρητήρια επιστολή της κυβέρνησής του. Οι (καλές) σχέσεις με την Κίνα έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα για την Ελλάδα, λόγω των επενδύσεων ειδικά της COSCO στον Πειραιά. Ο Κινέζος πρέσβης ήθελε να λάβει τις διαβεβαιώσεις πως όλα συνεχίζουν όπως έχουν συμφωνηθεί. Για να λάβει όμως την απάντηση πως κάποια πράγματα θα αναθεωρηθούν. Όπως η ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ την οποία η κυβέρνηση παγώνει. Χωρίς όμως να θίγονται τα συμφέροντα των Κινέζων στην προβλήτα. Πάντως συνάντηση πραγματοποιήθηκε και την Πέμπτη μεταξύ του Τζόου Σιαολή και των αρμόδιων υπουργών Γιώργου Σταθάκη και Θοδωρή Δρίτσα. Τη συνάντηση θα πρέπει να σημειωθεί πως ζήτησε η κινεζική πλευρά. Σε αυτή η πολιτική ηγεσία του υπουργείου διαβεβαίωσε την άλλη πλευρά πως στόχος είναι η αναβάθμιση των σχέσεων των δύο χωρών. Άλλωστε, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε αφήσει προεκλογικά να εννοηθεί πως στόχος είναι νέες συμφωνίες αύξησης των ελληνικών εξαγωγών προς την Κίνα.

Η περίπτωση της Ρωσίας
Η στρατηγική της νέας κυβέρνησης φέρεται να είναι αυτή των ίσων αποστάσεων. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο επιχειρείται άνοιγμα προς τη Μόσχα. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί πως τελευταίος πρωθυπουργός που επεχείρησε κάτι αντίστοιχο ήταν ο Κώστας Καραμανλής. Μάλιστα, μεταγενέστερα δημοσιεύματα ήθελαν ο πρώην πρωθυπουργός να είναι στόχος δολοφονικής επίθεσης ακριβώς για αυτή την επιλογή του.

Μετά την αντίδραση της Αθήνας στο προσχέδιο για την παράταση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας (η κυβέρνηση αντέδρασε διότι δεν ρωτήθηκε, σημειώνει το Μαξίμου), στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει έντονη ανησυχία για τη στάση που θα τηρήσει στο μέλλον η Ελλάδα. Μάλιστα, το γεγονός ότι ο πρώτος ξένος αξιωματούχος τον οποίο προσκάλεσε ο κ. Τσίπρας στο Μέγαρο Μαξίμου στην Αθήνα ήταν ο Ρώσος πρέσβης Αντρέβ Μασλόφ ενισχύει τις ανησυχίες τους.

Στη Μόσχα η αντίδραση της Αθήνας, έστω και αν δεν ήταν επί της ουσίας αλλά επί της διαδικασίας, έγινε αποδεκτή σε κλίμα πανηγυρισμών. «Η Ελλάδα δίδαξε στις Βρυξέλλες ένα μάθημα δημοκρατίας» ήταν ο χαρακτηριστικός τίτλος του κρατικού ρωσικού πρακτορείου ΡΙΑ – Νόβοστι. Σχεδόν σε παρόμοιο κλίμα κινείται σύσσωμος ο ρωσικός Τύπος και οι σχετικές εκπομπές στα ηλεκτρονικά ΜΜΕ της χώρας. «Ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα είναι ο νέος σύμμαχος της Ρωσίας;» αναρωτιέται η ρωσική υπηρεσία του BBC, ενώ η πατριωτικών τόνων και φιλική προς το Κρεμλίνο ιστοσελίδα Vzglyad.ru αναδεικνύει την άποψη των «Ανεξάρτητων Ελλήνων» ότι θα πρέπει «να πραγματοποιηθεί γεωπολιτική στροφή προς την κατεύθυνση της Ρωσίας».

Από την Κουμουνδούρου, πάντως, και στο πρόσφατο παρελθόν με κάθε τρόπο έδειχναν πως προσβλέπουν σε συνεργασία με το Κρεμλίνο. Ο πρέσβης της Ρωσίας κατά την επίσκεψή του στο Μαξίμου επέδωσε επιστολή με την οποία ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, συγχαίρει τον κ. Τσίπρα για τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις κοινοβουλευτικές εκλογές. Στο πλαίσιο της συνάντησης, τονίσθηκε η ανάγκη ενίσχυσης των ελληνο-ρωσικών σχέσεων σε σειρά τομέων, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, με σκοπό τη συνεισφορά στην ειρήνη και τη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής.

Εισαγωγή τεχνογνωσίας…
Εξάλλου, στις 11 Φεβρουαρίου καταφτάνει στην Αθήνα, μετά από πρόσκληση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ Angel Gurria, «με σκοπό», όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών, «να συζητήσει με το οικονομικό επιτελείο τις προτάσεις της κυβέρνησης περί ριζικών μεταρρυθμίσεων, να προσφέρει τις καλές του υπηρεσίες στο θέμα αυτό, και, τέλος, να αναφερθεί στη δική του εμπειρία βέλτιστων πρακτικών αναδιαπραγμάτευσης του δημόσιου χρέους ως Υπουργού Οικονομικών του Μεξικού κατά τη θητεία του οποίου το δημόσιο χρέος της χώρας του απομειώθηκε σημαντικά».

Η συνάντηση αυτή θα πραγματοποιηθεί μία μόλις ημέρα πριν από την κρίσιμη σύνοδο Κορυφής της 12ης Φεβρουαρίου, όπου ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας θα έχει το πρώτο επίσημο «τετ-α-τετ» με την καγκελάριο Μέρκελ και τους άλλους αρχηγούς κρατών της Ευρώπης. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, «η νέα κυβέρνηση εργάζεται μεθοδικά, σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους μας και διεθνείς φορείς όπως ο ΟΟΣΑ, για τη σταθερότητα, τις μεταρρυθμίσεις και την προοπτική άμεσης υπέρβασης της αυτοτροφοδοτούμενης κρίσης».

Δεν θέλουν ρήξη με τις ΗΠΑ
Με τις ΗΠΑ να έχουν μόνο γεωπολιτικό ενδιαφέρον και η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση να μην τους αγγίζει, ο Μπάρακ Ομπάμα δεν είχε κανένα λόγο να μην εκφράσει διάθεση συνεργασίας με τη νέα κυβέρνηση. «Ο πρόεδρος μίλησε με τον πρωθυπουργό Τσίπρα σήμερα για να τον συγχαρεί για την πρόσφατη εκλογική νίκη του. Ο πρόεδρος (σ.σ. των Ηνωμένων Πολιτειών) επεσήμανε πως οι ΗΠΑ, ως μακροχρόνιος φίλος και σύμμαχος της χώρας, ανυπομονεί να συνεργαστεί στενά με τη νέα ελληνική κυβέρνηση ώστε να βοηθήσει την Ελλάδα να επιστρέψει στο μονοπάτι της μακροπρόθεσμης ευημερίας. Οι δύο ηγέτες επανεξέτασαν τη στενή συνεργασία ανάμεσα σε Ελλάδα και ΗΠΑ σχετικά με ζητήματα ευρωπαϊκής ασφάλειας και αντιμετώπισης της τρομοκρατίας», σημειώθηκε στο ανακοινωθέν του Λευκού Οίκου.

Στην κυβέρνηση καμία διάθεση έχουν να έρθουν σε ρήξη με τις ΗΠΑ. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως ο νέος υπουργός Οικονομικών έχει ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με την Ουάσινγκτον ενώ σχέσεις με τις ΗΠΑ διατηρεί και έτερο μέλος της κυβέρνησης, η Ράνια Αντωνοπούλου, υφυπουργός για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Μπάρακ Ομπάμα είπε στον Αλέξη Τσίπρα ότι η Ευρώπη πρέπει να φύγει από τη λιτότητα και να ξεκινήσουν προγράμματα με στόχο την ανόρθωση της οικονομίας της γηραιάς ηπείρου. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο Αμερικανός πρόεδρος υποσχέθηκε στον Αλέξη Τσίπρα ότι θα υπάρξει άμεση συνεργασία ΗΠΑ – Ελλάδας και μάλιστα προσδιόρισε ότι αυτό θα γίνει σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών των δύο χωρών.

Χαρακτηριστική πάντως της στάσης που τηρούν οι ΗΠΑ είναι η δήλωση της εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τζένιφερ Ψάκι. «Η νέα ελληνική κυβέρνηση, θα έλεγα, είναι μόνο μερικές μέρες και προφανώς αναμένουμε να έχουμε συνομιλίες με μια σειρά από χώρες. Υπήρξαν και στο παρελθόν, όπως γνωρίζετε, συζητήσεις ή συνομιλίες σχετικά με το τι είναι ωφέλιμο ή όχι για τις αποφάσεις που λαμβάνονται όσον αφορά τις κυρώσεις της Ε.Ε. Έτσι, αυτό δεν είναι ασυνήθιστο. Δεν νομίζω ότι είμαστε στο σημείο όπου έχουμε ανησυχία», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Πρόσκληση από Νταβούτογλου
Όπως ήταν φυσικό, συγχαρητήριο τηλεφώνημα δέχθηκε ο Αλέξης Τσίπρας από τον πρωθυπουργό της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, συνοδευόμενο από πρόσκληση να επισκεφθεί από την Άγκυρα. Για την Τουρκία ιδιαίτερη σημασία έχει η πολιτική που θα υιοθετήσει η νέα κυβέρνηση απέναντι στο Ισραήλ, αλλά και οι έρευνες για υδρογονάνθρακες. Ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας Βολκάν Μποζκίρ, σχολιάζοντας τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, εκτίμησε από την πλευρά του πως δεν θα επηρεάσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. «Δεν νομίζω ότι η Ελλάδα, που έχει διαφορές απόψεων με την Ε.Ε., θα αντιμετωπίσει κάποια δυσκολία στις σχέσεις της με την Τουρκία», δήλωσε ειδικότερα ο κ. Μποζκίρ, προσθέτοντας: «Τα κόμματα, που έρχονται στην εξουσία με ψήφους αντίδρασης, αλλάζουν τη στάση τους όταν βρεθούν στην εξουσία. Άλλο είναι οι αντιδράσεις και άλλο είναι η ευθύνη της εξουσίας».

Το δίδυμο του ΥΠ.ΕΞ.
Η επιλογή δύο πρώην «σκληρών» στελεχών του παλιού ΚΚΕ με τη σαφή «πατριωτική» φυσιογνωμία για το υπουργείο Εξωτερικών είναι από τα ενδιαφέροντα στοιχεία της νέας κυβέρνησης και απόλυτη ένδειξη ότι θα χαραχθεί νέα στρατηγική στα εθνικά θέματα και τις διεθνείς σχέσεις – κάτι που φάνηκε ήδη. Ο Νίκος Κοτζιάς και ο Νίκος Χουντής είναι αποφασισμένοι να εφαρμόσουν μία «εθνοκεντρική» πολιτική, με έμφαση στην παράδοση της γραμμής της «εθνικής κυριαρχίας» και της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, χωρίς διάθεση παρακολουθήματος της πολιτικής που ακολουθεί, ενίοτε αυθαίρετα, η ευρωπαϊκή ελίτ. Η επιλογή τους ήταν και ένα μήνυμα προς την Ε.Ε. ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο, εφόσον αντίκειται στα εθνικά συμφέροντα της χώρας και στις δικές της θέσεις και σχέσεις με τον διεθνή περίγυρο. Η επιλογή και των δύο είχε γίνει από πολύ νωρίς.