Ο πόλεμος γέννησε το γυναικείο ποδόσφαιρο

Του Νίκου Συνοδινού

Πριν από 105 χρόνια, εν μέσω Παγκοσμίων Πολέμων, στην Αγγλία υπήρξε μια γυναικεία ομάδα ποδοσφαίρου που «γεννήθηκε» σε ένα εργοστάσιο πυρομαχικών, κατέκτησε -ποδοσφαιρικά- την χώρα, ταξίδεψε στον κόσμο και κρατά μέχρι και σήμερα ρεκόρ που ακόμη και τεράστιες ομάδες ανδρών δεν μπορούν να σπάσουν. Μια ομάδα που «ανάγκασε» την Αγγλική Ομοσπονδία ποδοσφαίρου να «απαγορεύσει» στις γυναίκες να αγωνίζονται στο συγκεκριμένο σπορ για 50 χρόνια στο Νησί. Μια ομάδα που στα 48χρόνια ύπαρξης της, συγκέντρωσε πάνω από 10 εκ. ευρώ για φιλανθρωπικούς σκοπούς, μια ομάδα που στα πρώτα της χρόνια συγκέντρωνε στο γήπεδο από 4.000-50.000 θεατές, που έδωσε το 1ο διεθνές ματς γυναικών στην ιστορία του αθλήματος (1920), μια ομάδα με το ασύλληπτο ρεκόρ των 759 νικών σε 833 ματς συνολικά.

Η καλύτερη γυναικεία ομάδα ποδοσφαίρου που γεννήθηκε ποτέ, ήταν η «Dick, Kerr Ladies F.C.»

Βρισκόμαστε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα (1900)… …Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι προ των πυλών και ο κόσμος αλλάζει άρδην σε όλα τα επίπεδα. Η σπίθα που πυροδότησε το φιτίλι του πολέμου άναψε στις 28 Ιουνίου 1914 όταν και δολοφονήθηκε στο Σαράγεβο της Βοσνίας (επαρχία της Αυστροουγγαρίας) ο αρχιδούκας, διάδοχος της  Αυστρίας, Φερδινάνδος και η σύζυγός του, Σοφία φον Τσότεκ, από το νεαρό σπουδαστή Γκαβρίλο Πρίντσιπ. Από τον Ιούλιο οι Γερμανοί ξεκίνησαν τους βομβαρδισμούς, στις 28 Ιουλίου επιτέθηκαν στο Βελιγράδι και σύντομα ο πόλεμος γενικεύτηκε. Η μία χώρα μετά την άλλη έμπαιναν στην δίνη του πολέμου και στις 4 Αυγούστου 1914 η Αγγλία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Γερμανίας.

Η εμπλοκή της Μεγάλης Βρετανίας στον Πόλεμο, αλλάζει δραματικά τον ρόλο των γυναικών στην περιοχή, που αρχικά καλούνται να αντικαταστήσουν τους άνδρες που κλήθηκαν να πολεμήσουν, στις θέσεις εργασίας που έμειναν κενές. Τον Ιούλιο του 1914 οι εργαζόμενες γυναίκες άγγιζαν τα 3.224.600, ενώ τον Ιανουάριο του 1918 είχαν φτάσει τα 4.814.600!

Η μεγαλύτερη αύξηση των γυναικών-εργατριών παρατηρήθηκε στο μηχανικό κομμάτι. Πάνω από 700.00 γυναίκες εργάστηκαν στα ιδιαιτέρως επικίνδυνα εργοστάσια πυρομαχικών της Αγγλίας. Σιγά σιγά υιοθετήθηκαν οι ασχολίες των ανδρών και μεταξύ αυτών ήταν και το ποδόσφαιρο στα διαλλείματα για ξεκούραση.

Ο William Bruce Dick και ο John Kerr ήταν δύο Σκωτσέζοι, που το 1898 στο Πρέστον ίδρυσαν ένα εργοστάσιο κατασκευής βαγονιών τραμ και επεκτάθηκαν και σε γενικότερες ηλεκτρολογικές κατασκευές. Αυτό αποτέλεσε τον πυρήνα των έργων κίνησης στην πόλη και σύντομα η εταιρία έγινε η κορυφαία σε όλη την Βρετανία. Ήταν αυτή που συνέβαλε στην ηλεκτροδότηση του σιδηροδρόμου από το Λίβερπουλ έως το Σάουθπορτ το 1904.

Ενώ οι χιλιάδες νεαροί άνδρες από όλη τη Βρετανική γη ανταποκρίθηκαν στο πατριωτικό κάλεσμα του Λόρδου Κίτσενερ να συσπειρωθούν γύρω από τη σημαία, με το σύνθημά του, «Η χώρα σου σε χρειάζεται», χρειάζονταν επίσης γυναίκες για να βοηθήσουν να κρατηθεί η Πολεμική μηχανή ζωντανή. Οι γυναίκες έγιναν ο κρυφός στρατός των εθνών καθώς ανέλαβαν τα καθήκοντα σε όλους τους τομείς, από το να κρατήσουν ζωντανή την οικογενειακή εστία, μέχρι το να βοηθήσουν τη χώρα να κερδίσει τον πόλεμο!

Μεταξύ των πολλών ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων που οργανώθηκαν για αυτές ήταν το ποδόσφαιρο, που έγινε το επίσημο άθλημα των κοριτσιών… με τα πυρομαχικά! Σχεδόν κάθε εργοστάσιο στο Ηνωμένο Βασίλειο που εμπλεκόταν σε πολεμικές εργασίες, είχε μια γυναικεία ποδοσφαιρική ομάδα, πολλές μπορεί να έπαιξαν μόνο εναντίον άλλων τμημάτων με το δικό τους εργοστάσιο, αλλά οι ομάδες καταγράφηκαν από τη μια άκρη της χώρας στην άλλη και ήταν εκατοντάδες.

Βέβαια οι κυρίες που έπαιζαν ποδόσφαιρο δεν ήταν ένα νέο φαινόμενο. Όπως έχει τεκμηριωθεί ιστορικά, ο πρώτος αγώνας γυναικών έλαβε χώρα το 1895 στο «Crouch End Athletic Ground» στο Λονδίνο.

Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η ιδέα των κυριών να παίζουν ποδόσφαιρο για φιλανθρωπικό σκοπό αναπτύχθηκε σε όλη τη χώρα. Πολλές γυναίκες έδρασαν, ακόμη περισσότερες έπαιξαν, αλλά ήταν στο Πρέστον, όπου γεννήθηκε η πιο επιτυχημένη ομάδα στην ιστορία του γυναικείου ποδοσφαίρου. «Γεννημένα» στην εταιρεία «Dick, Kerr & Co Ltd», αυτά τα απλά, καθημερινά κορίτσια από το εργοστάσιο έμελλε να κατακτήσουν τη χώρα στα επόμενα χρόνια.

Όλα ήταν βασισμένα στην προσπάθεια της εργοδοσίας να αποσυμφορήσει το έμψυχο δυναμικό από τη σκληρή δουλειά και να δώσει κίνητρα για επιπλέον εργασία στους υπαλλήλους, μιας και είχε μειωθεί κατά πολύ η παραγωγή. Ήταν Οκτώβριος του 1917 και η ομάδα ποδοσφαίρου του εργοστασίου είχε μια σειρά από άσχημα αποτελέσματα, χάνοντας αρκετά από τα  παιχνίδια τους. Είχαν υποστεί μια πολύ βαριά ήττα εκείνο το Σαββατοκύριακο και τα κορίτσια βρήκαν ευκαιρία για λίγο… πικάρισμα στην καντίνα, λέγοντας στα αγόρια ότι μπορούσαν να παίξουν καλύτερα από αυτά. Τα αγόρια  προκάλεσαν τα κορίτσια να αποδείξουν τις ικανότητές τους σε έναν κανονικό αγώνα. Οι λεπτομέρειες κανονίστηκαν. Το παιχνίδι θα διεξαγόταν στην περιοχή Πένγουορνταμ, όχι πολύ μακριά από το εργοστάσιο. Τα κορίτσια από εκείνο το ματς θα ξεκινούσαν το μεγάλο τους ταξίδι με την νεοσύστατη ποδοσφαιρική τους ομάδα που έμελλε να γράψει ιστορία…

Ανδρική παρουσία στην ομάδα και με καθοριστικό ρόλο ήταν ο Alfred Frankland που εργαζόταν στα γραφεία του εργοστασίου «Dick, Kerr» και συνήθιζε να παρακολουθεί τις εργάτριες να κλωτσάνε το… τόπι στα διαλλείματα, μένοντας άναυδος από τις ικανότητες τους. Αυτός κάλεσε την Grace Sibbert που ηγούνταν ως αρχηγός των κοριτσιών και της πρότεινε την ιδέα να αγωνιστούν σε φιλανθρωπικά παιχνίδια.

Η «Boxing Day» του 1917 και η αρχή των ρεκόρ

Δεν είχε περάσει πολύς καιρός, όταν η προϊσταμένη του Στρατιωτικού Νοσοκομείου «Moor Park», πλησίασε το εργοστάσιο για να ρωτήσει εάν τα κορίτσια θα βοηθούσαν στις δραστηριότητές για τη συγκέντρωση χρημάτων για τους τραυματισμένους στρατιώτες ενόψει των Χριστουγέννων και πρότεινε μια φιλανθρωπική συναυλία. Τα κορίτσια ήταν πολύ χαρούμενα και θετικά στο να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, αλλά σκέφτηκαν ότι ένας φιλανθρωπικός αγώνας ποδοσφαίρου θα ήταν ακόμη καλύτερη ιδέα. Την ημέρα των Χριστουγέννων του 1917 (25/12), η νεοσύστατη ποδοσφαιρική ομάδα «Dick, Kerr Ladies» αντιμετώπισε την ομάδα από το γειτονικό «Arundel Coulthard Foundry» σε έναν φιλανθρωπικό ποδοσφαιρικό αγώνα. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί την επιτυχία που θα είχε… 10.000 άνθρωποι ήρθαν στο «Deepdale», το σπίτι της Preston North End, για να παρακολουθήσουν την έναρξη της πιο εκπληκτικής και επιτυχημένης πορείας στην ιστορία του γυναικείου αθλητισμού. Οι «Dick, Kerr Ladies» επικράτησαν με 4-0 και σημείωσαν την πρώτη από τις πολλές διάσημες νίκες τους, ενώ στο ματς συγκεντρώθηκαν £600 (σχεδόν £27.500 σήμερα) για τους τραυματισμένους στρατιώτες.

Το παιχνίδι στην «Boxing Day» του 1917 ήταν απλά η αρχή. Ακολούθησαν πολλά ματς απέναντι σε αντίστοιχες ομάδες σε όλη την χώρα  με τα χρήματα να πηγαίνουν στις ανάγκες των τραυματισμένων στρατιωτών του πολέμου. Η εταιρεία μάλιστα, για να στηρίξει εμπράκτως την ομάδα της τα επόμενα χρόνια, όσο αυτή λειτουργούσε σαν επίσημη ομάδα που ταξίδευε την φήμη του εργοστάσιο «Dick, Kerr & Co» σε όλο το νησί, φρόντιζε να αμείβει την κάθε παίχτρια, με δέκα σελίνια το παιχνίδι. Ιδιαίτερα θελκτικό για τις νεαρές ήταν και το γεγονός πως η εργασία τους συμπληρώνονταν με άδεια μετ’ αποδοχών για κάθε αγώνα, που αύξανε το εισόδημα τους σε δύσκολους καιρούς. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος τον Νοέμβριο του 1918 τελείωσε και οι περισσότερες γυναίκες έχασαν τις δουλειές τους στα εργοστάσια πυρομαχικών. Όμως το παιχνίδι, παρέμενε πολύ δημοφιλές στις γυναίκες που έβλεπαν το άθλημα τους ολοένα και να μεγαλώνει. Ήδη οι πρώτες πολύ καλές παίκτριες άρχιζαν να ξεχωρίζουν.

Πρώτη μεταγραφή στην ιστορία

Με νέες σταρ να γεννιούνται από έναν ανδροκρατούμενο χώρο, το 1918, είχαμε και την ιστορική στιγμή της πρώτης παίκτριας που μεταγράφηκε από άλλη ομάδα στην «Dick, Kerr Ladies». Η Molly Walker στα 2 παιχνίδια της ομάδας του Πρέστον με την «Lancaster Ladies», εντυπωσίασε τον Alfred Frankland ο οποίος κατάφερε να την πείσει να υπογράψει στην ομάδα των «μελανόλευκων». Στο ντεμπούτο της, η Walker πέτυχε το μοναδικό γκολ στη νίκη με 1-0 κόντρα στην «Barrow Ladies» και ήταν η αρχή των πολλών περιπτώσεων από εξαιρετικές παίκτριες που θα ξεχώριζε ο μάνατζερ από το Πρέστον για τον σύλλογο…

Στις 8 Μαρτίου του ’19, 5.000 θεατές θα βρεθούν στις εξέδρες του «Deepdale» για να δουν τα κορίτσια της πόλης κόντρα στις γυναίκες της Νιούκαστλ. Με σκόρερ την Mitchell οι «μελανόλευκες» θα κερδίσουν 1-0 και στην ρεβάνς στις 22 Απριλίου στο πασίγνωστο «St. James’s Park», 35.000 κόσμος θα παρακολουθήσει ένα σπουδαίο ματς που ολοκληρώθηκε χωρίς τέρματα (0-0), συγκεντρώνοντας 1.200£ (55.000£ σήμερα) που δόθηκαν σε τοπικές φιλανθρωπίες σχετικά με τον πόλεμο. Στις 17 Μαΐου του ιδίου έτους, στο Γουίγκαν, στο επίσης διαβόητο «Pringfield Park» τα κορίτσια της «Dick Kerr’s Ladies FC» θα αγωνίζονταν κόντρα στην ομάδα της Αγίας Ελένης (St. Helen), την οποία θα συνέτριβαν με 6-1. Στο ματς αυτό, ο Frankland που εντυπωσιάστηκε από δύο παίκτριες της αντιπάλου, την Alice Woods και την 14χρονη Lily Parr, θα τους έκανε πρόταση να αγωνιστούν με την ομάδα του, δίνοντας τους 10 σελίνια για κάθε αγώνα (100£). Έτσι θα ξεκινούσε ο αστικός μύθος για την Lily Parr, μια από τις καλύτερες γυναίκες ποδοσφαιριστές της ιστορίας!!!

Όλα όσα πέτυχαν τα κορίτσια από το Λάνκασιρ είναι σίγουρα από τις περιπτώσεις που θα έπρεπε να διδάσκονται στα σχολεία και να αποτελούν οδηγό ζωής για μικρούς και μεγάλους. Το να βρεις την ψυχική δύναμη και να αναδειχθείς, να λάμψεις μέσα στη φρίκη του πολέμου, σε εποχές θανάτου και φτώχιας, σε εποχές αυστηρού πουριτανισμού, έντονης θρησκοληψίας, το να αγωνίζεσαι για να προσφέρεις στους άλλους χωρίς εσύ να έχεις πλεόνασμα, το να παλεύεις κόντρα σε όλους, στο ίδιο το κράτος, να παίζεις ένα απλό άθλημα που θεωρήθηκε από παράνομο μέχρι και αντικυβερνητικό, είναι αξίες που θα έπρεπε να κρατάμε γερά σαν ένα ιερό μυστικό για το πως θα μπορούσε κανείς να γίνει καλύτερος άνθρωπος.