Ο πόλεμος και οι αγορές

Το φετινό καλοκαίρι είναι για την Ευρώπη το καλοκαίρι των δύο πολέμων. Αυτού που ξεκίνησε πριν από μερικούς μήνες στην Ουκρανία (και κορυφώθηκε την περασμένη εβδομάδα με την κατάρριψη του επιβατηγού αεροσκάφους) και αυτού που συντελείται στη Μέση Ανατολή με τη χερσαία εισβολή του Ισραήλ στη λωρίδα της Γάζας.

 

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

 

Ίσως μοιάζει κυνική η απόπειρα να προσμετρηθούν οι οικονομικές συνέπειες ενός πολέμου, όταν από την άλλη πλευρά χάνονται ανθρώπινες ζωές, ωστόσο είναι μία πραγματικότητα που κανείς δεν μπόρεσε ποτέ να αγνοήσει. Αυτήν την πραγματικότητα προσέγγισε με ιδιαίτερη διεισδυτικότητα ο επικεφαλής οικονομολόγος της Saxo Bank, Steen Jakobsen, σε μία ενδιαφέρουσα –και κυρίως επίκαιρη– ανάλυση που έκανε αναφορικά με τις αγορές και τον πόλεμο.

 

Όπως, μάλιστα, ομολογεί και ο ίδιος ο Jakobsen, η συγγραφή του άρθρου του ήταν ένα από τα πιο δύσκολα εγχειρήματα, καθώς όπως υποστηρίζει ο πόλεμος δεν έχει ποτέ να κάνει με σωστό ή λάθος.

 

«Ο πόλεμος είναι εξ ορισμού πάντοτε μια λανθασμένη επιλογή και λαμβάνει εξαιρετικά προσωπικές και συναισθηματικές διαστάσεις», λέει χαρακτηριστικά ο οικονομολόγος συμπληρώνοντας τα εξής: «Ωστόσο, είναι γεγονός ότι στις μακροοικονομικές προβλέψεις μας πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη “τον κίνδυνο του πολέμου”, καθώς οι πόλεμοι γίνονται με μεγαλύτερη ένταση και περιλαμβάνουν περισσότερες ανθρώπινες απώλειες».

 

«Δείκτης» οι τιμές της ενέργειας

 

Σύμφωνα με τον Steen Jakobsen, ο απλούστερος τρόπος να «μετρήσει» κάποιος τους γεωπολιτικούς κινδύνους είναι να κοιτάξει τις τιμές της ενέργειας. Όπως λέει, η ενέργεια για έναν μακροοικονομολόγο λειτουργεί όπως ένας φόρος στην οικονομία – δηλαδή, αυξάνεται όταν η κατάσταση είναι καλή και μειώνεται όταν τα πράγματα δεν είναι καλά. «Η μεγάλη κατανάλωση ενέργειας αποτελεί ζωτικό κομμάτι κάθε πρόβλεψης, παρ’ ότι οι εκτιμήσεις για την ενέργεια είναι συχνά εξωγενείς (αυτό αποτελεί θέσφατο!)», υποστηρίζει ο επικεφαλής αναλυτής της Saxo Bank και συνεχίζει:

«Σκεφτείτε το εξής: Σήμερα το πρωί καταναλώσατε ενέργεια, οτιδήποτε κι αν κάνατε: Ξυπνήσατε το πρωί και πιάσατε το smart phone σας (το οποίο φορτίζατε τη νύχτα), ετοιμάσατε καφέ, βγάλατε το γάλα από το ψυγείο, κάνατε ντους, πήγατε στη δουλειά με το αυτοκίνητο και μπήκατε στο κλιματιζόμενο γραφείο σας. Με παρόμοιο τρόπο, θα περάσετε το υπόλοιπο της ημέρας καταναλώνοντας συνεχώς ενέργεια. Οι ενεργειακοί πόροι αντλούνται κυρίως από “ευμετάβλητες” ή υποανάπτυκτες περιοχές του πλανήτη, με αποτέλεσμα να είναι υπαρκτός ο κίνδυνος διακοπών στην παροχή ενέργειας.

 

Και εδώ ελλοχεύει ένας σαφής και ποσοτικά μετρήσιμος κίνδυνος».

Όπως εξηγεί ο Steen Jakobsen, προκειμένου να μετρήσει τον εν λόγω γεωπολιτικό κίνδυνο, υπολόγισε το spread μεταξύ του 1ου και του 5ου συμβολαίου του αργού WTI, χρησιμοποιώντας ένα διάγραμμα (εικόνα α΄). Τι δείχνει αυτό το διάγραμμα; Ότι από τις 15 Ιουλίου το «αντίτιμο πολέμου» ή πιο ουδέτερα το «αντίτιμο διακοπής» αυξήθηκε κατά 2 δολάρια. Δηλαδή, οι καταναλωτές παγκοσμίως πληρώνουν τώρα το βαρέλι αργού WTI κατά δύο 2 δολάρια ακριβότερα.

 

«Γενικά, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την αγορά αργού πετρελαίου, αλλά η τιμή της ενέργειας παραμένει το συστατικό που πρέπει να γνωρίζουμε ότι παραμένει σταθερό ή, κατά προτίμηση, σημειώνει πτώση», προσθέτει ο Steen Jakobsen.

 

Μνήμες της δεκαετίας του ’70

 

Για τον Steen Jakobsen, η διαμάχη Ρωσίας-Ουκρανίας, οι σημερινές αναταραχές στη Γάζα, αλλά και οι αντίστοιχες που καίνε στο Ιράκ, τη Λιβύη και τη Συρία, θυμίζουν περισσότερο την κατάσταση που επικρατούσε τη δεκαετία του 1970. Σπεύδει, δε, να απαντήσει σε όσους ισχυριστούν ότι τότε ο κόσμος ήταν υπερβολικά εξαρτημένος –σε σχέση με σήμερα– από τη Μέση Ανατολή, ότι ισχύει μεν η διαπίστωση με τη διαφορά ότι τότε οι τιμές του πετρελαίου κυμαίνονταν από 10 έως 25 δολ./βαρέλι, ενώ τώρα σήμερα έχουμε να κάνουμε με μια αύξηση στην τιμή του πετρελαίου κατά περίπου 100 δολάρια από το 2007!

 

«Το αργό πετρέλαιο είναι σήμερα 4 φορές πιο ακριβό απ’ ό,τι κατά την πληθωριστική δεκαετία του 1970 – εποχή που καταργήθηκε το σύστημα ισοτιμιών του Bretton Woods και αναδύθηκε η πρακτική της υιοθέτησης στόχων για τον πληθωρισμό από τις κεντρικές τράπεζες», λέει χαρακτηριστικά ο οικονομολόγος της Saxo Bank.

Σε κάθε περίπτωση, το συμπέρασμα είναι ότι η κλιμάκωση των αναταραχών ανά τον κόσμο θα επηρεάσει τις αγορές, αλλά ο Steen Jakobsen προτείνει να είμαστε σε επιφυλακή. «Ο αντίκτυπος στην οικονομία εμφανίζεται με καθυστέρηση 9-12 μήνες. Όπου υπάρχει δράση, υπάρχει και αντίδραση.

 

Αν συνεχιστεί η παρούσα κατάσταση της εγρήγορσης κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, να είστε σίγουροι ότι οι τιμές της ενέργειας θα σημειώσουν άνοδο, με σοβαρές επιπτώσεις, όχι μόνο στον παγκόσμιο ρυθμό ανάπτυξης, αλλά και στις αγορές», λέει και δανείζεται για επίλογο ένα απόφθεγμα του Γάλλου φιλόσοφου και συγγραφέα Αλμπέρ Καμύ:

«Ωστόσο, πρέπει πάντοτε να έχουμε κατά νου ότι οι πραγματικά χαμένοι είναι οι οικογένειες που χάνουν τους αγαπημένους τους. Τα λόγια του Καμύ είναι σοφά. “Δεν υπάρχει τίποτα για το οποίο αξίζει κανείς να σκοτώσει, πολλά για τα οποία αξίζει να αγωνιστεί”…»

 

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα