Οχτώ ερωτήματα για την επόμενη ημέρα στην Ελλάδα

Την ώρα που η κυβέρνηση, προεξέχοντος του Αλέξη Τσίπρα, κάνει λόγο για «καθαρή» έξοδο από τα μνημόνια, το πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg θέτει οχτώ ερωτήματα για την επόμενη ημέρα.

Σε ένα άρθρο που εκφράζει την ανησυχία της Ευρώπης για το κατά πόσον η χώρα μας θα μπορέσει να επανέλθει σε ομαλότητα, μετά από μία οχταετή περίοδο κρίσης, με την κοινωνία και την οικονομία πληγωμένες βαθύτατα. Αναλυτικά τα οχτώ ερωτήματα και οι επισημάνεις του Bloomberg. Ίσως η πιο σημαντική απ’ αυτές τις επισημάνεις να είναι πως «υπάρχει ανησυχία ότι χωρίς εποπτεία, η χώρα θα βγει εκτός πορείας».

1) Θα καταφέρει η Ελλάδα να πετύχει ελάφρυνση του χρέους της;
Η ευρωζώνη συμφώνησε να χαλαρώσει τους όρους τους χρέους της, ύψους 320 δισ. ευρώ, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν βασικά σημεία διαφωνίας μεταξύ των πιστωτών της. Το βασικό είναι ποια ακριβώς δάνεια θα αναδιαρθρωθούν, ποια θα είναι η πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος και αν η ελάφρυνση του χρέους θα δοθεί όλη μαζί χωρίς όρους ή σε δόσεις και με αυστηρές προϋποθέσεις.

2) Πόσο στενή θα είναι η εποπτεία για την χώρα;
Αν και η Ελλάδα έχει ξεκαθαρίσει ότι θέλει καθαρή έξοδο τον Αύγουστο, το μεγάλο βάρος του χρέους της επιβάλλει τη στενή εποπτεία για ένα διάστημα. Αυτή θα είναι πιο αυστηρή από αυτή που ισχύει για χώρες όπως η Πορτογαλία και η Ιρλανδία και θα περιλαμβάνει τακτικούς ελέγχους, αν και εν είναι σαφές πώς ακριβώς θα συνδεθεί με τη συμμόρφωση της Ελλάδας.

3) Θα συμμετάσχει το ΔΝΤ;
Το ΔΝΤ συμμετείχε στα δύο πρώτα προγράμματα διάσωσης της Ελλάδας, αλλά απέφυγε να συμμετάσχει στο τρίτο, υποστηρίζοντας ότι η Ευρωζώνη πρέπει πρώτα να εξασφαλίσει ότι το χρέος της χώρας είναι βιώσιμο. Αν και είναι περίεργο να γίνεται ακόμη συζήτηση για το εάν θα συμμετάσχει το ταμείο σε ένα πρόγραμμα, το οποίο λήγει σε 3,5 μήνες, η σφραγίδα του ΔΝΤ παραμένει σημαντική για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι ότι οι βουλευτές σε χώρες όπως η Γερμανία δεν θέλουν να δώσουν το πράσινο φως για περισσότερη χρηματοδότηση χωρίς τη συμμετοχή του ΔΝΤ και ο δεύτερος είναι ότι θα γίνει σαφές στους επενδυτές πως θα ληφθούν μέτρα για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.

4) Θα είναι εύκολη η πρόσβαση στις αγορές;
Μέχρι το 2020 οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας θα μπορούσαν να καλυφθούν από τις πωλήσεις ομολόγων και τα χρήματα διάσωσης. Μακροπρόθεσμα, όμως, μπορεί να υπάρχουν εμπόδια και πιαθνόν θα εξαρτηθεί από το πώς βλέπουν οι επενδυτές τη βιωσιμότητα χρέους και τις οικονομικές προοπτικές της χώρας.

5) Τι γίνεται με τους εξωτερικούς οικονομικούς κινδύνους;
Μετά από μια βαθιά ύφεση, η Αθήνα ελπίζει να δει μια σταθερή οικονομική ανάκαμψη τα επόμενα χρόνια, παρά το ότι η ανάπτυξή της υστερεί έναντι της υπόλοιπης Ευρώπης. Η Κομισιόν υποβάθμισε την πρόβλεψη για το ΑΕΠ της χώρας 1,9% φέτος και 2,3% το 2019 (από 2,5% και για τα δύο έτη). Η οικονομία της Ελλάδας παραμένει ευάλωτη στις αδυναμίες της Ευρωζώνης, όπως και στο ρίσκο που προκαλεί η αύξηση των επιτοκίων και η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής.

6) Και με τις τράπεζες;
Οι μεγαλύτερες τράπεζες στη χώρα πέρασαν χωρίς προβλήματα τα stress test και αυτό σημαίνει ότι περίπου 20 δισ. ευρώ από τα κεφάλαια του προγράμματος που είχε σχεδιαστεί να κατευθυνθούν στον τραπεζικό κλάδο είναι ελεύθερα για να αξιοποιηθούν σε άλλους σκοπούς. Παρά τα αποτελέσματα όμως, οι τράπεζες αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις, όπως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που είναι σχεδόν στο 50% του συνόλου, το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη.

7) Θα σταματήσουν οι μεταρρυθμίσεις;
Την τελευταία δεκαετία η Αθήνα ενεπλάκη σε σκληρές διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές για τους όρους των δανείων. Κατάφερε όμως να βάλει τα οικονομικά της σε τάξη, συμφώνησε σε μεταρρυθμίσεις και έλαβε σκληρές αποφάσεις προκειμένου να πάρει τα χρήματα. Ωστόσο υπάρχει ανησυχία ότι χωρίς εποπτεία, η χώρα θα βγει εκτός πορείας. Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο το πόσο δεσμευμένη θα είναι η κυβέρνηση σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας ή σε δομικές μεταρρυθμίσεις χωρίς κίνητρα.

8) Η πολιτική θα περιπλέξει τα πράγματα;
Οι εκλογές μερικές φορές δελεάζουν τους πολιτικούς να κάνουν υποσχέσεις που δεν μπορούν να κρατήσουν. Mε κάποιους να προβλέπουν ότι κάλπες θα μπορούσαν να στηθούν ακόμα και το φθινόπωρο, το ρίσκο δαπανηρών πολιτικά υποσχέσεων είναι μεγάλο. Η επόμενη κυβέρνηση θα είναι η πρώτη από το Μάιο του 2010 που θα είναι απόλυτα υπεύθυνη για την οικονομική πολιτική και έτσι θα χρεωθεί το καλό και το κακό στις δημοσκοπήσεις και από τις αγορές.