Οι 3 «στραβές» που πριονίζουν τον θρόνο του Ερντογάν

Βίους παράλληλους με αρκετές ομοιότητες αλλά και εξόφθαλμες διαφορές «περπατούν» Ελλάδα και Τουρκία, με τους γείτονες να προσέρχονται στις κάλπες αύριο Κυριακή και με διαφορά μόλις μίας εβδομάδας από τις δικές μας εθνικές εκλογές.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Η βασική ομοιότητα είναι αναμφίβολα η σύμπτωση του εκλογικού χρόνου αλλά και το μέγεθος της κρισιμότητας που αποδίδουν οι μονομάχοι στο εκλογικό αποτέλεσμα. Στη λίστα, εξάλλου, με τις ομοιότητες δεν θα ήταν λάθος να συμπεριληφθούν και οι υψηλοί τόνοι με τους οποίους διεξάγεται ο προεκλογικός αγώνας και στις δύο χώρες, γεγονός όμως που ταυτόχρονα αποτελεί και την τεράστια διαφορά στην ελληνο-τουρκική εκλογική σύγκριση. Κι αυτό διότι μπορεί στα μέρη μας να γκρινιάζουμε ότι η τοξικότητα του εγχώριου πολιτικού λόγου χτυπάει ενίοτε τα «κόκκινα», αλλά επ’ ουδενί δεν έχει φτάσει στα επίπεδα των γειτόνων όπου οι… τοξίνες έχουν τρυπήσει την στρατόσφαιρα!!!

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ομιλία του νυν πρόεδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη την τελευταία Κυριακή πριν από το άνοιγμα της κάλπης. Εκεί, ενώπιον εκατοντάδων χιλιάδων οπαδών του ΑΚP (σ.σ. από το κυβερνητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης διαρρέεται ότι το πλήθος ξεπέρασε το 1,7 εκατομμύρια χωρίς όμως να μπορεί να διασταυρωθεί το νούμερο) ο Ερντογάν όχι μόνο κατηγόρησε τον βασικό αντίπαλό του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ότι συνεργάζεται με «τρομοκράτες» (σ.σ. εννοεί το κουρδικό κόμμα HDP) αλλά τον αποκάλεσε και «μέθυσο» λέγοντας ειρωνικά ότι από τη στιγμή που εξαιτίας του… πιοτού οι Τούρκοι δεν θα του αναθέσουν τη διακυβέρνηση της χώρας ο επικεφαλής της συμμαχίας των κομμάτων της αντιπολίτευσης «μπορεί να πίνει όσο θέλει».

Την ίδια ημέρα που ο Ερντογάν «στόλιζε» τον Κιλιτσντάρογλου στην Κωνσταντινούπολη, ο δήμαρχος της Πόλης και προβεβλημένο στέλεχος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Εκρέμ Ιμάμογλου, που κατεβαίνει κι αυτός με τη συμμαχία των 6 κομμάτων κόντρα στον νυν πρόεδρο, κατήγγειλε ότι έπεσε θύμα λιθοβολισμού από αγνώστους στην περιοχή της Έρζουρουμ. Μάλιστα το περιστατικό έγινε την ώρα που ο Ιμάμολγλου μιλούσε σε συγκεντρωμένο πλήθος ανεβασμένος στην οροφή του λεωφορείου με το οποίο περιοδεύει προεκλογικά στις τουρκικές επαρχίες. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του κόμματος του CHP τουλάχιστον εννέα άνθρωποι τραυματίστηκαν, με τον Ιμάμογλου να καταγγέλλει ότι οι δυνάμεις ασφαλείας έμειναν εσκεμμένα άπραγες κάνοντας λόγο για προβοκάτσια. Αν και ο Ιμάμογλου έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι η επίθεση δεν προκλήθηκε από τους κατοίκους της Έρζουρουμ, ο υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Ερντογάν, Σουλεϊμάν Σοϊλού, άδραξε την ευκαιρία για καυγά λέγοντας ότι «ο Εκρέμ Ιμάμογλου, που αποκαλεί τον κόσμο στην Έρζουρουμ προβοκάτορες, είναι ο ίδιος προβοκάτορας».

Η Κυριακή της τουρκικής εκλογικής τοξικότητας δεν εξαντλήθηκε στα εντός συνόρων περιστατικά αλλά η… χάρη της έφτασε μέχρι την Ολλανδία όπου τουρκο-ολλανδοί ψηφοφόροι αντίπαλων παρατάξεων συνεπλάκησαν σε εκλογικό κέντρο αποδήμων που βρίσκεται στο Άμστερνταμ.

Η «τριπλέτα της συμφοράς» για τον Ερντογάν

Σε αυτό το κλίμα και ελάχιστες πλέον ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες στην Τουρκία, οι προβλέψεις για τι θα βγει από αυτές είναι εξαιρετικά παρακινδυνευμένες. Κι αυτό διότι οι δημοσκοπήσεις δημοσιεύονται κατά ριπάς και η αξιοπιστία τους σηκώνει πολύ κουβέντα. Αν κάτι μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά είναι πως είτε νικήσει ο Κιλιτσντάρογλου είτε ο Ερντογάν δεν θα αποτελέσει έκπληξη, δεδομένου ότι ο νυν πρόεδρος της Τουρκίας έχει καταφέρει να επανακάμψει και να κάνει ντέρμπι κάτι που πριν από καιρό φαινόταν χαμένη υπόθεση.

Έστω κι έτσι, πάντως, ο «Σουλτάνος» έχει πολλές στραβές στην 20ετή βάρδιά του οι οποίες του ροκανίζουν τον θρόνο. Από τις πιο ορατές είναι το χάλι της τουρκικής οικονομίας, όπου ο πληθωρισμός το 2022 είχε ξεπεράσει το 85%, τον Ιανουάριο του 2023 είχε επισήμως αποκλιμακωθεί(;) στο 57,68% σε ετήσια βάση, αλλά τα στοιχεία της ENAG (σ.σ. Ομάδα Έρευνας για τον Πληθωρισμό που δημιουργήθηκε από ανεξάρτητους ακαδημαϊκούς) έδειχναν για τον ίδιο μήνα τον ετήσιο πληθωρισμό εκτοξευμένο στο 121,62%. Το γεγονός επομένως ότι πολλοί πολίτες των μεσαίων και χαμηλότερων εισοδημάτων δηλώνουν ότι πλέον δεν μπορούν να αγοράσουν ούτε τα βασικά τρόφιμα λόγω ακρίβειας δεν αποκλείεται να κοστίσει την προεδρία στον Ερντογάν.

Δεν πρέπει, επίσης, να ξεχνάμε το τσαλάκωμα του προφίλ το Ερντογάν από τον δίδυμο φονικό σεισμό της 6^ης Φεβρουαρίου που έπληξε την Τουρκία. Προφανώς ο 69χρονος πρόεδρος της Τουρκίας δεν ευθύνεται για το ξύπνημα του Εγκέλαδου, ωστόσο του χρεώνονται οι εγκληματικές παραλήψεις της τουρκικής διακυβέρνησης ως προς την ασφάλεια, την τήρηση και των αυστηρό έλεγχο των κανόνων για τις κατασκευές, που εντέλει προκάλεσαν την απώλεια περισσοτέρων από 50.000 ανθρώπων και οδήγησαν ουσιαστικά στην προσφυγιά μέσα στη χώρα τους εκατομμύρια Τούρκων στις νότιες περιοχές που επλήγησαν από τον σεισμό. Όχι μόνο ηθικά και κοινωνικά αλλά και σε επίπεδο της αριθμητικής της κάλπης αυτό το γεγονός θα δημιουργήσει προβλήματα στην Ερντογάν. Ο λόγος; Η πλειοψηφία των επαρχιών που ισοπέδωσε ο Εγκέλαδος τον Φεβρουάριο αποτελούσαν πολιτικά προπύργια του κόμματος του «Σουλτάνου» και τουλάχιστον 1.000.000 ψηφοφόροι των περιοχών αυτών εκτιμάται ότι δεν πρόκειται να προσέλθουν –ακόμη κι αν το ήθελαν– στις κάλπες λόγω του εκτοπισμού τους.

Υπάρχει, τέλος, και ο όχι αμελητέος κουρδικός παράγοντας που απειλεί να γκρεμίσει με την ψήφο του την 20ετή κυριαρχία του Ερντογάν. Με το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) να βρίσκεται υπό διωγμό από το καθεστώς Ερντογάν και να συγκεντρώνει στις περισσότερες δημοσκοπήσεις διψήφιο ποσοστό εκτιμάται ότι οι ψηφοφόροι του θα κατευθυνθούν σχεδόν μονοκούκι στην κάλπη του Κιλιτσντάρογλου.

Υπό αυτό το πρίσμα μεγάλη νίκη θα πρέπει να θεωρηθεί για τον Ερντογάν το να μπορέσει να στείλει το εκλογικό ματς στην παράταση του γύρου. Θυμίζεται ότι αν κανείς από τους υποψηφίους δεν συγκεντρώσει στις αυριανές κάλπες το 50%+1 θα υπάρξει δεύτερος γύρος που θα διεξαχθεί 15 ημέρες μετά, στις 28 Μαΐου, και στον οποίο θα τεθούν αντιμέτωποι οι δύο πρώτοι του α΄ γύρου. Αν, τώρα, ο Ερντογάν χάσει κι αυτή τη μάχη όλοι ποντάρουν ότι ο «Σουλτάνος» θα το κάνει… ροντέο με τακτική Τραμπ, δηλαδή αμφισβητώντας έντονα το αποτέλεσμα.