Οι αλλαγές στο οφσάιντ φέρνουν… γκολ στο Μουντιάλ

 Του Νίκου Συνοδινού

Το μήνυμα της FIFA είναι ξεκάθαρο. Περισσότερο θέαμα στο ποδόσφαιρο, μεγαλύτερες συγκινήσεις και κυρίως… ΓΚΟΛ. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται, αλλά παράλληλα θέλει να διασφαλίζει την ισορροπία με την ενίσχυση της αξιοπιστίας του αθλήματος. Η τεχνολογία υπηρετεί ικανοποιητικά τις αρχές αυτές παρά τις ενστάσεις που διατυπώνονται. Αυτές είχαν να κάνουν κυρίως με τις-ελέω VAR-διακοπές και μάλιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα, που ανακόπτουν τον ρυθμό του αγώνα. Αντίδοτο σε αυτό επιχειρεί να δώσει η FIFA με το “αυτοματοποιημένο οφσάιντ”, όπως το αποκαλεί ο Αρσέν Βενγκέρ. Αυτό που θα εφαρμοστεί μετά βαϊων και κλάδων στο Μουντιάλ του Κατάρ.

Το οφσάιντ αποτελεί για πολλές δεκαετίες στο ποδόσφαιρο εστία διαμάχης. Το VAR άνοιξε δρόμους για ακόμα μεγαλύτερη επιρροή της τεχνολογίας στις διαιτητικές αποφάσεις, η οποία θα αυξηθεί τους επόμενους μήνες, αλλάζοντας μέχρι και τη διαδικασία καταλογισμού οφσάιντ, καθώς αυτός θα γίνεται με μήνυμα στο βοηθό διαιτητή και χωρίς εξέταση της φάσης.

Ο Αρσέν Βενγκέρ, υπό την ιδιότητα του επικεφαλής της FIFA στο τμήμα παγκόσμιας ανάπτυξης ποδοσφαίρου, μίλησε στην εκπομπή “Living Football” για το ζήτημα του οφσάιντ και τον αυτόματο τρόπο με τον οποίο θα εντοπίζεται στους αγώνες σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Πρόκειται για μία τεχνολογία που βρίσκεται ήδη υπό δοκιμή (η πιο πρόσφατη έγινε στο Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων του Κατάρ τον Φεβρουάριο) και η οποία στέλνει σχεδόν στιγμιαίο σήμα στο βοηθό διαιτητή για το αν ένας ποδοσφαιριστής είναι σε θέση οφσάιντ. Ο βοηθός και ο πρώτος διαιτητής αποφασίζουν μόνο για το αν ο εκτεθειμένος ποδοσφαιριστής επηρεάζει τη φάση ή όχι.

Το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιείται, περιλαμβάνει εντοπισμό κατεύθυνσης της μπάλας, ανίχνευση άκρων των ποδοσφαιριστών και αλγόριθμους, ώστε να παράξει τρισδιάστατο μοντέλο της θέσης ενός παίκτη και να γίνει η σύγκριση της θέσης του με τη θέση οφσάιντ.

“Αυτοματοποιημένο σημαίνει ότι θα πηγαίνει απευθείας το σήμα στο βοηθό, ο οποίος θα έχει στο ρολόι του ένα κόκκινο φωτάκι που θα του λέει αν υπάρχει ή όχι οφσάιντ”, εξήγησε ο Αλσατός παράγοντας.

Η ομάδα TRACAB της σουηδικής εταιρίας ChyronHego στοχεύει να στέλνει την πληροφορία στους διαιτητές μέσα σε 5 δευτερόλεπτα, χρόνος πολύ μικρότερος από αυτόν που έχουμε συνηθίσει και κινείται κατά μέσο όρο στα 70 δευτερόλεπτα.

Όσον αφορά την ενδιάμεση κατάσταση, την “ημιαυτοματοποιημένη”, τα σήματα θα στέλνονται στο VAR και αυτός θα ενημερώνει τους βοηθούς διαιτητές του αγώνα. “Πιέζω πολύ σκληρά να έχουμε τα αυτοματοποιημένα οφσάιντ, που σημαίνει ότι το σήμα θα πηγαίνει κατευθείαν στο βοηθό”, πρόσθεσε ο Βενγκέρ.

Ο Βενγκέρ αναφέρθηκε και στην εξεταζόμενη αλλαγή του ορισμού του οφσάιντ. Ο πολύπειρος ποδοσφαιράνθρωπος έχει εκφράσει κατά καιρούς την επιθυμία του να αλλάξουν τα δεδομένα και πλέον να μην καταλογίζεται οφσάιντ αν ένας παίκτης βρίσκεται έστω σε ένα σημείο πιο μπροστά από έναν αντίπαλο, αλλά αν ολόκληρο το σώμα του είναι πιο μπροστά από τον προτελευταίο αμυνόμενο.

“Γνωρίζουμε ότι κατά μέσο όρο υπάρχουν 4 οφσάιντ σε έναν αγώνα Premier League. Με βάση την ανάλυση των καταστάσεων που κάναμε, θα έχουμε μόνο 2 οφσάιντ με το νέο κανονισμό”, εξήγησε.

Η… ίδια ευθεία κράτησε 32 χρόνια

Στις 28 Ιουνίου 1990 έγινε ίσως η σημαντικότερη αλλαγή στην ιστορία του πιο… αμφιλεγόμενου κανονισμού που είδε ποτέ ο «πλανήτης ποδόσφαιρο».

Άπειρες διαμάχες έχουν ξεκινήσει μεταξύ ομάδων, οπαδών και όσων ασχολούνται με το ποδόσφαιρο, με επίκεντρο το οφσάιντ. Είναι εντυπωσιακό πόσο μεγάλες αντιδράσεις, συζητήσεις και έριδες μπορεί να προκαλέσει κάτι που σε πολλές περιπτώσεις καθορίζεται από μερικά εκατοστά ή πλέον ακόμα και… χιλιοστά!

Πολύ πριν εμφανιστεί, ακόμα και ως ιδέα, το περίφημο VAR, που έχει μονοπωλήσει τη σχετική συζήτηση τα τελευταία χρονιά, έγινε η κομβική αλλαγή που διαφοροποίησε την ίδια την ουσία του οφσάιντ.

Πριν από 32 χρόνια λοιπόν η FIFA άλλαξε τον κανονισμό, αναγνωρίζοντας το πλεονέκτημα στους επιθετικούς που βρίσκονται στην ίδια ευθεία με τους αμυντικούς, διαφοροποιώντας ουσιαστικά τον τρόπο που παίζεται το παιχνίδι, μετά από 65 ολόκληρα χρόνια!

Η διαφορά είναι χαοτική, ειδικά αν αναλογιστείς ότι εκείνη την εποχή και για πολλά από τα επόμενα χρόνια, δεν υπήρχαν… χιλιοστά και βίντεο, αλλά οι αποφάσεις παίρνονταν με βάση «το μάτι» του επόπτη και την κρίση του ρέφερι. Επομένως ο όρος «ίδια ευθεία» είχε πολύ διαφορετική σημασία από ότι σήμερα και αφορούσε ένα μεγάλο μέρος των περιπτώσεων που ελέγχονταν για παράβαση. Το σημαντικότερο όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι «το γράμμα», αλλά το πνεύμα του κανονισμού, δίνοντας πλεονέκτημα στην επίθεση να αυξήσει την παραγωγή αυτού που αποτελεί την πεμπτουσία του αθλήματος: Τα γκολ.

Καθώς το ποδόσφαιρο αναπτύχθηκε κατά τις δεκαετίες του 1860 και 1870, ο κανονισμός του οφσάιντ αποδείχτηκε η μεγαλύτερη πηγή διαφωνίας μεταξύ των συλλόγων. Οι κανονισμοί για το οφσάιντ εμφανίστηκαν αρχικά στους κώδικες για το ποδόσφαιρο που δημιουργήθηκαν στα πρώτα αγγλικά σχολεία, στις αρχές του 19ου αιώνα και βασίστηκαν στους «Κανόνες του Κέμπριτζ». Αυτοί οι κανόνες ήταν αρκετά πιο αυστηροί από όσο έχουμε συνηθίσει στο μοντέρνο ποδόσφαιρο. Σε κάποιους από αυτούς μάλιστα, ένας παίκτης ήταν «εκτός της πλευράς του» (off his side) αν απλά στεκόταν μπροστά από την μπάλα σε έναν κανόνα παρόμοιο με το οφσάιντ που ισχύει στο σημερινό ράγκμπι!

Από την άλλη πλευρά, οι κανόνες του Σέφιλντ δεν περιλάμβαναν καθόλου την έννοια του οφσάιντ, με ορισμένους παίκτες γνωστούς ως «kick throughs» να τοποθετούνται μπροστά από το αντίπαλο τέρμα! Μετά από αρκετές «ζυμώσεις» και εκατέρωθεν υποχωρήσεις, κυριάρχησε και υιοθετήθηκε από την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, ο κανόνας, ότι ο επιτιθέμενος για να βρίσκεται σε κανονική θέση θα πρέπει να καλύπτεται από 3 αμυνόμενους, και αυτό διατηρήθηκε μέχρι και το 1925! Τότε έγινε η αλλαγή που μείωσε τους αμυνόμενους σε δύο, έχοντας όμως το πλεονέκτημα της ίδιας ευθείας και παρέμεινε έτσι για 65 ολόκληρα χρόνια, μέχρι το 1990!