Οι φυλακές της ντροπής

Στην Ελλάδα έχουμε πέσει τόσες φορές από τα σύννεφα, ώστε είναι απορίας άξιο πώς είμαστε ακόμη… ζωντανοί! Άλλη μια τέτοια περίπτωση είναι και η απαράδεκτη κατάσταση, από κάθε άποψη, σε όλες ανεξαιρέτως τις φυλακές της χώρας, την οποία προτιμούμε να αφήνουμε στο σκοτάδι. Η δολοφονία τού σωφρονιστικού υπαλλήλου στις Φυλακές Μαλανδρίνου, η οποία έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις (η Δικαιοσύνη ακόμα ερευνά αν ο θάνατος του δολοφόνου του υπήρξε προϊόν εκδίκησης), δεν είναι τίποτα άλλο από την κορυφή τού παγόβουνου.

Του Γιάννη Συμεωνίδη

Τα σωφρονιστικά καταστήματα «βράζουν» και όποιος δεν το βλέπει, ακολουθεί μάλλον τη στάση τής στρουθοκαμήλου. Η «Α» προσπαθεί σήμερα να εμβαθύνει στα ζητήματα που απασχολούν τη ζωή στις φυλακές, η οποία χαρακτηρίζεται από την ανομία, τη διαφθορά και, κυρίως, την αδυναμία τού συστήματος να είναι σωφρονιστικό και όχι αποκλειστικώς τιμωρητικό-εκδικητικό.

«Απαιτείται ψυχραιμία»

Ο βουλευτής της ΔΗΜ.ΑΡ. και καθηγητής Εγκληματολογίας Γιάννης Πανούσης υπογραμμίζει στην «Α» πως όλα τα ανοιχτά ζητήματα των φυλακών πρέπει να συζητούνται και να λύνονται με ψυχραιμία και όχι να ζητούμε αλλαγή τού καθεστώτος κατόπιν ενός μεμονωμένου σοβαρού περιστατικού. Σε αυτό το πλαίσιο, σχολιάζοντας και πρόσφατα γεγονότα, ξεκαθαρίζει ότι δεν μπορεί το κράτος να εκδικείται και να γίνεται το ίδιο ειδεχθής εγκληματίας για να αντιμετωπίζει άλλους ειδεχθείς εγκληματίες. Παραλλήλως, εκφράζει την απορία του για το ότι δεν έχει εισαχθεί ακόμα στη Βουλή ο νέος Σωφρονιστικός Κώδικας, μολονότι η δημόσια διαβούλευση και η συζήτηση στην ειδική κοινοβουλευτική Επιτροπή έχουν ολοκληρωθεί από τον Απρίλιο του 2013.

«Ένας νέος Σωφρονιστικός Κώδικας είναι απαραίτητος. Το πρόβλημα των φυλακών συνδέεται με πολλούς παράγοντες, όπως με το θέμα τής αυστηρότητας των ποινών, δηλαδή και με τον Ποινικό Κώδικα και την Ποινική Δικονομία. Καλό είναι το υπουργείο Δικαιοσύνης να φέρει τον Κώδικα στη Βουλή για να τον συζητήσουμε στο σύνολό του κι όχι μόνο αποσπασματικές διατάξεις του, όπως αυτές που αφορούν τη μετατροπή ορισμένων φυλακών σε υψίστης ασφαλείας. Δεν πέφτει η εγκληματικότητα με αυτόν τον τρόπο. Δεν μπορείς να έχεις φυλακές στις οποίες οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι δεν φέρουν όπλα όταν συναναστρέφονται βαρυποινίτες. Θα γίνουν αγρίμια και θα σκοτώνονται μεταξύ τους», υποστηρίζει ο κ. Πανούσης.

«Γιατί δεν εφαρμόζεται ο Σωφρονιστικός Κώδικας»;

Ο Βασίλης Παπαστεργίου, μέλος τού Διοικητικού Συμβουλίου τού Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, εστιάζει σε συνομιλία του με την «Α» στον υπερπληθυσμό στις φυλακές, στην έλλειψη ιατρικής και φαρμακευτικής φροντίδας και στην κακή ποιότητα σίτισης. Ο ίδιος, μάλιστα, αποδίδει μεγάλο μέρος τού κακού στη μη εφαρμογή στην πράξη πολλών θετικών διατάξεων του ισχύοντος στη θεωρία Σωφρονιστικού Κώδικα του 1999. Ανάμεσα σε άλλες, συμπεριλαμβάνει το καθεστώς τής ημιελεύθερης διαβίωσης, σύμφωνα με το οποίο από ένα σημείο έκτισης της ποινής και μετά δίνεται η δυνατότητα στον κρατούμενο να απασχολείται με κάποια επαγγελματική δραστηριότητα τα πρωινά και να επιστρέφει τα απογεύματα στο κελί του. Σημειώνεται πως η ημιελεύθερη διαβίωση εφαρμόζεται με επιτυχία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως στην Ιταλία και στη Γερμανία.

«Έχουμε κορεσμένα ιδρύματα, όπου ουσιαστικώς στοιβάζονται άνθρωποι στους οποίους δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα τόσο σωματικής όσο και ψυχικής υγείας. Την ίδια ώρα δεν πρέπει να καταργηθούν οι άδειες, οι οποίες είναι επιτυχημένος θεσμός για τους περισσότερους κρατούμενους. Θα πρέπει να έχεις μια εξατομικευμένη κρίση κι όχι “πονά χέρι, κόβει χέρι”. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις βαρυποινιτών οι οποίοι έκαναν καλή χρήση των αδειών τους. Θα έπρεπε να γίνεται ένας έλεγχος από το Συμβούλιο της Φυλακής, αλλά όχι και να καταργήσουμε ένα μέτρο λόγω πολύ μεμονωμένων περιπτώσεων. Κάθε κλειστό σύστημα που βασίζεται στην αδιαφάνεια και στην υπερβολική σκληρότητα καταλήγει να είναι διεφθαρμένο. Από τη στιγμή που οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι παίζουν κρίσιμο ρόλο στην εξασφάλιση βασικών αγαθών στους φυλακισμένους, είναι λογικό να μετατρέπονται σε πηγή διαφθοράς. Από τις συναλλαγές ανάμεσα σε κρατούμενους και σωφρονιστικούς ευνοούνται οι πιο εύποροι μεταξύ των πρώτων», παρατηρεί ο κ. Παπαστεργίου.

Ο ίδιος, εξάλλου, είναι κατ’ αρχήν αρνητικός στη δημιουργία ιδιωτικών φυλακών, διερωτώμενος σε τι θα βελτίωναν την κατάσταση και τονίζοντας πως στην περίπτωση που θα πλήρωνε ο κρατούμενος για τις συνθήκες διαβίωσής του θα επικρατούσαν αυτομάτως δύο μέτρα και δύο σταθμά: «Αν, πάλι, είναι επιδοτούμενες από το κράτος, γιατί να μην του ανήκουν; Είναι αρκετά προβληματική η εκχώρηση τέτοιου είδους εξουσιών στον ιδιωτικό τομέα. Θα υπάρχει φόβος για ακόμα σοβαρότερες παράνομες συναλλαγές όταν η διοίκηση της φυλακής θα είναι υπόλογη σε ιδιώτες».

Ο κ. Παπαστεργίου πηγαίνει τη σκέψη του ένα βήμα παραπέρα, τασσόμενος υπέρ της κατάργησης των φυλακών, αν και όχι στο άμεσο μέλλον, αφού παραδέχεται ότι υπάρχει μια κατηγορία κρατουμένων η οποία έχει μια αυξημένη επικινδυνότητα. Από την άλλη, για ορισμένες κατηγορίες, όπως για τους τροφίμους των Φυλακών Ανηλίκων στον Αυλώνα όπου βρίσκονται 350 κρατούμενοι, η υποχρεωτική εκπαίδευση θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματική μέθοδος σωφρονισμού.

 

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα